DEVAM: 34- ONDAN NEHİY
BABI
حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
يَحْيَى.
حَدَّثنَا
الَمْعلى بْن
أسد.
حَدَّثنَا
عَبْد العزيز بْن
الَمْختار.
حَدَّثنَا
عاصم
الأحوال، عَن
عَبْد اللَّه
بْن سرجس؛
قَالَ:
-
نهى رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه
عَلَيْهِ
وَسَلَمْ أَن
يغتسل الرجل
بفضل وضوء
الَمْرأة،
والَمْرأة
بفضل الرجل.
ولكن يشرعان
جميعا.
Abdullah bin
Sercis r.a.’den rivayet edildiğine göre şöyle söylemiştir:
Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve sellem kadının abdest suyunun artığı ile erkeğin
gusletmesini ve erkeğin (abdest suyu) artığı ile kadının gusletmesini
yasakladı. Velakin erkek ile kadın (bir sudan) beraberce gusullerini
yapabilirler.
قَالَ أَبُو
عَبْد اللَّه
بْن ماجة:
الصحيح هُوَ
الأول،
والثاني وهم. قَالَ
أَبُو الحسن بْن
سلَمْة:
حَدَّثنَا
أَبُو حاتم،
وأبو عُثْمَان
الَمْحاربي؛
قَالاَ:
حَدَّثنَا
الَمْعلى بْن
أسد، نحوه.
Abdullah bin
Maceh (=müellifimiz) dedi ki sahih olanı birinci hadistir. (= El-Hakem’in
hadisi) İkincisi (= Abdullah bin Sercis’in hadisi) ise zayıftır.
Ebul Hasan bin
Seleme dedi ki: Ebu Hatim ve Ebu Osman el-Muharibi bize tahdis ederek:
El-Mualla bin Esed (mezkur yolla) aynı hadisi bize rivayet etti.
373, 374
AÇIKLAMA :
İki hadiste
geçen ..... kelimesi abdest için kullanılmaya şer'an elverişli su demektir.
Böyle bir su gusül için de kullanılabilir. Aynı şekilde necasetten taharette de
kullanılabilir. Vadu' adı verilen suya fıkıh lisanında «Tahur» da denilebilir.
Temizleyicilik vasfı bakımından aynıdır.
Şunu da
belirtmek isteriz: Abdest için elverişli olan bir su ğusül için de
kullanılabilir. Keza ğusül için kullanılabilen bir su ile abdest de alınabilir.
Bu duruma göre:
İlk hadis.
kadının abdest veya ğusül için bir kısmını kullandığı sudan artan (yani
kullanmadığı) kısım ile erkeğin abdest veya ğusül almasını menediyor.
İkinci hadis
ise erkeğin gusül veya abdestinden artan su ile kadının veya bunun aksine
kadının gusül (veya abdestinden artan su ile erkeğin abdest veya gusül)
almasını yasaklıyor ve erkek ile kadının bir kabtaki suyu. beraberce abdest
veya gusül almak için kullanmalarına cevaz veriyor.
Kadın veya
erkeğin taharette (= abdest veya gusülde) kullandığı sudan artan kısmın diğeri
tarafından taharette kullanılıp kullanılamıyacağı hususunda Sünen-İ Ebi
Davud'un şerhi EI-Menhel'de 6 mezhebin bulunduğu belirtilerek şöyle bir izah
yapılıyor;
1. Kadının
taharetinden artan su ile erkek taharet yapamaz.
Bunların beraber
taharetlenmesi veyahut önce kadının taharetini yapıp ondan sonra erkeğin
taharetlenmesi farketmez. Kadının ister cünüplükten ister aybaşı adetinden
ötürü gusül etmesi veya başka nedenle taharetlenmesi neticeyi değiştirmez. Ömer
bin El-Hattab, Abdullah bin Sercis, El-Hakem bin Amr, Said bin El-Müseyyeb ve
İbn-i Hazm r.anhum'un mezhebi budur. Bunların delili ise El-Hakem'in hadisi
(373 nolu) dur.
2. Kadın ile
erkeğin aynı kabtan beraberce su alıp taharetlenmeleri caizdir. Fakat önce
kadının taharetlenmesi halinde ondan artan su ile erkeğin taharetlenmesi caiz
değildir. Davud, İshak ve bir rivayette Ahmed'in kavli budur. Onlar, bu
hususların caiz olup olmadığı hususunda hadisler vardır. Kadının kullandığından
artan su ile erkeğin taharetlenemiyeceği hususunda ise bir kaç Sahabi'den sahih
hadis rivayet edilmiştir, demişlerdir. Bunlara şöyle cevap verilmiştir;
«Yasaklamaya
ait hadisler, tenzihan kerahete yorumlanmak suretiyle hadisler arasında görülen
zahiri ihtilafın kaldırılması mümkündür. Diğer taraftan, ne şekilde• olursa
olsun caizdir, diyen sahabiler de vardır. Ezcümle, Ali, İbn-i Abbas, Cabir, Ebu
Hureyre, Enes, Aişe, Ümmü Seleme, Meymune ve Ümmü Hani r.anhum böyle
söylemişlerdir.»
3. Kadın,
cünüplük veya aybaşı adeti dolayısıyla guslettiği takdirde artan suyun erkek
tarafından taharet işinde kullanılması yasaktır. Başka durumlarda yasaklık
yoktur. Bu görüş İbn-i Ömer, Şa'bi ve Evzai'ye isnad edilmiştir. Bu görüşü
destekliyen bir delil yoktur.
4. Ne erkek,
kadının taharetinden artan suyu, ne de kadın, erkeğin taharetinden artan suyu
taharette kullanamazlar. Fakat berabet kullanabilirler. Bunların delili (374
numarada geçen) AbduIIah bin Sercis r.a.'den ve bir rivayete göre başka
sahabi'den rivayet edilen hadistir. Fakat bu hadis (bir önceki babta geçen 370,
371 ve 372 nolu) hadislere zahiren muhaliftir.
5. Kadın ve
erkek gusül veya abdestlerini beraber bile alsalar hiç birisi diğerinin
artığını taharette kullanamaz. Bu görüş Ebu Hureyre ve Ahmed r.a.'ya nisbet
edilmiş ve İbn-i Abdi'l-Ber tarafından bir gruptan hikaye edilmiştir. Fakat söz
konusu artık su ile taharetin yapılmasının caiz olduğuna delalet eden
hadislerin açıklığı karşısında bu görüş reddedilmiştir.
6. Bahis konusu
artık su ile kayıtsız şartsız taharet yapılabilir.
Bu hususta erkek
- kadın ayırımı yoktur. Yani kadının taharetinden, artan su ile erkek
taharetlenebilir. Erkeğin taharetinden artan su ile de kadın taharetlenebilir.
Bunların beraber veya birbirinden sonra gusül veya abdest almaları farketmez.
Cumhur'un mezhebi budur. Ahmed'den böyle bir rivayet yapılmıştır. Resul-i Ekrem
s.a.v.'in, bazı hanımlannın taharetlenmesinden artan su ile taharetlendiği
(370, 371, 372 nolu) hadisler ve benzerleri ile sabittir. Keza bazı hanımları
ile beraber taharetIendiği (376, 377, 378. 379,380 nolu) hadisler ve benzerleri
ile sabittir.
Artık sayılan
mezkur su ile taharetlenmenin yasağına ait hadislere gelince cumhur alimleri şu
çeşitli yorumlarda bulunmuşlardır:
1. Abdest veya
ğusül yapılırken yıkanan uzuvlardan veya vücuttan ayrılan ve düşen su
müsta'meldir. Bir daha o su ile abdest veya ğusül alınamaz,
2. Yasağa ait
hadislerdeki yasaklama kabda artmış olan su ile taharet yapmak tenzihen kerahat
manasınadır.
Hattabi ise
yasaklamaya ait hadisler mensuhtur, demiştir. ilk hadis, Ahmed , Beyhaki,
Darekutni, Tirmizi ve Ebu Davud tarafından oda rivayet edilmişti.', Tirmizi; bu
hadis hasen'dir, demiştir, İbn-i Maceh de bundan sonra gelen hadis'e tercih
etmiştir, İbn-i Hibban ve Ebu Muhammed de el F.... bunu sahih saymışlardır.
İkinci hadisi
de Ahmed, Beyhaki. Ebu Davud ve Nesei de rivayet etmişlerdir. [EI-Menhel cilt 1
sah 272]