DEVAM: 16 - KUR'AN-I
ÖGRENEN VE ÖGRETENİN FAZİLETİNİN BEYANI BABI
حَدَّثنَا
أزهر بْن
مروان.
حَدَّثنَا
الحارث بْن
نبهان.
حَدَّثنَا
عاصم بْن
بهدلة، عَنْ مصعب
بْن سعد، عَنْ
أَبِيْهِ؛
قَالَ:
-
قَالَ رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه
عَلَيْهِ
وَسَلمْ:
((خياركم من
تعلَمْ
الْقُرْآن
وعلَمْه)) قَالَ:
وأخذ بيدي
فأقعدني
مقعدي هَذَا،
أُقرِئُ.
فِيْ
الْزَوَائِدِ:
إِسْنَادُهُ
ضعيف.
Sa’d bin Ebi
Vakkas r.a.’den, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu dediği
rivayet olunmuştur:
'' Sizin en
hayırlılarınız Kur'an’ı öğrenenler ve öğretenlerdir. ''
(Ravi) dedi ki
ve: (Bana hadisi rivayet eden zat) elimi tuttu ve beni bu oturduğum (Kur'an
öğretme) mevkiine oturttu, Kur'an okutuyorum. ''
Not: Zevaid de:
‘’Bu hadis’in isnadı zayıftır.’’ Deniyor.
AÇIKLAMA (211, 212 ve 213) :
Birinci hadisin
senedindeki ravilerden Yahya bin SaiD El-Kattan, iki zattan rivayette
bulunmuştur: Şu'be'den aldığı rivayette hadisin metni:
'Sizin en
hayırlısınız ...' diye başlar. Süfyan'dan aldığı rivayette ise metin: «Sizin en
faziletliniz ...•• şeklinde başlar. Bu husus hadisin rivayetinde belirtildiği
için biz de parentez içi ifadelerle durumu belirttik.
Son hadiste Resulullah
s.a.v.'in buyruğu bittikten sonraki sözün hangi raviye ait olduğu
belirtilmemiştir. Eldeki İbn-i Maceh «Sünen •• nüshasının dip notunda Muhammed
Fuad abdulbaki: Bu sözün ravi Asim bin Behdele'ye ait olması umulur. Çünkü
kendisi zamanının Kur'an okuyucularının imamı idi. bölümün manası da şöyle
olur:
Mus'ab bin Sa'd
elimi tutup beni Kur'an öğreticiliği mevkiine oturttu- demiştir.
Buhari
Fadililu'I-Kur'an kitabının 21'nci babında ilk iki metni yine Osman bin Affan
r.a.'den rivayet etmiştir. SenedIerindeki ravilerin bir kısmı buradaki
ravilerdir.
Hadisler
Kur'an-ı Kerim'i öğrenmenin ve öğretmenin faziletini beyan ederek bu ulvi
hizmeti ifa eden kimsenin en hayırlı ve faziletli insanlardan olduğunu ifade
ediyor. Çünkü böyle bir mu'min hem kendi nefsini hem de başkalarını
olgunlaştırır. Kendisi yararlanır, halkı da yararlandırır.
Bir soru hatıra
gelebilir: Hadislerin zahirine göre Kur'an öğrenimi ve öğretimi ile meşgul
olanlar en hayırlı ve en faziletli insanlardır. Bu duruma göre bunlar fıkıh ilminin
öğrenim ve öğretimi ile meşgul olanlardan daha mı üstündürler?
Cevab: Hayır.
Fıkıhçı bir kimse Kurra' olanlardan üstündür. Bu hadislerdeki muhatablar
Sahabilerdir. Ashab-ı kiram ise fıkıhçı idiler. Şu halde hadisten alınan netice
şudur: Fıkıh bilgisi yanında kıraatla da iştigal eden kimseler daha hayırlı ve
faziletlidirler. Buhari'nin şerhi Kastalani bu soru ve cevabı belirttikten
sonra şöyle sö.yler:
Kur'an öğrenmek
ve öğretmekle meşgul olan kimse, cihad eden veya cephede nöbet bekleyen veyahut
marufu emredip münkeri men eden kimseler gibi ağır ve tehlikeli yükler altına
girenlerden üstün mü? diye sorulsa buna cevaben denilecek ki:
Bu hususta ölçü
yararlı olmaktır. Hangisi cemiyete daha çok yararlı olursa o daha hayırlıdır.
Diğer bir açıdan şunu da belirtelim ki kanaatımca hadislerden kasdedilen mana.
Kur'an-ı öğrenmek ve öğretmekle meşgul olan kimsenin en hayırlı ve en faziletli
insan olduğunu belirtmek değildir. Gaye böyle bir kimsenin en hayırlı ve en
faziletli insanlardan sayıldığını belirtmektir.
Hadisler Kur'an
öğretimini teşvik eder. İbn-i Ebi Davud'un rivayetine göre Sevri'ye cihad ile
Kur'an öğretiminden hangisinin daha sevab olduğu sorulduğunda, Sevri, Kur'an
öğretimini tercih etmiştir.»