DEVAM: 67- BİR ÖZÜRDEN
DOLAYI CEMRELERE TAŞ ATMAYI ERTELEME BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ يَحْيَى.
حدّثنا عَبْدُ
الرَّزَّاقِ.
أَنْبَأَنَا
مَالِكُ بْنُ
أَنَسٍ. ح
وَحَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ سِنَانٍ.
حدّثنا
عَبْدُ
الرَّحْمنِ
بْنُ
مَهْدِيٍّ عَنْ
مَالِكِ بْنِ
أَنَسٍ.
حَدَّثَنِي
عَبْدُ اللهِ
بْنُ أَبِي
بَكْرٍ عَنْ
أَبِيهِ، عَنْ
أَبِي
الْبَدَّاحِ
بْنِ
عَاصِمٍ،
عَنْ أَبِيهِ؛
قَالَ:
رَخَّصَ
رَسُولُ
اللهِ صلى الله
عليه وسلم
لِرِعَاءِ
الإِبِلِ فِي
الْبَيْتُوتَةِ،
أَنْ
يَرْمُوا
يَوْمَ
النَّحْرِ.
ثُمَّ يَجْمَعُوا
رَمْى
يَوْمَيْنِ
بَعْدَ النَّحْرِ،
فَيَرْمُونَهُ
فِي
أَحَدِهِمَا
((قَالَ
مَالِكٌ:
ظَنَنْتُ
أَنَّهُ
قَالَ: فِي الأَوَّلِ
مِنْهُمَا))
ثُمَّ
يَرْمُونَ
يَوْمَ
النَّفْرِ.
Ebu'l-Beddah bin
Asım'ın babası (Asım bin Adi) (r.a.)'den şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) deve çobanları için geceleri Mina'da geçirme (işini bırakma)
k, Kurban bayramı (nın ilk) günü Akabe cemresine taş atıp bundan sonraki iki
günlük taşlama işini birleştirerek anılan iki günden birinde (Malik demişki:
Anılan iki günün birincisinde dediğini sanırım) yapmalarına ruhsat verdi.
Çobanlar bayramın dördüncü günü de (gelip başkaları gibi) taş atma işini
tamamlarlar.
AÇIKLAMA: Bu babın ilk hadisini Ebu Davud, Nesai. Ahmed ve Beyhaki de rivayet
etmişlerdir. İkinci hadis ise diğer sünen sahibIeri, Malik. Ahmed, Beyhaki,
İbn-i Hibban ve Hakim tarafından da rivayet edilmiştir.
Cemrelere bir
gün taş atıp diğer bir gün atmamak için çobanlara izin verildiğine dair ilk
hadis ile kasdedilen mana hususunda Tekmile yazarı şöyle der: "Yani
çobanların bayramın ilk günü Akabe cemresine taş atıp develerinin başına
gitmelerine, geceyi Mina' da değil, develeri yanında geçirmelerine, bayramın
ikinci günü taşlama işini terketmelerine, yani o günü ve takip eden geceyi
develeri yanında geçirmelerine ve bayramın üçüncü günü Mina' ya gelip iki
günlük taşJan atmalanna Resulullah (s.a.v.) tarafından izin verilmiştir. Bu
yorum Ahmed' in rivayetinden alınmadır. Çünkü onun rivayet ettiği metinde bu yoruma
delalet eden ifade vardır.
İkinci hadiste
de çobanların bayramın ikinci ve üçüncü günlerine ait taşlama işini
birleştirmelerine, bu iki günlük taşları bayramın ikinci veya üçüncü günü
atmalarına izin virildiğine delalet eder. Ravilerden Malik bin Enes, anılan iki
günlük taşın ilk günde, yani bayramın ikinci gününde atılmasına izin verildiği
yolunda rivayet yapıldığını zannettiğini söyıemiştir.
HADİSLERİN
FIKIH YÖNÜ
1. Teşrik
gecelerini, yani bayramın birinci gününü ikinci gününe bağlayan geceyi ve bunu
takib eden bayram gecelerini Mina'nın dışında geçirmek çobanlar için caizdir.
Sakacılar. yani hacılara su çekenler de çobanlar gibidir. Hastalık ve malın
zayi olması tehlikesi gibi mazereti bulunan bir kimse çobanlar gibi geceleri
Mina dışında geçirebilir mi? Bu hususta ihtilaf vardır. Şöyle ki:
a) Hanefiler
ile Ahmed'e göre bunlar da çobanların hükmüne tabidir. Yani geceleri Mina' da
geçirdiği takdirde malının çalınması veya zayi olması tehlikesini duyan veya
hasta olan bir hacı özürlu sayılır ... Geceyi Mina' nın dışında geçirdiği
takdirde bir şey lazım gelmez.
b) Malik'e göre
durumları yukarda anlatılan özürlüler çobanlar gibi sayılamaz. Onlar geceleri
Mina' nın dışında geçiremezler. Şafiiler'in meşhur kavli de böyledir ..
El-Hafız'ın naklen beyanına göre Şafiiler. malının zayi olmasından korkan kimse
ile bir hastaya bakmakla yükümlü kimseyi sakacılar gibi özürlü saymışlardır.
Tekmile yazarı; El- Hafız' ın naklettiği hükmün Şafii'nin ikinci bir görüşü
olabilir. demiştir.
2. Çobanlar iki
günlük çakılları bir günde atabilirler. Bu da şöyle olabilir:
Hanefiler,
Şafii ve Malik'e göre çobanlar bayramın ilk günü Akabe cemresine çakılları
atarlar. Sonra bayramın üçüncü günü gelip hem o günün hem de bir önceki günün
taşlarını atıp giderler. Bu görüş, Ahmed . den de rivayet olunmuştur.
Bir kavle göre
çobanlar bayramın ikinci ve üçüncü günlerine ait taşlan dilerse bayramın ikinci
günü atabilir. Bunlan bayramın üçüncü günü atması da caizdir. Artık kendileri
nasıl isterlerse olabilir.