DEVAM: 68- NAMAZDA HUŞU
BABI
حَدَّثَنَا
حميد بْن
مسعدة، وأبو
بكر بْن خلاد؛
قالا:
حَدَّثَنَا
نوح بْن قيس.
حَدَّثَنَا
عمرو بْن
مالك، عَن أبي
الجوزاء، عَن
ابن عباس؛
قالا:
-
كانت امرأة
تصلي خلف النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ،
حسناء من أحسن
الناس. فكان
بعض القوم
يستقدم في
الصف الأول
لئلا يراها.
ويستأخر
بعضهم حتى
يكون في الصف
المؤخر. فإذا
ركع قال هكذا.
ينظر من تحت
إبطه. فأنزل
اللَّه {ولقد
علمنا المستقدمين
منكم ولقد
علمنا
المستأخرين}
في شأنها.
(Abdullah) bin
Abbas (r.a.)'dan; şöyle demiştir :
İnsanların en
güzellerinden olan güzel bir kadın. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in
arkasında namaz kılardı. Bazı kimseler, o kadını görmesinler diye ön saffa
geçerlerdi. Bir takım kimseler de en son saffta olsun diye geri kalırlardı ve
rüku'a vardığı zaman koltuğu altından (kadına) şöyle bakarlardı. Bunun üzerine
Allah Teala o kadınla ilgili durum hakkında:
«Andolsun ki
sizden öne geçenleri biliriz. Andolsun ki geri kalanları da biliriz.» (Hicr: 24) ayetini indirdi."
Diğer tahric:
Tirmizi ve Nesai
AÇIKLAMA: Bu babtaki hadisler, namazda bulunması gerekli
huşuu giderici hareketlerin ve bilhassa gözlerin semaya dikilmesinin veya
koltuk altından gerilere yahut sağa sola bakmanın yasaklığına delalet ederler.
Hadisler, namaz
içinde gözleri semaya dikmenin, gözlerin kör olmasına sebep olacağına delalet
eder. Bu tehdidin hikmeti, böyle hareket etmenin namazdaki huşu'ya aykırı
düşmesidir. Hikmeti hakkında şöyle de denilebilir: Melekler namaza duranlara
nur indirirler. Semaya bakan gözler, indirilen nurIara ilişince dayanamıyarak
kör olur. Körlük ile manevi körlük kasdedilmiş de olabilir.
İkinci ve
üçüncü hedis, semaya bakmaktan vazgeçmek veya gözlerin kör olmasından birisinin
behemehal vuku bulacağını haber verir.
Hadislerdeki
sert tehdidten namaz içinde göğe bakmanın haramlığı hükmü çıkarılabilir. Çünkü
gözlerin kör olması cezası, ancak haram bir şeyi işlemekten olabilir. İbn-i
Hazm, bu hadislere dayanarak semaya bakmanın namazı bozduğunu söylemiştir.
Dört mezhep
alimleri: Namaz içinde semaya bakmak mekruhtur, demişlerdir. Her halde onlara
göre kör olmak tehdidi. onun haramlığını gerektirmez.
Namaz içinde
gözleri semaya dikmek, bu hadislerle yasaklandığı için namaz içinde dua
edilirken, ister kıraat veya ister başka zikirlerle meşgul olunurken, bu hüküm
vardır.
Nevevi, bu
yasaklama hakkında icma' bulunduğunu söylemiştir.
Kadi iyaz:
Namaz dışında dua edilirken gözleri semaya dikmenin mekruhluğu husüsunda
alimler ihtilaf etmişlerdir. Bir cemaat mekruhtur demiş ise de alimlerin çoğu
bunu caiz görerek demişler ki: Ka'be namaz için kıble olduğu gibi gök de dua
için kıbledir. Bu nedenle dua edilirken elleri semaya kaldırmak mekruh olmadığı
gibi, gözleri semaya dikmek de mekruh değildir, diye bilgi vermiştir.
Son hadiste
iniş sebebi bildirilen ayetin yorumu ve iniş sebebi hakkında başka rivayetler
de mevcuttur.