90- İHRAMLININ AV
AVLAMASININ CEZASI, BABI
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُحَمَّدٍ.
حدّثنا وَكِيعٌ.
حدّثنا
جَرِيرُ بْنُ
حَازِمٍ عَنْ
عَبْدِ اللهِ
بْنِ
عُبَيْدِ
بْنِ
عُمَيْرٍ، عَنْ
عَبْدِ
الرَّحْمنِ
بْنِ أَبِي
عَمَّارٍ،
عَنْ
جَابِرٍ؛
قَالَ: جَعَلَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم فِي الضَّبُعِ،
يُصِيبُهُ
الْمُحْرِمُ،
كَبْشاً. وَجَعَلَهُ
مِنَ
الصَّيْدِ.
Câbir (bin
Abdillah) (r.a.)'dan; Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
ihrâmlının sırtlan avlanması (suçu) sebebiyle bir koç (cezasın) a hükmetti ve
sırtlanı av hayvanlarından kıldı.
AÇIKLAMA: Bu hadisi Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, Şafii, ıbn-i Hibban ve Beyhaki de
rivayet etmişlerdir. Ebü Davud ile Tirmizi bunu "Atıma" bölümünde
rivayet etmişlerdir.
Avnü'l-Mabüd bu
hadisin şerhinde özetle şu bilgiyi verir:
Hattabi:
Resül-i Ekrem (s.a.v.), sırtlanı av hayvanlarından sayıp ihramlı kişinin bunu
avlanması halinde fidye olarak bir koçu kurban etmesinin gerekliliğine
hükmedince, etinin yenilmesinin mübahlığına hükmetmiş olur. Bu da diğer kara av
hayvanları gibi sayılır. Çünkü Resul-i Ekrem (s.a.v.) eti yenilmeyen hayvanı
öldürmekten dolayı ihramlının fidye vermeyeceğini buyurmuştur. (3087, 3088.
hadislere bak), demiştir.
Bu hadis, koçun
sırtlana denk sayıldığına delalet eder. Şu halde denklikte esas olan ölçü,
avlanan hayvanın değeri değil, suretidir. Bu itibarla sırtlanı avlanmanın
cezası ve fidyesi bir koçtur. Bunların bahası eşit olsun, birisi diğerinden
bahalı olsun, fark etmez.
Hadis, sırtlanın
etini yemenin caizliğine delildir. Şafii ve Ahmed böyle hükmetmişlerdir. Şafii:
Halk öteden beri sırtlanın etini yemekte ve Safa ile Merve arasında sata
gelmektedir. Hiç kimse de buna karşı çıkmamaktadır. Diğer taraftan Arablar onun
etinden hoşlanmakta olup överler, demiştir.
Alimlerin
ekserisi ise bunun et.ini haram saymışlardır. Bunların delili ise sırtlanın
yırtıcı hayvanlardan oluşudur. Resül-i Ekrem (s.a.v.) dört ayaklı hayvanlardan
azı dişleri bulunan yırtıcıların etini yemeyi yasaklamıştır. Bunların diğer bir
delili de Huzeyme bin Cüz (r.a.)'ın - 3237 noluhadisidir. Çünkü Huzeyme
sırtlanın hükmünü O'na sormuş ve: Kim sırtlanın etini yiyer? cevabını almıştır.
Fakat Huzeyme'nin hadisinin senedi nivi Abdülkerim yüzünden zayıf sayılmış,
diye cevab verilmiştir.
Hattabi de
el-Maalim'de konu hakkındaki ihtiları beyanla: Sa'd bin Ebi Vakkas (r.a.)'den
yapılan rivayete göre kendisi sırtlanın etini yiyiyormuş. Ayrıca İbn-i Abbas
(r.a.)'ın da bunun etini yemenin mübahlığına hükmettiği rivayet olunmuştur.
Ata. Şafii, Ahmed. İshak ve Ebü Sevr, onun etinin helallığına
hükmedenlendendir. Sevri, re'y ehIi ve Malik bunun caiz olmadığına
hükmetmişlerdir. Said bin el-Müseyyeb'in de bu görüşte olduğu rivayet
olunmuştur. Bu hadis, azı dişi bulunan yırtıcı hayvanların etini yasaklayan
hadisin hükmünü hususileştirmiş, denilebilir. demiştir.