4- NAMAZ KILMANIN
MEKRUH OLDUGU YERLER BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيى.
حَدَّثَنَا يزيد
بْن هارون.
حَدَّثَنَا
سفيان، عَن
عمرو بْن
يحيى، عَن
أبيه. وحمَّاد
بْن سلمة، عَن
عمرو بن يحيى،
عَن أبيه، عَن
أبي سعيد الخدري؛
قَالَ : - قَال
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ
((الأرض كلها
مسجد. إلا المقبرة
والحمام)).
Ebu Said-i Hudri
(r.a.)'den rivayet edildiğine güre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve 5ellem)
şöyle buyurdu demiştir:
«Kabristan
ve hamamdan başka yer yüzünün hepsi mesciddir.»
Diğer tahric:
Ebu Davüd, Şafii, Ahmed, İbn-i Hibban, İbn-i Huzeyme ve Tirmizi
AÇIKLAMA:
Hadisin: "
... mescictdir." parçasındaki mescid kelimesi iki manaya yorumlanabilir.
1- Mescidden
maksad, ibadete tahsis edilmiş olan bina vo benzeri muayyen yerdir. Bu takdirde
parçada teşbih vardır. Yani istisna edilen yerler hariç, yeryüzünün her tarafı
mescid gibidir Her yerde namaz kılınabilir.
2~ Mescid
kelimesi, ism-i mekan olup burada lugat manası muraddır, Namaz kılınan her
hangi bir yer demektir. Bu takdirde parçada teşbih yoktur, mana da şöyledir.
İstisna edilen yerler hariç, yer yüzünün her tarafında namaz kılınabilir
Her iki yorumda
da hadis, bu Ümmete verilen ilahi bir nimeti haber vermektedir. Çünkü geçmiş
ümmetIer, namazlarını ancak mabedlerinde kılabilirlerdi. Mabedleri dışında
ibadet edemezlerdi. Allah Teala, Ümmet-i Muhammed'e büyük kolaylık ihsan
ederek, mabedleri dışında namaz kılmalarına ruhsat vermiştir. Ancak necaset ve
benzeri sakıncalar sebebiyle kabristan, hamam, çöplük ve benzeri yerlerde namaz
kılmayı yasaklamıştır,
Sindi. bundan
sonra gelen İbn-i Ömer (r.a.) ve Ömer b. el- Hattab (r.a.)'ın hadislerinde
namaz kılmanın yasak olduğu yerler yedi iken burada iki yer zikredilmiştir. Bu
iki yere benzeyen diğer yerler de onun hükmünde oldukları için bu hadiste
yalnız iki yerin istisna edilmesi bir sakınca doğurmaz, demiştir.
Hadise göre
kabristanda ve hamamda namaz kılmak yasaktır.
KABRİSTANDA
NAMAZ KILMAK HAKKINDA ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ:
1- Sevri, Evzai
ve Ebu Hanife'ye göre kabristanda namaz kılmak mekruhtur. Eşilip ölülerin
kemikleri ve sairesi yer yüzüne çıkarılmış olsun olmasın hüküm aynıdır.
2- Şafiiler'e
göre kabirler eşilip yer yüzü toprağına ölülerin kanı, irini vesairesi karışmışsa,
orada namaz kılmak caiz değildir. Çünkü oralarda necaset bulunur. Şayet oranın
temiz bir yerinde namaz kılarsa, namazı sahihtir. Fakat kerahet vardır. Şayet
kabirler eşilmemiş ise, orada kılınan namaz, sahih olmakla berber mekruhtur.
Bir kabristanın eşilip eşilmediğinde tereddüt edilirse en kuvvetli kavle göre
mekruh olmakla beraber kılınan namaz sahihtir.
3- Malikiler'e
göre kabristanda namaz kılmak sahihtir. Kerahet de yoktur.
4- Hanbeliler'e
göre kabirleri eşilmiş olsun olmasın seccade gibi temiz bir şey sermek
suretiyle de olsa kabristanda namaz kılmak haramdır. Ve kılınan namaz sahih
değildir. İster ölülerin gömülü olduğu sahada kılsın, ister bu sahadan
ayrılarak ev gibi bir hale getirilmiş olan yerde kılsın farketmez. Zahiriye
mezhebine mensub alimler de bu görüştedirler
İbn-i Hazm:
Selef'ten bir kaç taife böyle demiştir Sahabilerden Ömer, Ali, Ebu Hureyre,
Enes ve İbn-i Abbas (r.anhum)'un, mezarlıkta namaz kılmaktan nehy ettikleri
rivayet edilmiştir. Biz bu sahabilere muhalif kalanher hangi bir sahabiyi
bilmiyoruz. Sahabilerden sonra gelen tabiilerden İbrahim en-Nahai, Nafi' bin
Cübeyr bin Mutim, Tavus, Amr bin Dinar, Hayseme ve başkaları da aynı hükmü
vermişlerdir, demiştir.
İbn-i Hazm:
Bahsi geçen sahabilere muhalefet eden bir sahabi bilmiyoruz, derken kendi
bilgisini ifade ediyor. Çünkü Hattabi Abdullah bin Ömer (r.a.)'in kabristanda
namaz kılmaya ruhsat verdiğini hikaye etmiştir. Keza el-Hasan'ın kabristanda
namaz kıldığı nakledilmiştir.
HAMAMDA NAMAZ
KILMAK HAKKINDAKİ ALİMLERİN GÖRÜŞÜ :
EI-Menhel
yazarı, 'Namaz kılmanın caiz olmadığı yerler babı'nda kabristanda namaz
kılmakla ilgili, alimlerin yukarda anlatılan görüşlerini naklettikten sonra,
hamamda namaz kılmak hakkında alimler tarafından verilen hükümleri özetle şöyle
anlatır:
1- Ahmed bin
Hanbel, Ebu Said-i Hudri'nin hadisinin zahirini tutarak hamamda namaz kılmanın
sahih olmadığını söylemiştir. Ebu Sevr ve Zahiriye mezhebinin alimleri de
bununla hükmetmişlerdir. İbn-i Abbas (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre şöyle
demiştir:
''Ne hamamda ne
de helaya doğru durularak namaz kılmmasın.'' İbn-i Hazm: Bu hükmünde
sahabilerden İbn-i Abbas (r.a.)'e muhalif kalan hiç bir sahabi bilmiyoruz,
demiştir. Bu görüş, Nafi' bin Cübeyr, İbrahim En-Nehai, Hayseme ve el-Ala bin
Ziyad'dan da rivayet edilmiştir.
İbn-i Hazm:
Hamam'ın hiç bir yerinde namaz kılmak caiz değildir. Bu hususta hamamın giriş
yeri, diğer yerleri, dam'ı, külhanının üstü, duvarlarının üzeri aynı hükmü
taşır. Hatta yıkılmış durumda da olsa ona hamam ismi verildiği müddetçe hüküm
aynıdır. Şayet yıkılıp hamam denmiyecek bir duruma gelirse onun arasında namaz
kılmak caiz olur, demiştir.
2- Malikiler'e
göre hamamda namaz kılmak sahihtir, kerahat da yoktur.
3- Cumhura göre
necasetten emin olunduğu takdirde, mekruh olmakla beraber hamamda kılınan namaz
sahihtir. Şayet necaset'ten emin olunmazsa kılınan namaz sahih değildir.''