DEVAM: 22- İLİM
TALIPLERİ iÇiN TAVSiYE BEYAN BABI
حَدَّثنَا
عَبْد اللَّه
بْن عامر بْن
زرارة. حَدَّثنَا
المعَلَى بْن
هلال، عَن
إسماعيل؛
قَالَ: دخلنا
عَلَى الحسن
نعوده حَتَّى
ملأنا البيت،
فقبض رجليه.
ثُمَّ قَالَ:
دخلنا عَلَى
أَبِي
هُرَيْرَةَ
نعوده حَتَّى
ملأنا البيت،
فقبض رجليه.
ثُمَّ قَالَ:
-
دخلنا عَلَى
رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
حَتَّى ملأنا
البيت. وَهُوَ
مضطجع لجنبه،
فلما رآنا قبض
رجليه. ثُمَّ
قَالَ ((إنه
سيأتيكم
أقوام من بعدي
يطلبون العلم.
فرحبوا بهم،
وحيوهم
وعلموهم)).
قَالَ:
فأدركنا،
واللَّه،
أقواما، مَا
رحبوا بنا ولا
حيونا ولا
علمونا.
إِلاَّ بَعْد
أَن كنا نذهب
إليهم
فيجفونا.
فِيْ
الْزَوَائِدِ:
إِسْنَادُهُ
ضعيف. فإن المعَلَى
بْن هلال
كذّبه
أَحْمَد وابن
معين وغيرهما.
ونسبه إِلَى
وضع الحديث
غَيْر واحد.
وإسماعيل،
هُوَ ابْن
مسلم. اتفقوا
عَلَى ضعفه.
وله شاهد من
حديث أَبِي
سَعِيْد،
قَالَ
الترمذيّ
فِيْهِ: لاَ
نعرفه إِلاَّ
من حديث أَبِي
هارون عَن
أَبِي
سَعِيْد. قلت:
أَبُو هارون
العَبْديّ
ضعيف باتفاقهم.
İsmail (İbni
Müslim) r.a.’den rivayet edildiğine göre şöyle söylemiştir:
Haseni Basri r.a.
(Bir ara hasta olduğundan) ziyarıtine gittik. Evi ziyaretçilerle dolunca
(önceden uzatmış olduğu) ayaklarını kendisine doğru çekti ve: Biz (hastalanan)
Ebu Hureyre r.a.’ın ziyaretine gidip evini doldurduk. Ebu Hureyre ayaklarını
kendisine doğru çekti sonra, şöyle buyurdu, dedi:
Biz bir defa
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in yanına girerek evini ziyaretçilerle
doldurduk. Resulullah, yan üstü yatıyordu. Bizi görünce ayaklarını kendisine doğru
çekti sonra buyurdu ki:
'' Muhakkak
benden sonra bir takım topluluklar sizlere gelerek ilim talep edeceklerdir.
Sizler onlara merhaba edip selamlayınız ve onlara ilim öğretiniz. ''
Hasan(-ı Basri)
dediki: Bu tavsiyeye rağmen Allah’a yemin ederim biz böyle topluluklara
yetiştik ki bize ne merhaba ettiler, ne de selam verdiler ve ne de ilim
öğrettiler. Ancak biz onların (ayağına) kadar gittikten sonra bir şeyler
alırdık. O zaman da bize cefa ediyorlar idi. ''
Not: Hadisin
ravilerinden el•Mualla. bin Hilal: İbn-i Main, Ahmpel ve başkaları tarafından
yalanlanmış ve b:izı kimselerce mevdu hadislerIe suçlanmıştır. Yine ravileden
İsmail İbn-i Müslim'in zayıf ohışunda alimler ittifak etnıiştir. Zevaid Yazarı
ravilere ait bu bilgiyi vererek isııadın zayıflığını bdirttikten sonra
Resulullah'a ait metln kısmının bir önceki hadis ilc teyid edildiğini…Tirmizi
de 247 deki Ebu Harun’un Ebu Said’den rivayeti dışında başka sened bilmiyoruz.
Demiştir….
AÇIKLAMA:
Hasen-i Basri
r.a.'ın hastalık dolayısı ile yatarken evini dolduran ziyaretçilerin içeri
girmesinden sonra ayaklarını toplıyarak çekmesi ziyaretçilere hürmet için
olabildiği gibi izdiham dolayısı ile de olmuş olabilir. Hasan-ı Basri r.a.'in
şikayetçi olduğu grubun sahabilerden sonra meydana gelmiş olduğu, Sindi
tarafından Fakih Ahmed bin Ebi'l-Hayr'dan naklen beyan edilerek, Hasan-ı Basri
r.a.'in ilim almış olduğu zatların çoğunun sahabi olmadığını ifade ediyor.
Muhakkik Fuad, Abdülbaki de şöyle yazıyor:
Kanaatime göre
Hasan-ı Basri zamanında bazı kimseler ilim okutmaya girişmişler ve ders vermek
husüsunda ayırım yaparak fakir tabakaya ve kimsesizlere ders okutmaya tenezzül
etmemişler. Kendisi de bu durumdan şikayetçi olmuştur. Ashab-ı kiram devrinde
böyle bir hal vuku bulmadığı için tabiin dönemine ait olduğu anlaşılıyor.