DEVAM: 82- VEDA TAVAFI
BABI
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُحَمَّدٍ.
حدّثنا وَكِيعٌ.
حدّثنا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ يَزِيدَ
عَنْ
طَاوُسٍ،
عَنِ ابْنِ
عُمَرَ قَالَ:
نَهى رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم أَنْ
يَنْفِرَ
الرَّجُلُ
حَتَّى
يَكُونَ
آخِرُ عِهْدِهِ
بِالْبَيْتِ.
في الزوائد:
في إسناده
إبراهيم، هو
ابْنِ إسماعيل
المكيّ
الفربريّ.
ضعّفه أحمد
وغيره.
İbn-i Ömer
(r.a.)'dan; Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), adam'ın
son görevi Ka'be'yi tavaf (ı Veda) olmadıkça
(Mekke'den) çıkmasını yasaklamıştır.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir. Bunun senedinde İbrahim var. Bu, İsmail el-Mekki
el-Ferberi'nin oğludur. Ahmed ve başkası onun zayıflığına hükmetmişlerdir.
AÇIKLAMA: İık hadisi Müslim. Ebu Davud. Ahmed, Tahavi ve Beyhaki de rivayet
etmişlerdir. İkinci hadis ise Zevaid nevindendir.
Tekmile yazarı
ilk hadisin açıklaması bölümünde özetle şöyle der:
İbn-i Abbas
şunu söylemek istemıştir; Halk hac niyetiyle Mekke'ye geldikleri zaman hac
amelini bitirince etrafa dağılmayı itiyad haline getir mişlerdi. Kimisi veda
tavafı eder, kimisi etmeden Mekke 'den ayrılırdı. Bunun üzerine Resül-i Ekrem
(s.a.v.) bu hadisi buyurdu. Hadisten maksad ise Mekke'li olmayan hacıların veda
tavafı etmeden Mekke'den ayrılmamalandır.
HADİSLERDEN ŞU
HÜKÜMLER ÇIKAR:
Hacı hangi
çeşit haccı ifa ederse etsin; yani ister Hacc-ı İfrad, ister Hacc-ı Temettü,
ister Hacc-ı Kıran niyetiyle haccını tamamlasın bundan sonra veda tavafı etmesi
vacibtir. Hanefiler, Şafii, Ahmed ve ilim ehlinin çoğu bu hadislerin zahirini
tutarak veda tavafının vacibliğine hükmetmişlerdir. Bu gruba göre, bir kimse
veda tavafını terkederse ceza kurbanı kesmesi gerekir. Veda tavafı; ay başı
adeti gören veya lohusalık halinde olan kadına ve mikat ismi verilen bölgenin
dahilinde ikamet eden hacılara vacib değildir.
Malik ve bir
kavlinde Şafii veda tavafının sünnet olduğuna hükmetmişlerdir. Bu kavle göre
veda tavafını terkeden kimseye ceza kurbanı kesmesi mecbüriyeti yoktur.
İbnü'l-Münzir'e
göre ise veda tavafı vacib olmakla beraber terkedilmesi halinde herhangi bir
ceza gerekli olmaz.
Veda tavafının
müstehab olan zamanı, hacının Mekke'den çıkmak istediği z.amandır. Bir kimse
veda tavafı ettikten sonra Mekke'de ikamet etmeye niyet etmediği halde bir süre
daha Mekke' de kalırsa Hanefi mezhebinegöre bu tavafı tekrar etmesi gerekmez.
Diğer alimlere göre ise tekrar etmesi gerekir. Meğer ki o kimse veda tavafından
sonra sadece yol hazırlığıyla meşgüliyetinden dolayı bir l(aç saat kalırsa,
yeniden tavaf etmesi gerekmez. Şayet veda tavafından sonra yol hazırlığı
dışındaki işlerle bir kaç saat meşgulolursa tavafı yenilemesi gerekir. Bu konu
ile ilgili geniş bilgi için fıkıh kitabIarına müracaat edilmelidir.
Veda tavMının
hac menasikinden bir parça olduğu veya müstakil bir ibadet olduğu hususunda da
ihtilM vardır.