DEVAM: 1- ALLAH İÇİN
BİR MESCİD YAPAN BABI
حَدَّثَنَا
يونس بْن عبد
الأعلى.
حَدَّثَنَا
عَبْد اللّه
بْن وهب، عن
إبراهيم بْن
نشيط، عن
عَبْد الرحمن
بْن أبي حسين
النوفليِّ،
عن عطاء بْن
أبي رباح، عن
جابر بْن
عَبْد اللّه؛ - أن
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ قال
((من بنى
مسجداً لله
كمفحص قطاة،
أو أصغر، بنى
اللَّه له
بيتاً في الجنة)).
في الزوائد:
إسناده صحيح،
ورجاله ثقات.
Cabir bin
Abdillah (r.a.)'dan; şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve 5ellem)
buyurdular ki:
«Her kim Allah
için bağırtlak kuşu yuvası gibi veya daha küçük bir mescid yaparsa Allah da
onun için Cennet'te bir ev yapar.»
Not: Zevaid'de:
İsnadı sahih, ricali de sika'dır, denilmiştir.
Tahric: Ömer
(r.a.l'in hadisini, İbn-i Hibban; Osman (r.a.)'ın hadisini Buhari, Müslim ve
Tirmizi; Cabir (r.a.)'in hadisini İbn-i Huzeyme de rivayet etmişlerdir. Ali
(r.a.)'in hadisini, müelliften başka rivayet edenin bulunup bulunmadığını
bilmiyorum.
AÇIKLAMA (735,
736, 737 ve 738) :
Tirmizi, Osman
(r.a.)'ın hadisini rivayet ettikten sonra: Bu konuda Ebu Bekir, Ömer, Ali,
Abdullah bin Amr, Enes, İbn-i Abbas, Aişe, Ümmü Habibe, Ebu Zer, Amr bin Abese,
Vasile bin el-Eska' Ebu Hureyre ve Cabir bin Abdillah (r.anhum)'dan da
rivayetler vardır. Osman (r.a.)'ın hadisi hasen-sahihtir, demiştir.
Bu babta geçen
bütün hadisler, Allah için bir mescid yapmanın ne kadar sevab olduğunu ifade
ederler. Hadislerde ''Allah için ... " tabirinden maksad, Mescid yapmaktan
gayenin Allah rızası olmasıdır. Onun için el-Fetih'te beyan edildiğine göre
İbnü'l-Cevzi:
Kim yaptığı
mescid üzerine ismini yazar veya yazdırırsa ihlastan uzak kalmış olur,
demiştir. Ücret mukabilinde mescid inşaatında ça lışan kimse için de bu özel
vaad hasıl olmaz. Çünkü ihlas yoktür. Bununla beraber sevabı bulunur.
Hadisin;
''Allah onun için bir mislini Cennet'te yapar.'' parçasına gelince; Nevevi:
parçadaki; '' ... misli ... '' kelimesi iki manaya muhtemeldir:
1- Yani
Allah'ın Cennet'te yapacağı bina ev denilmesi bakımından mescid gibidir. Ama,
genişliği ve diğer yönlerden üstünlüğü malumdur. Çünkü Cennet'teki yapılar,
hadisle sabit olduğu gibi, hiç bir gözün görmediği hiç bir kulağın işitmediği
ve hiç bir beşerin düşünemediği güzelliktedirler.
2- Mescid,
dünya evlerinden üstün olduğu gibi Allah'ın o kişiye Cennet'te yapacağı bina, cennet'teki
evlerden üstün olacaktır, demiştir.
Tuhfetu'l-Ahvezi
yazarının beyanına göre, bazıları, parçadaki: " ... misli ... ''
kelimesini şöyle yorumlamışlardır: Allah'ın cennette yapacağı bina, büyüklük
bakımından kişinin yaptığı mescid gibidit .. Lakin bir çok yönlerden daha güzel
olacaktır. Cabir (r.a.)'in hadisinde; ''Bağırtlak kuşu yuvası gibi veya daha
'küçüh: bir mescid ... '' buyuruluyor. Alimlerin ekserisi bu ifadeyi mübalağa
üzerine yorumlamışlardır. Çünkü gerçekten bağırtlak kuşu yuvası kadar küçük
olan bir yerde bir insanın namaz kılmasının mümkün olmadığı bilinmektedir.
Gaye, en ufak bir mescidi bile yapmanın faziletini anlatmaktadır.
Bazı alimler bu
ifadeyi zahirine göre yorumlayarak: Hadisin manası şudur, demişlerdir; Bir
mescidi genişletmek ihtiyacı duyulduğu zaman, yapılacak ilave, bir kuş yuvası
kadar bile olsa, anlatılan sevabı kazandırır. Yahut bir cemaat, ortaklaşa bir
mescid inşa ederler de, katkıda bulunanların yardım hissesi, bir kuş yuvası
tutarında bile olsa, hadiste bildirilen sevabı kazandırır.
Bazıları;
Mescid ile, bilinen mana kasdedildigi takdirde anlatılan yorumlara ihtiyaç
duyulur. Lakin, mescid kelimesi ile secde yeri kasdedilirse, Bahsi geçen
yorumlara ihtiyaç duyulmaz, demişlerdir. Tuhfetu'l-Ahvezi yazarı; Mescid ile,
secde yeri değil de binanın murad olduğu bazı rivayetlerden açıkça anlaşılıyor.
Mesela Ümmü Habibe'nin hadisinde;
''Kim Allah
rızası için bir ev yaparsa ... '' buyurulmuştur. Ömer (r.a.)'in (735) nolu)
hadisinde: ''Kim, içinde Allah isminin anıldığı bir mescid yaparsa... ''
buyurulmuştur, demiştir.