DEVAM: 69- HACININ
LEBBEYKE DuASINI OKUMAYI KESECEĞİ ZAMANIN (BEYANI) BABI
حدّثنا
هَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ.
حدّثنا أَبُو
الأَحْوَصِ
عَنْ
خَصِيفٍ،
عَنْ مُجَاهِدٍ،
عَنِ ابْنِ
عَبَّاسٍ؛
قَالَ: قَالَ
الْفَضْلُ
بْنُ
عَبَّاسٍ:
كُنْتُ
رِدْفَ النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم. فَمَا
زِلْتُ أَسْمَعُهُ
يُلَبِّي
حَتَّى رَمَى
جَمْرَةَ
الْعَقَبَةِ.
فَلَمَّا
رَمَاهَا
قَطَعَ التَّلْبِيَةَ.
El-Fadl bin Abbas
(r.a.)'den; şöyle demiştir: Ben (veda haccında Müzdelife'den Mina'ya kadar)
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in ridfi (terkisine binmiş durumda) idim. Akabe cemresine çakıl atıncaya kadar
O'nun telbiye getirdiğini hep işitiyordum. Akabe cemresine çakıl atınca Telbiye
getirmeyi kesti.
AÇIKLAMA: İlk hadis Zevaid nevindendir. İkinci hadisi Nesai ve Şafii de rivayet
etmiştir. Kütüb-i Sitte'nin diğerleri, Tahavi ve Beyhaki de bunun benzerini
rivayet etmişlerdir.
Gerek bu
hadislerde ve gerekse benzeri hadislerde geçen "Akabe cemresine çakıl
atıncaya kadar" mealindeki cümle iki şekilde yorumlanmıştır. Bu yorumlar
şunlardır: "Akabe cemresine çakıl atmaya başlayıncaya kadar" veya
"Akabe cemresine çakıl atma işini bitirinceye kadar."
Beyhaki:
Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in her çakılla beraber tekbir alması, O'nun Lebbeyke
duasını ilk çakılı atacağı zamandan itiban,n kestiğine delalet eder, demiştir.
Alimlerin bu
husustaki görüşlerine gelince:
1. Hanefiler,
bir rivayete göre Şafii ve Cumhur: Hacı bayramın ilk günü Akabe cemresine ilk
taş atacağı zamandan itibaren Lebbeyke duasını keser, demişlerdir. Çünkü
Beyhaki'nin bir rivayetinde İbn-i Mes'üd, Resül-i Ekrem (s.a.v.)'in Akabe
cemresine ilk taş atmakla Lebbeyke duasını kestiğine şahid oldUğunu
söylemiştir.
2. Sahabilerin
bazısı ile Şafii, Ahmed ve İshak'a göre hacı bayramın ilk günü Akabe cemresine
taş atma işini bitirince Lebbeyke duasını okumayı keser. Bu grub, bu babtaki
hadisleri ve benzeri hadisleri böyle yorumlamışlardır.
3. Malik, Said
bin el-Müseyyeb, Evzai ve el-Leys bin Sa'd'a göre hacı Arefe günü öğle zamanına
kadar Lebbeyke duasına devam eder ve bu vakitten itibaren keser. İbn-i Ömer,
Ali, Aişe ve Medine-i Münevvere fıkıhçıların Cumhuru da bu görüştedir.
4. Hasan-i
Basri'ye göre ise hacı Arefe günü sabah namazını kıldıktan sonra Lebbeyke
duasını okumayı keser.
Tekmile yazarı
yukardaki görüşleri ve kısmen delillerini anlattıktan sonra: Kuvvetli görüş,
Hanefiler'in 've onlarla beraber olanlarınkidir, der.