DEVAM: 23 - İLİMDEN
FAYDALANMAK VE ONUNLA AMEL ETMEK BABI
حَدَّثنَا
مُحَمَّد بْن
يَحْيَى.
حَدَّثنَا
ابْن أَبِي
مريم.
أَنْبَأَنَا
يَحْيَى بْن أيوب،
عَن ابْن
جريج، عَن
أَبِي
الزبير، عَن جابر
بْن عَبْد
اللَّه؛
-
أَن
الْنَّبِيّ
صَلى اللَّه
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ،
قَالَ: ((لاَ
تعلموا العلم
لتباهوا بِهِ
العلماء، ولا
لتماروا بِهِ
السفهاء، ولا
تخيروا بِهِ
المجالس. فمن
فعل ذلك، فالنار
النار)).
فِيْ
الْزَوَائِدِ:
رجال
إِسْنَادُهُ
ثقات. ورواه
ابْن حبان
فِيْ صحيحه.
والحاكم،
مرفوعا
وموقوفا.
Cabir bin
Abdillah r.a.’den Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu,dediği rivayet
olunmuştur:
'' Ne alimlere
karşı iftihar ve övünmek için, ne de cahillerle münakaşa etmek için ve ne de
meclislerin seçkin köşelerinde yer almak için ilim talep etmeyiniz.
Bu yasağa rağmen
kim böyle yaparsa ateşe (müstehaktır), ateşe (müstehaktır). ''
Not: Zevaid de:
‘’Bu hadisin tüm ravileri sikadır, onu İbn-i Hibban sahihinde rivayet etti,
Hakim onu hem merfu’ hem de mevkuf olarak rivayet etti.’’ Deniyor.
AÇIKLAMA:
Bu iki hadis,
İslami ilimierden, basit ve süfli emellerin beslenmesinin yasak olduğunu ve
böyle bir maksatla ilim talep eden kimselerin mükafat alması şöyle dursun,
ilmin yüceliği ile bağdaşmıyan kötü niyet ve davranışı yüzünden Cehennem
ateşine müstahak olduğunu bildiriyor.
Evet dini
ilimler idrakı kıt, iz'anı kısır. aklı zayıf olanlarla ve cahillerle münakaşa
ve mücadele etmek için öğrenilmez. Keza, din alimlerinin karşısına çıkarak
bilgisi ile iftihar etmek, gururlanmak, böbürlenmek, övünmek ve kibirlenmek
için de ilim öğrenilmez. Hele halkın itibar ve teveccühünü kazanmak, toplumun
saygısına, kadr-ü kıymetine mazhar olmak, varılan meclislerde en üst köşeye
geçmek, en yüksek yere oturmak, halkı hizmetçi gibi kullanmak ve dünya malını
toplamaya ilmi aracı koyup istismar etmek gibi menfur emellere kavuşmak için
dini ilimIeri basamak yapmak kesinlikle yasaklanmıştır. Hadisler böyle basit ve
menfur emellere erişmek için dini ilimieri talep edenlerin Cehenneme müstahak
olduğunu hükme bağlıyor. Tabii Cehennemlik olmaları geçici olup ebedi değildir.
Ayrıca onların afvedilmesi Allah'ın iradesine bağlıdır. Allah dilerse onları
bağışlar.
253 nolu
hadisin ravilerinden Hammad ve Ebu Kerib zayıf oldukları gerekçesiyle isnadının
zayıflığı Zevaid'de belirtilmiştir. Tirmizi ise hadisi İbn-i Ömer yolu ile
rivayet ederek Hasen olduğunu söylemiştir. 254 nolu hadisin isnadındaki
ravilerin si ka oldukları ve İbn-i Hibban tarafından kendi sahih'inde rivayet
edildiği yine Zevaid'de bildirilerek, El-Hakim tarafından da merfu' ve mevkuf
olarak rivayet edildiği ifade ediliyor.