DEVAM: 6- (BİR MÜ'MİNİ)
HATAEN (YANLIŞLIKLA) ÖLDÜRME DİYETİ, BABI
حدّثنا
إِسْحَاقُ
بْنُ
مَنْصُورٍ
المَرْوَزِيُّ.
أَنْبَأَنَا
يَزِيدُ بْنُ
هَارُونَ.
أَنْبَأَنَا
مُحَمَّد
ابْنُ
رَاشِدٍ، عَنْ
سُلَيْمَانَ
بْنِ مُوسى،
عَنْ عَمْرِو
بْنِ شُعَيْبٍ،
عَنْ
أَبِيهِ،
عَنْ
جَدِّهِ؛
أَنَّ رَسُولُ
اللَهِ صلى
الله عليه
وسلم قَالَ: ((مَنْ
قُتِلَ
خَطَأً،
فَدِيَتُهُ
مِنَ الإبِلِ
ثَلاَثُونَ
بِنْتَ
مَخَاضٍ وَ ثَلاثوُنَ
ابْنَةَ
لَبُونٍ وَ
ثَلاَثُونَ حِقَّةً،
وَعَشَرَةٌ
بَنِي
لَبُونٍ)).
وكَانَ
رَسُولُ
اللَهِ صلى
الله عليه
وسلم
يُقَوِّمُهَا
عَلَى أَهْلِ القُرَى
أَرْبَعَمِائَةِ
دِينَارٍ،
أَوْ عَدْلَهَا
مِنَ
الوَرَقِ.
وَيُقَوِمُهَا
عَلَى
أَزْمَانِ
الإبِلِ.
إِذَا غَلَتْ
رَفَقَ
ثَمَنَهَا.
وَإِذَا
هَانَتْ
يَقَصَ مِنْ ثِمِنَهِا.
عَلَى نَحْوِ
الزَّمَانِ
مَا كَانَ.
فَبَلَغَ
قِيمَتُهَا
عَلَى عَهْدِ
رَسُولُ اللَهِ
صلى الله عليه
وسلم مَا
بَيْنَ
الأَرْبَعِمَائَةِ
دِينارٍ
إِلَى
ثَمَانِمَائَةَ
دِينَارٍ. أَو
عَدْلُهَا
مِنَ
الوَرِقِ
ثَمَانِيَةُ
آلاَِ
دِرْهِمٍ.
وَقَضَى
رَسُولُ اللَهِ
صلى الله عليه
وسلم؛ أَنَّ
مَنْ كَانَ
عَقْلُهُ فِي
البَقَرِ،
عَلَى أَهْلِ
البَقَرِ،
مَائَتَي
بَقَرَةٍ.
وَمَنْ كَانَ
عَقْلُهُ فِي الشَّاءِ،
عَلَى أَهْلِ
الشَّاءِ،
أَلْفِيْ
شَاةٍ.
Amr bin Şuayb'ın
dedesi (Abdullah bin Amr bin el-Âs) (r.a.)'den rivayet edildiğine göre;
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): Kim hatâen (= yanlışlıkla)
öldürülürse onun develerden diyeti otuz bint-i Madhâd (iki yaşına giren dişi
deve), otuz bint-i Lebûn (üç yaşına giren dişi deve), otuz hıkka (dört yaşına
basan dişi deve) ve. on ibn-i Lebûn (üç
yaşına giren erkek deveîdir, buyurmuştur.
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem), köylülerin ödeyeceği bu diyet için dört yüz
dinar (altın) veya buna denk gümüş kıymet takdir ederdi. Deve sahiplerinin
ödeyeceği bu diyet için de kıymet takdir ederdi. Develer pahalanınca, (deve
sahiplerinin ödeyeceği) diyetin bedelini de artırırdı ve develerin fiatı
düşünce diyetin bedelini de eksiltirdi. Resûl-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem), (deve sahiplerinin ödeyeceği bu nevî diyetin kıymetini) zamanın
(rayiç) durumuna göre ayarlardı. Böylece bu nevî diyetin kıymeti Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hayatta olduğu dönemde, dört yüz dinar (altın)
ile sekiz yüz dinar (altın) arasındaki meblâğlara veya bunun gümüşten dengi
olan sekiz bin dirheme ulaştı.
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) sığır sürüsü sahipleri tarafından diyeti sığırdan
ödenecek maktulün diyetinin iki yüz sığır olduğuna ve koyun sürüsü sahipleri
tarafından diyeti koyundan ödenecek maktulün diyetinin iki bin koyun olduğuna
hükmetti.
AÇIKLAMA: 2632’de