DEVAM: 15- HAKKI
GÜZELCE İSTEMEK VE GÜNAHLARA GİRMEKTEN SAKINARAK ALMAK BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الْمُؤَمَّلِ
بْنِ الصَّبَّاحِ
الْقَيْسِيُّ.
ثنا
مُحَمَّدُ بْنُ
مُحَبَّبٍ
الْقُرَشِيُّ.
ثنا سَعِيدُ
بْنُ
السَائِبِ
الطَّائِفِيُّ،
عَنْ عِبْدِ
اللهِ بْنِ
يَامِينَ،
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ؛
أَنَّ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم قَالَ
لِصَاحِبِ
الحَقِّ:
((خُذْ حَقَّكَ
فِي عَفَافٍ
وَافٍ، أَوْ
غَيْرَ
وَافٍ)).
في الزوائد:
في إسناده
صحيح. رجاله
ثقات عَلَى شرط
مسلم. ورواه
ابن حبان في
صحيحه.
Ebû Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
hak sahibine: «Sen hakkını, imkân dâhilinde günahlara girmekten sakınarak al.»
buyurdu.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bu, sahih bir seneddir. Ravileri Müslim'in şartı üzerine
sika zatlardır. İbn-i Hibban da bunu kendi sahihinde rivayet etmiştir.
Diğer tahric:
İbn Hibban
AÇIKLAMA: İbn-i Ömer (r.a.) ile Aişe (r.anha)'nın hadisini Tirmizi ve İbn-i Hibban
da rivayet etmişlerdir. Ebu Hureyre (r.a.)'ın hadisi ise Zevaid türünden olup
notta belirtildiği gibi İbn-i Hibban tarafından da rivayet edilmiştir.
Hadislerde
geçen "Afak" kelimesi haramlardan sakınmaktır. "vari"
kelimesi de tam manasınadır. Şu halde "Afaf-ı vari" haramlardan tam
sakınmak demektir. Hadislerde, kişi hakkını taleb ederken haramlardan tam
sakınarak ve tam sakınmak mümkün olmadığı takdirde imkan nisbetinde bu gayret
içinde olması ve hakkını meşru bir şekilde taleb etmesi istenmektedir. Hadis
metinlerinin zahirine uyan mana budur. Hadislerdeki; "tam veya
noksan" ifadesi hak kelimesinden hal olabilir. Yani alacaklı şahıs hakkını
tam veya noksan olarak alsın her iki durumda da hakkını, günahlara girmekten
sakınarak taleb etmelidir.
Mutalebe:
Başkasının zimmetinde bulunan hakkı taleb etmektir. Bu kelime bab'ın başlığında
geçtiği gibi ilk hadisin baş kısmında da bu masdardan türerne mazi fiil
geçmektedir. Fakat Sünen'in elde mevcut iki nüshasında ve el-Münziri'nin
et-Terğib isimli kitabının eldeki nüshasında bu fiilin mücerredi olan; Talebe =
"taleb etti" bulunur. Cümledeki mana açısından bu iki ifade arasında
bir fark yoktur.