21- NEZRİNDE İBADETİ
GÜNAHA KARIŞTIRANIN (NEZRİNİN HÜKMÜNE AİT) HADİS BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بن
يحيى.
حَدَّثَنَا إسحاق
بن مُحَمَّد
الفروي.
حَدَّثَنَا
عبد اللَّه بن
عمر، عن عبيد
اللَّه بن
عمر، عن عطاء،
عن ابن عباس؛ - أن
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَم مر
برجل بمكة وهو
قائم في الشمس.
فقال ((ما هذا؟))
قالوا: نذر أن
يصوم ولا يستظل
إلى الليل.
ولا يتكلم .
ولا يزال
قائما. قَالَ ((ليتكلم
وليستظل
وليجلس وليتم
صومه)).
حَدَّثَنَا
الحسين بن
مُحَمَّد بن
سيبة الواسطي
. حَدَّثَنَا
العلاء بن عبد
الجبار، عن
وهب، عن أيوب،
عن عكرمة، عن
ابن عباس، عن
النَّبِيّ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَم،
نحوه. واللَّه
أعلم.
İbn-i Abbas
(r.a.)'den; şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (bir kere)
Mekke'de güneşte ayakta duran bir adamın yanından geçti: «Bu nedir ?» buyurdu.
Sahabiler
--Bu adam oruç
tutmayı, akşama kadar gölgelenmemeyi, konuşmamayı ve sürekli ayakta durnayı
nezretmiştir. dediler. Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): «Adam
konuşsun, gölgelensin, otursun ve orucunu tamamlasın.» buyurdu.
Bu hadis İbn-i
Mace'ye ikinci bir sened lede ulaştı. Allah daha iyi bilir.
Diğer tahric: Bu
hadisi Buhari ve Ebu Davud da rivayet ettiler.
AÇIKLAMA: Buhari ve Ebu Davud'taki rivayete göre Peygamber
(s.a.v.) hutbe okurken bu adamın güneşte ayakta beklediğini görmüştür.
Avnü'I-Mabüd'un
beyanına göre bu zat, Kureyş kabilesinin Amir oğulları koluna mensub bir
sahabidir. Bazılarına göre bu zat Ensar'dandır.
Peygamber
(s.a.v.) bu zatın orucunu ikmal etmesini, fakat konuşmamak, oturmamak ve
gölgelenmemek gibi insana eziyet veren ve bir nevi ibadet olduğuna dair ne
Kitab'ta ne de
Sünnet'te bir
hüküm bulunmayan adaklara bağlı kalmanın söz konusu olmadığını belirtmiştir.
Adamın oruç hariç diğer adaklarını bozması emredildiği halde, buna karşılık bir
kefaret ödemesi emredilmemiştir. Kurtubi: Bir günahı işlemeyi veya gücün
yetmediği bir işi adayan kimseye kefaret vacib değildir, diyen cumhur için en
kuvvetli delil bu hadistir, demiştir.
Malik de: Ben
Peygamber (s.a.v.)'in bu zata, kefaret ödemesi için bir emir verdiğini duymadım,
demiştir.
Hattabi: Bu
adamın adağında ibadet ile günah toplanmış idi. Peygamber (s.a.v.) ibadet olan
orucu ikmal etmesini emretmiş ve ibadet olmayan güneşte dikilrnek, konuşmamak
ve oturmamak işini bırakmasını istemiştir. Çünkü bunlar İslamiyet'te ibadet
değildir. Üstelik insana boşuna bir eziyet ve işkencedir. Bu itibarla günaha
dönüşen bu şeylere ait adak muteber sayılmadığı gibi, bunun yerine kefaret
çıkarılması da emredilmemiş, demiştir.