23 - İLİMDEN
FAYDALANMAK VE ONUNLA AMEL ETMEK BABI
حَدَّثنَا
أَبُو بكر بْن
أَبِي شيبة.
حَدَّثنَا
أَبُو خالد
الأحمر، عَن
ابْن عجلان،
عَن سَعِيْد
بْن أَبِي
سَعِيْد، عَن
أَبِي هُرَيْرَةَ؛
قَالَ:
-
كَانَ من دعاء
الْنَّبِيّ
صَلى اللَّه
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
((اللَّهم! إني
أعوذ بك من
علم لا ينفع،
ومن دعاء لا
يسمع، ومن قلب
لا يخشع، ومن
نفس لاَ تشبع)).
Ebu Hureyre
r.a.’den rivayet edildiğine göre şöyle söylemiştir: Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem’in ettiği dualardan birisi de şu idi:
'' Allahım! Fayda
vermeyen ilimden, kabul edilmeyen duadan, korkmayan kalpden ve doymayan
nefisten şüphesiz sana sığınırım. ''
AÇIKLAMA:
Hadisin -Fayda
vermeyen ilimden ... - fıkrası ile ilgili olarak Sindi şöyle söyler:
Çünkü ilimierin
bir kısmı sahibine hiç fayda vermez. Tersine onun aleyhine dönüşür. Suyuti,
faydalı olmayan ilmi şöyle açıklar: Faydalı olmayan ilim kişinin gizli huyunu
ve ahlak duygularını temizlemeyen, bu nedenle onun durum ve davranışlarını
olumlu yönden etkiiemeyen ve dolayısı ile ahiret sevabını kazandıramıyan ilim
türleridir. Resulullah s.a.v., Allah Teala'nın azametini ifade etmek, kendi
kulluğunu beyan etmek, kulun daima Allah'tan korkmasının gereğini ve her zaman
ona muhtaç olduğunu belirtmek için hadiste sayılan şeylerden Allah'a
sığınmıştır. Ayrıca bu duıida bulunmakla ümmetini teşvik ve talim buyurmuş
oluyor. Anılan bu şeylerden Resulullah'ın bir endişesi olduğu ihtimali
düşünülemez. Çünkü Peygamber s.a.v.'in masum (= günahsız) olduğu bilinmektedir.
Miftahu'l Hacc
müellifi de faydalı olımıyan ilinıleri şu kısımlara ayırır:
Bilinip onunla
amel edilmeyen ilim,
bilinip
başkasına ögretilmeyen ilim,
sahibinin durum
ve davranışlarını düzeltmeyen ilim, keza sahibinin huyunu temizlemeyen ilim,
bilinmesine
ihtiyaç duyulmayan ilim,
elinin tasvip
ve techiz etmediği (sihir ilmi gibi) ilim ve benzerleridir.
Hadisin
«Doymayan nefisten ... " fıkrası ile dÜnya hırs ve tama'ı kasdedilmiştir.
Yani dünya malını ve ni'melIerine aşırı düşkünlüğü dolayısıyle doymak bilmeyen
ncfistcn sana sığınırım Allahım!»
Fakat ibadete,
salih amellere ve hayır işlerine düşkün olmak, bunlara doymamak ve ihtiraslı
olmak dinen övgüye Iayık ve istenendir.
Nitekim Taha
suresinin 114. ayetinde: « Ve de ki ey Rabbim! benim ilmimi arttır»
buyuruluyor.