DEVAM: 14- NECEŞ'İN {=
MÜŞTERİ OLMADIĞI HALDE ÖYLE GÖRÜNÜP KASITLI OLARAK FİYAT ARTIRMA) YASAKLANMASI
HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حدّثنا
هِشَامُ بْنُ
عَمَّارٍ
وََسَهْلُ بْنُ
أَبِي سَهْلٍ
قاَلاَ:
حدّثنا
سُفْيَانُ عَنِ
الزُّهْرِيِّ
عَنْ سَعِيدٍ
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ
عَنْ
النَّبيِّ
صلى اللّه عليه
وسلم قاَلَ - ((لاَ
تَنَاجَشُوا))
Ebu Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Birbirinize necş etmeyiniz! (Müşteriyi kandırıp kızıştırmayınız).»
buyurmuştur.
Diğer tahric:
Buhari, Müslim, Tirmizi, Ebu Davud, Nesai
AÇIKLAMA: Hattabi Necş kelimesini şöyle tarif etmiştir: Necş
şudur: Bir adam bir malın satışa arz edildiğini görür, alıcı olmadığı halde,
alıcılar fiyatı artırsınlar diye, alıcı görünüp fiyatını artırır. Adamın bu
hareketine Necş denilir. Bu hareket alıcıları kandırdığı için haramdır.
Nevevi de
Hattabi gibi Necş'i tarif ettikten sonra: Bu fiil, icma ile haramdır. Adamın bu
hareketi yüzünden yüksek fiyatla yapılan satış akdi sahihtir. Satıcı, adamın bu
durumundan haberdar ise ikisi de günah işlemiş olurlar. Şayet satıcının bilgisi
dışında bu fiil işlenmiş ise, günah bunu yapana aittir. Satıcının haberi yok
ise ve satış akdinden sonra müşteri bu durumu öğrenir ise artık müşteri akdi
bozamaz. Hatta sahih kavle göre, satıcı durumdan haberdar olsa bile yine
müşteri cayamaz. Çünkü aldanma hususunda kusurludur.
Malik'den
yapılan bir rivayete göre, bu akid fasiddir. Malik; hadisteki yasaklama akdin
geçersizliğini gerektirir, demiştir.
Ebu Bekir,
hadislerdeki Nbcş'i şöyle tarif etmiştir: Alıcı olmayan bir kimsenin, satışa
arz edilen bir malı, yüksek fiyatla satılsın, diye övmesidir.
Nevevi, bu
tarifi tasvip etmeyip ilk tarifin sıhhatlı olduğunu söylemiştir.