DEVAM: 16- LEBBEYKE
ZİKRİNİ YÜKSEK SESLE OKUMAK BABI
حدّثنا
إِبْرَاهيِمُ
بْنُ
الْمُنْذِرِ
الْخِزَاميُّ
وَيَعْقُوبُ
بْنُ
حُمَيْدِ بْنِ
كَاسِبٍ،
قَالاَ:
حدّثنا ابْنُ
أَبِي فُدَيْكٍ،
عَنِ
الضَّحَّاكِ
بْنِ
عُثْمَانَ،
عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ الْمُنْكَدِرِ،
عَنْ عَبْدِ
الرَّحْمنِ
بْنِ
يَرْبُوعِ،
عَنْ أَبِي
بَكْرٍ
الصِّدًّيقِ؛
أَنَّ
رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم سُئِلَ:
أَيُّ
الأَعْمَالِ
أَفْضَلُ؟ قَالَ
((الْعَجُّ
وَالثَّجُّ)).
Ebû Bekr-i
Sıddîk. (r.a.)'den rivayet edildiğine göre: (Hacc'a âit) amellerin hangisinin
efdal olduğu, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e soruldu. O, şöyle
cevab verdi: «Telbiye'yi yüksek sesle okumak ve kurbanlıkların kanını akıtmak.»
AÇIKLAMA: Bu babın ilk hadisini sünen sahibIeri, Malik, Şafii, Ahmed, Darimi,
Hakim, İbn-i Hibban ve Beyhaki rivayet etmişlerdir.
Zeyd bin Halid
(r.a.)'ın hadisini İbn-i Huzeyme, İbn-i Hibban, Hakim ve Ahmed de rivayet
etmişlerdir. Zevaid yazarı bunu Zevaid nevinden saymadığına rağmen Kütüb-i
Sitte'de rastlayamadım.
Ebu Bekir
(r.a.)'ın hadisini Tirmizi, İbn-i Huzeyme ve Darimi de rivayet etmişlerdir.
Telbiye:
Lebbeyke duasını yüksek sesle okumaktır. Yüksek sesle telbiye denilince, ifade
tarzında görülen mükerrerliğin önlenmesi için telbiye, lebbeyke duasını okumak
manasına yorumlanır. Bu nevi manalandırmaya Arap dili edebiyatında Tecrid ismi
verilir. çünkü mesela Telbiye kelimesinin anlamı içinde düşünülen "yüksek
ses" kavramı bu kelimenin manasının dışında tutuluyor ve bu kelime bu
manadan tecrid edilmiş oluyor.
ihlal: Lebbeyke
duasını yüksek sesle okumaktır. Burada bu duayı okumak manasında
kullanılmıştır. Telbiye kelimesi gibidir.
Şiar: Alamet
manasınadır.
Acc: Lebbeyke
duasını yüksek sesle okumaktır. Secc : Hacının kurbanlığı kesmesidir.
Bu hadisler,
lebbeyke duasını yüksek sesle okumanın meşrüluğuna ve müslümanların bununla
emrolunduğuna delalet eder. Çünkü ilk iki hadisten; Resül-i Ekrem (s.a.v.)'in
sahabilerine anılan duayı yüksek sesle okumaları için emir vermesinin Cebrail
tarafından verilen bir talimatla istendiği anlaşılıyor. Bu emir cumhüra göre
mendubluk içindir. Yani lebbeyke duasını yüksek sesle okumak mendübtur.
Zahiriyye mezhebine göre ise bu emir vaciblik içindir.
Hanefiler ve
Şafiiler de Cumhur gibi bu duanın yüksek sesle okunmasının mendubluğuna
hükmetmişlerdir. Malik ise bu duanın alçak sesle okunmasının müstehablığına
hükmetmiştir. O'na göre ne gizli, ne de yüksek sesle okunmamalı, mu te dil bir
ses tonu ile okunmalıdır.
Lebbeyke
duasının yü]<sek sesle okunmasının meşrüluğu hükmü erkeklere mahsustur.
Kadınlara gelince, bunlar seslerini yükseltemezler. Sadece kendilcırinin
işitebilecekleri ve başkasının işitemeyeceği bir ses tonu ile okumalıdırlar.
Hatta Ayni'nin beyanına göre bu hususta icma vardır. Şayet kadın yüksek sesle
okursa, mekruh bir şey işlemiş olur. Yani haram işlemiş sayılmaz. Çünkü kadının
sesi avret sayılmaz. Sahih görüş budur.
Konu hakkında
geniş bilgi için hadis kitablarının şerhlerine baş vurulmalıdır.
Ebu Bekir
(r.a.)'ın hadisindeki soru şekli Tirmizi'de; ..... şeklindedir. Yani sorulan
soru ile haccın rükünlerinden sonra hangi amel ve işinin sevabının daha fazla
olduğu sorulmuştur. İslamiyet'teki bütün hayırların ve amellerin en
faziletlisinin hangisiolduğu veya haccın rükünleri dahil, hacının hac esnasında
işlediği hizmetlerin hangisinin daha sevab olduğu sorulmamıştır. Çünkü, sevabça
daha önemli bir çok ibadetler bulundUğU gibi hac ibadetinin rükünlerinin
sevabı, cevabta beyan buyurulan yüksek sesle lebbeyke duasını okumanın ve
kurban kesmenin sevabından şÜPheSiı fazladır. Bu durumu dikkate alarak terceme
ettim .