DEVAM: 20- BAL'IN
ZEKATI BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيَى.
حَدَّثَنَا
نعيم بْن
حماد.
حَدَّثَنَا
ابن المبارك.
حَدَّثَنَا
أسامة بْن
زيد، عَن عمرو
بْن شعيب، عَن
أبيه، عَن جده
عَبْدُ
اللَّه بْن عمرو، - عَن
النَّبي
صلَّى اللَّه
عليه وسلَّم؛
أنه أخذ من
العسل العشر.
Abdullah bin Amr
(bin el-as) (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre: Kendisi Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'in bal'dan öşür aldığım rivayet etmiştir.
AÇIKLAMA: Notta belirtildiği gibi Zevaid türünden olan Ebu
Seyyare'nin hadisini Ahmed de rivayet etmiştir, Ancak Süleyman, Ebu Seyyare
(r.a.)'a ulaşmadığı için senedde inkıta vardır .. Bu nedenle İbn-i Abdi'l-Berr
Bu hadis bal'ın zekata tabi olduğuna delil olamaz, demiştir.
Yukarıdaki yani
Abdullah (r.a.)'ın hadisini Ebu Davud ve Nesai uzun bir metin halinde rivayet
etmişlerdir. Bu iki hadis bal'ın onda birinin zekat olarak çıkarılmasına
delalet ederler. Bu konuda başka hadisler de vardır.
EI•Menhel yazarı
balın zekata tabi olup olmaması hakkındaki alimlerin görüşlerini özetle şöyle
nakleder.
Abdullah bin
Amr bin el-As (r.a.)'ın Ebu Davud ve Nesai tarafından rivayet edilen hadisine
dayanan Ebu Hanife, Ahmed ve İshak, bal'da öşürün vacipliğine hükmetmişlerdir
Tirmizi bu kavli ilim ehlinin ekserisinden nakletmiştir Bu hüküm, Ömer, İbn-i
Abba, Ömer bin Abdülaziz, Ebu Yusuf ve Muhammed'den de rivayet olunmuştur. Ebu
Hanife'ye göre araziyi öşiriyede elde edilen az veya çok bal zekata tabidir.
Ebu Yusuf'a göre bal'ın değerinin, hububattan en ucuz maddenin nisab miktarının
değerine erişmesi şarttır. Diğer bir kavle göre bal'ın en az 500 Irak Rıtılına
ulaşması gerekir. Muhammed'e göre bal miktarı 180 irak rıtılına ulaşınca öşürü
verilir. Daha az ise öşürü verilmez.
MÜlik, Şafii,
İbn-i Ebi Leyla, İbnü'I-Münzir vo Sevri'ye göre bal az olsun çok olsun
u"iure tabi arazide olsun, başka çoşit arazide olsun zekata tabi değildir.
ibn-i Ömer ile Ömer bin Abdülaziz'in kavli de budur Ali'den de bu kavil rivayet
edilmiştir. İbn-i Abdi'l-Berr, bu kavlin cumhurun görüşü olduğunu söylemiştir.
Bu görüşteki alimler. Bal hayvan mahsülü sıvı bir maddedir. Bu itibarla hayvan
sütüne benzer, demiştir. Bunların bir delili de Malik'in Abdullah bin Ebi Bekir
bin Hazm'dan rivayet ettiği şu eserdir Babam Mina'da iken, kendisine Ömer bin
Abdülaziz'den yazılı bir talimat geldi. Bu talimatla ne bal'dan ne de atlardan
zekat almaması emredilmişti. Diğer bir clelil de Abdürrezzak ve İbn-i Ebi
Şeybe'nin sahih bir sened ile İbni Ömer'in mevlıısı Nafi' den rivayet ettikleri
şıı eserdir.
Nafi
(r.a.)'den; Şöyle demiştir: "Ömer bin Abdülaziz (r.a.) beni Yemen'e amil
olarak gönderdi. Ben orada baldan öşür almak istedim. Muğire bin Hakim
es-San'ani (r.a.): Balda zekat yoktur, dedi. Bunun üzerine ben durumu Ömer bin
Abdülaziz'e yazdım. Ömer bin Abdülaziz verdiği cevapta: EI-Muğire doğru
söylemiş, güvenilir bir zattır. Bal'da zekat yoktur" demiştir.
Baldan öşür
alındığına dair Hilal (r.a.)'ın ve başkalarının hadislerine cevaben şöyle
demişlerdir:
Bal sahipleri,
bal arılarının bulunduğu mıntıkanın onlara tahsis edilmesini ve korunmasını
istemişler. Bu istekleri kabul edilmiş ve buna karşılık bal sahipleri öşür
miktarı bağış yapmışlardır. Bu gruptaki alimlerin bu yoruma mesned olarak
gösterdikleri delil Abdürrezzak'ın İbn-i Cüreyc aracılığı ile Salih bin
Dinar'dan rivayet ettiği bir hadistir."
tEl-Menhel
müellifi bu hadisi ve başka bilgileri sunmuştur. Onları aktarmaya lüzum
görmüyorum.)
EI-Menhel
yazarı daha sonra şöyle der: Balda zekat olduğuna dair hadisler söz götürür
durumdadır. Bunun için İbnü'l-Münzir: Balda zekatın vucubuna dair sabit bir
hadis yoktur: İcma da yoktur. Şu halde onda zekat yoktur, demiştir. Buhari de
Tarih'de: Balın zekatı hakkında sahih bir hadis yoktur, demiştir. Tirmizi de;
Bal zekatı hakkında sahih bir şey yok, demiştir.