DEVAM: 33- ŞEVVAL
AYINDAN ALTI GÜN ORUÇ TUTMAK HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثَنَا
علي بْن
مُحَمَّد.
حَدَّثَنَا عَبْد
اللّه بْن
نمير، عَن سعد
بْن سعيد، عَن
عمر بْن ثابت،
عَن أبي أيوب؛
قَالَ:
-
قال رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ: ((من
صام رمضان ثم
أتبعه بست من
شوال، كان
كصوم الدهر)).
Ebu Eyyub
(el-Ensari) (r.a.)'den rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) şöyle buyurdu, demiştir: «Kim Ramazan orucunu tutar, sonra bunun
arkasında Şevval'dan altı gün oruç tutarsa, onun tutmuş olduğu oruç, yıl
boyunca tutulan oruç gibidir.»
Diğer tahric:
Bu hadisi, Ahmed, Müslim, Tirmizi, Ebu Davud, Beyhaki ve Darimi de rivayet
etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Sevban (r.a.)'ın hadisi (1715) Zevaid türünden
olup, notta belirtildiği gibi, İbn-i Hibban'ın sahihinde de rivayet edilmiştir.
Darimi de bunun benzerini rivayet etmiştir. EI-Menhel yazarının beyanına göre
bu hadisin benzeri Ebu Hureyre, Cabir, Bera' bin Azib, İbn-i Abbas ve Aişe
(r.anhum)'den de rivayet edilmiştir.
Ebu Eyyub
(r.a.)'ın yukarıdaki hadisine göre Ramazan orucundan sonra Şevval ayından altı
gün oruç tutan kimse, bütün yıl oruç tutmuş gibi sevap kazanır. Çünkü Ramazan
ayı orucu, on kat artmakla on aylık oruca tekabül eder. Şevval altı günlük
orucu da altmış günlük oruca denk gelir ..
Sevban
(r.a.)'ın hadisinin zahirine göre Ramazan'dan sonraki altı günlük orucun Şevval
ayı içinde olması şart değildir. Bu hadiste anılan ayet-i kerime, her iyiliğin
on katının verilecegini hükme bağlamıştır. Ramazan orucundan ayrı olarak
Şevval'in dışında bile altı gün oruç tutulunca, bu ayetin hükmü gereğince onun
orucu, bütün yılın orucuna tekabül eder. Fakat hadisteki: « ... bayramdan sonra
... » tabiri, Şevval ayını hatırlatır. Ebu Eyyub (r.anh)'ın hadisinde de
"Şevval' kaydı mevcuttur. Şu halde bir an önce yıllık orucun sevabını elde
etmek için Ramazan'ı takib eden Şevval ayında bu altı günlük oruç tutulmalıdır.
EI-Menhel
yazarı, Ebu Eyyub (r.a.)'ın hadisini açıklarken özetle şöyle der: "Hadisin
manası şudur: Her yıl Ramazan orucuna. ve Şevval'in altı günlük orucuna devam
eden kimse, ömür boyunca oruç tutmuş gibi olur. Ve bir yıl Ramazan orucunu ve
Şevval'in altı günlük oruçunu tutan bir kimse, o yıl boyunca oruç tutmuş
gibidir.
Bu hadis, Şevval'in
altı günlük orucunun müstehablıgına delalet ediyor. Şafii, Ahmed, Davud ve bir
cemaat böyle hükmetmişlerdir. Şevval orucunun meşruiyetindeki hikmet şudur: Bu
oruç, farz namazlara bağlı sünnetler'e benzer.
Sünnet
namazlar, farz namazdaki bazı noksanlıkları tamir ettiği gibi, Şevval orucu,
Ramazan orucundaki bazı kusurları onarır. Şafiilere göre bayramın ikinci günü
ve aralıksız olarak tutulması daha sevabtır. Şayet aralıklı veya Şevval'ın
diğer bölümlerinde tutulursa yine sünnet hasıl olur. Ahmed'e göre fazilet
yönünden aralıklı veya aralıksız tutulması farketmez.
Ebu Hanife,
Malik ve Ebu Yusuf, Şevval'in altı günlük orucunu, mekruh saymışlardır Ta ki
halk, bunun vacibliğine İnanmasın. Malik, el-Muvatta'da: ilim ve Fıkıh
ehlinden, Şevval'in altı günlük orucunu tutan hiç kimseyi görmedim. Seleften
kimsenin tuttuğuna dair herhangi bir bilgiye rastlamadım. ilim ehli, cahillerin
Ramazan'dan olmayan orucu Ramazan'a ekleyerek bid'at çıkarmalarından korkarak
bu orucu mekruh saymışlar, demiştir. Lakin Hanefi ve Maliki mezhebIerine mensub
Fıkıhçılar, Şevval'in bu orucunu aralıklı tutmayı mendup saymışlar ve aralıksız
tutulmasının mekruh olmadığı görüşünü seçmişlerdir. Ancak Ebu Yusuf bunda
muhalif kalmıştır. Bu fıkıhçılar, Ebu Hanife ile Malik'in yukarıdaki kerahet
sözlerini Şevval orucuna bayramın ikinci günü başlayıp ara vermeden tutma
haline yorumlamışlardır. Şu halde eğer bayramın ikinci gününden sonra ve
aralıklı olarak tutulursa kerahet yoktur. Veya bu hadisler, bu iki imama
ulaşmamış yahut ulaşmış ama onlarca sabit görülmemiştir.