DEVAM: 8- YEMEĞİ SAĞ EL
İLE YEMEK BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ رُمْحٍ.
أَنْبَأَنَا
اللَّيْثُ
بْنُ سَعْدٍ
عَنْ أَبِي
الزُّبَيْرِ،
عَنْ
جَابِرٍ،
عَنْ رَسُولِ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم قَالَ
((لاَ تَأْكُلُوا
بِالشِّمَالِ.
فَإِنَّ
الشَّيْطَانَ
يَأْكُلُ
بِالشِّمَالِ)).
Câbir (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: «Sol elle yemeyiniz. Çünkü şeytân sol elle yer.»
AÇIKLAMA: Ebu Hureyre (r.a.)'ın hadisi Zevaid nevindendir, Omer bin Ebi Seleme
(r.a.)'ın hadisi Kütüb-i Sitte'nin hepsinde rivayet edilmiştir. Cabir (r.a.)'ın
hadisini Müslim de rivayet etmiştir.
Bu hadislerin
zahirine göre sağ elle yemek, sağ elle içmek, sağ elle vermek ve sağ elle almak
ile ilgili emir vaciblik içindir. Keza sol elle yememek için son hadiste
verilen emir vaciblik içindir. Başka bir deyimle bu hadisteki yasaklama
haramlık içindir. Yani sol elle yemek haram kılınmıştır. Bazı ilim adamları bu
emir ve nehyi böyle yorumlamıştır. Müslim' in rivayet ettiği şu mealdeki hadis
de bu yorumu teyid eder: "Nebi (s.a.v.) bir adamı sol eliyle yemek yerken
gördü ve ona: Sağ elinle ye, buyurdu, Adam: Sağ elimle yiyemiyorum, deyince
Resul-i Ekrem (s.a.v.): Sağ elinle yiyemeyesin, buyurdu. Bundan sonra adam sağ
elini ağzına kaldıramaz oldu."
Cumhura göre
söz konusu emir müstehablık içindir. Son hadisteki yasaklama da mekruhluk
içindir.
Nevevi: Ömer
bin Ebi Seleme (r.a.)'ın hadisinde yemekle ilgili üç sünnet beyan
buyurulmuştur: Yemeğe başlarken besmele çekmek, yemeği sağ elle yemek ve kabın
en yakın tarafından yemek, arkadaşının önüne el uzatmamak. Çünkü arkadaşın
önündeki taraftan yemek, adaba aykırı olduğu gibi onun tiksinmesine de sebep
olabilir. Özellikle sulu yemeklerde hiç uygun karşılanmaz. Şayet yenen şey
hurma gibi tane nevinden olursa, tabağın uzak tarafına. da el uzatmanuı mübah
olduğunu nakletmişlerdir. Fakat uygun olanı bu yasağın umumiliğini dikkate
alarak hükmün umumiliğidir. Ancak hükmün umumi olmadığını bildiren bir delilin varlığı
sabit olursa o takdirde bu umumi hüküm hususUeşir, demiştir.
Nevevi: Bu
hüküm mazereti olmayan kimseler hakkındadır.
Sağ el ile
yemeye içmeye mani, hastalık sakatlık gibi bir özür varsa sol el ile yemek ve
içmek mekruh değildir, der.
Şeytan'ın sol
elle yediği, içtiği, verdiği ve aldığı yolunda buyurulan cümleler değişik
manalarda yorumlanmıştır. Fakat el-Hafız: Bu cümleler hakiki manasına göre
açıklanmalıdır. Çünkü şeytan'ın yemesi, içmesi, vermesi ve alması aklen mümkün
olan şeylerdir. Hadis-i Şerifler bunu haber vermtştir. Artık bunu başka
manalara yorumlamaya gerek yoktur. Kurtubi de bu cümlelerin açık manası şudur,
der: Böyle yapan kimse kendisini şeytana benzetmiş olur, diye bilgi vermiştir.
Turbeşti de: Bu
cümleler şöyle yorumlanır: Şeytan, kendi yandaşı durumundaki insanları sol elle
yemeye ve içmeye, sevketmek suretiyle onları Allah'ın yolundaki insanlara
muhalefet etmeye teşvik eder, demiştir.