DEVAM: 21- İKİ MUCİZ (=
YANİ ÇOCUĞUN MALINDA TiCARETE MEZUN VELİ) SATIŞ YAPTIKLARI ZAMAN SATILAN MAL
İLK AKİD YAPANA AİTTİR, BABI
حدّثنا
الْحُسَيْنُ
بْنُ أَبِي
السَّرِيِّ
الْعَسْقَلاَنيُّ
وَ مُحَمَّدُ
بْنُ إِسْماَعِيلَ
قاَلاَ
حدّثنا
وَكِيعٌ
حدّثنا سَعِيدُ
بْنُ بَشِيرٍ
عَنْ
قَتاَدةَ
عَنْ الْحَسَنِ
بْنِ
سَمُرَةَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللّهِ صَلَّى
اللّهُ
عَلِيهِ
وَسَلَّم - ((إِذا
بَاعَ
الْمُجِيزَانِ
فَهُوَ لِلأَوَّلِ))
Semure (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu,
demiştir: «Muciz olan iki kişi sattıkları zaman o mal ilk müşteriye aittir.»
AÇIKLAMA: Semure (r.a.)'ın ilk hadisini Ebu Davud ve
Tirmizi, Nikah kitabında daha uzun bir metin halinde rivayet etmişlerdir.
Ayrıca Nesai, Şafii, Ahmed ve Darimi de rivayet etmişlerdir. Tirmizi ile Ebu
Davud, bunu Semure'den, Şafii, Ahmed ve Nesai ise Ukbe bin Amir'den rivayet
etmişlerdir.
Müellifimizin
rivayetinde ise "ya Semure'den veya Ukbe'den" ifadesi kullamlınıştır.
El-Hafız,
et-Telhis'te: Tirmizi bu hadisin hasen olduğunu, Ebu Zur'a ile Ebu Hatim ve
l-Hakim de bunun sahih olduğunu söylemişlerdir. Bu senedin sıhhati, Hasan-i
Basri'nin Semure'den hadis işittiğinin sübutuna bağlıdır. Hasan'ın Semure'den
hadis işitmesi meselesi ihtilaflıdır, demiştir. Tirmizi, Hasan'ın Semure'den
olan rivayetinin, onun Ukbe'den olan rivayetinden daha sahih olduğunu
söylemiştir.
HADİSTEN
ÇIKARILAN HÜKÜM
Bir adam bir
malı bir kişiye sattıktan sonra, aynı malı başka bir kişiye de satarsa, ikinci
satış akdi batııdır. Çünkü ilk satış ile mal satıcının mülkiyetinden çıkıp
müşterinin mülkiyetine geçmiş sayılır. Artık satıcı ikinci satışta kendi
mülkiyeti altında olmayan bir malı satmış olur. Bu hüküm hakkında alimler
ittifak halindedir.
Semure
(r.a.)'ın ikinci hadisinin başkaca kim tarafından rivayet edildiğine dair bir
bilgi edinemedim. Bu hadiste geçen Muciz kelimesini parantez içi ifade ile
açıkladım. Sindi'nin beyanına göre Nihaye'de: Müciz; yetimin ve erginlik çağına
varmamış olan çocuğun malında alım satım yapmaya mezun ve yetkili kılınan
velisi ve kayyımı, demektir, diye bilgi verilmiştir. Şu halde bir malı satmaya
yetkili kılınan iki kişiden birisi o malı bir müşteriye satar, diğer yetkili de
durumdan habersiz veya haberdar olduğu halde aynı malı ikinci bir müşteriye
satarsa, bu son satış hükümsüzdür. ilk satış muteberdir.