DEVAM: 67- DEVE ETLERİN
(İ YEMEK) DEN DOLAYI ABDEST ALMAK HAKKINDA GELEN (HADiSLER)
حَدَّثنَا
مُحَمَّد بْن
بشار.
حَدَّثنَا عَبْد
الرَّحْمَن
بْن مهدي.
حَدَّثنَا
زائدة وإسرائيل،
عَنْ أشعث بْن
أَبِي
الشعثاء،
عَنْ جعفر بْن
أَبِي ثور،
عَنْ جابر بْن
سمرة؛ قَالَ:
-
أمرنا رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلَمْ أَن
نتوضأ مِنْ
لحوم الإبل ولا
نتوضأ مِنْ
لحوم الغنم.
Cabir bin Semure
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre şöyle söylemiştir:
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve sellem) bize, deve etlerin (i yemek) ten dolayı abdest almamızı ve
koyun etlerin (i yemek) ten dolayı abdest almamamızı emretti.
AÇIKLAMA: (494 VE 495)
Bu iki hadis
deve etini yedikten sonra abdest almanın gereğine ve ikinci hadis koyun etini
yedikten sonra abdest almaya gerek olmadığına delalet eder.
Müslim bu babta
Cabir bin Semure'nin hadisini rivayet etmiştir.
Bera' bin
A'zib'in hadisini ise Ebu Davud, ibn-i Hibban, ibn-i Carut, ibn-i Huzeyme,
Tahavi, Tirmizi ve Beyhaki rivayet etmişlerdir.
Ebu Davud'un
şerhi EI-Menhel yazarının konu hakkında verdiği malumatın özetini aşağıya
alalım:
Bera' bin
A'zib'in hadisi deve etini yemenin abdesti bozduğuna delalet eder. Ahmed bin
Hanbel, ishak bin Raheveyh, Yahya bin Yahya, Ebu Bekir bin El-Munzir ve ibn-i
Huzeyme bu yola gitmiştir, Ebu Bekir El-Beyhaki de bu görüşü tercih etmiş,
hadis ehlinden ve sahabilerin bir cemaatından bu hüküm rivayet edilmiştir. Onların
delili bu hadis ile Müslim'in rivayet ettiği (müeIlifimizin de 495 nolu sırada
rivayet ettiği) Cabir bin Semure'nin hadisidir.
İmam Nevevi,
Müslim'in şerhinde şöyle der: "Ahmed bin Hanbel ve ishak bin Raheveyh
demişler ki: 'Bu konuda Resulullah (s.a.v.)'den iki sahih hadis rivayet
edilmiştir. Bunlar Cabir'in hadisi ile Bera'nın hadisidir'. Bu mezheb delil
bakımından daha kuvvetlidir. Bununla beraber cumhur'un mezhebi bu değildir'.
Dehlevi,
Huccetullah El-Baliğa kitabında: Deve etini yemenin abdest almayı
gerektirdiğine hükmedenlerin görüşünün sırrı şudur ki deve eti yemek Tevrat'ta
haram kılınmıştı. Beni İsrail peygamberlerinin hepsi bu hususta ittifak
halindedirler. Allah Teala bunu bize mübah kılınca ik! nedenle abdest almamızı
meşru kılmıştır. Birinci neden haram kılındıktan sonra mübah kılınma nimeti
dolayısıyla Allah'a şükretmek kabilinden abdest almaktır. Diğer neden Beni
İsrail'in tüm peygamberleri bunu haram kılmışken mübah kılınması bazı
kimselerin kalbinde istifham doğurabilir. Gönüller tatmin olsun diye abdest
almak emredilmiştir.
Alimlerin çoğu
deve etini yemenin abdesti bozmadığına hükmetmişlerdir. Hulefa-i Raşidin. İbn-i
Mes'ud, Ubey bin Ka'b, İbn-i Abbas, Ebu Derda, Ebu Talha. Amir bin Rebia. Ebu
Ümame. Tabiinin cumhuru, Malik, Ebu Hanife, Şafii ve arkadaşları bu görüşte
olan alimlerdendirler. Bunlar Cabir ve Bera'nın hadisinde emredilen
"Vudu" kelimesini luğat manasına yani temizlenme anlamına
yorumlamışlardı. Bununla şer'i abdest manasının kasdedilmediğini söylemiştir.
Hattabi; Fıkıh
alimlerinin ekserisi hadisteki ''Vudu'' yu temizlik anlamına yorumlamışlardır.
Çünkü bilindiği gibi deve eti çok yağlıdır. Amaç bu yağın giderilmesidir.
Nitekim: 'Deve eti yağlı olduğu için yedikten sonra Vudu alınız' şeklinde
rivayet vardır. Bu rivayette amaç belirtildiği için vudu'dan maksad el yıkamaktır.
Tahavi'nin
tahric ettiği eserlerle sabit olmuştur ki İbn-i Mes'ud, Alkama, Osman ve İbn-i
Abbas gibi büyük sahabiler yağlı et yedikten sonra el ve ağızlarını yıkamakla
yetinmişler ve abdest almamışlardır. Bu durumda vudü ile temizlenrnek olan
lügat manası kasdedilmiş, ıstılahi manası murad değildir. Bu hadislerdeki vudu'
ile ıstılahi mana olan abdest almak işi faraza kasdediImiş olsa bile bu hüküm
Cabir bin AbdiIIah'ın şu mealdeki sahih hadisi ile neshedilmiştir :
"Resulullah
s.a.v.'in son uygulaması ateşle pişen bir şeyden dolayı abdest almamaktı."
Çünkü bu hadis
ateşte pişen şeyden dolayı Resulullah s.a.v.'in bir ara abdest aldığına ve
bilahare abdest almayı bıraktığına delalet eder. Bunun için Tirmizi: Bence bu
hadis ateşte pişen şeyden dolayı abdest almaya delalet eden hadisi neshetmiş,
demiştir. Deve eti ateşte pişen şeylerden birisi olduğuna göre bununla ilgili
hüküm de Cabir bin AbdiIIah'ın hadisi ile neshedilnıiştir•.