26- ÖLÜ HAYVAN'IN NE
DERİSİNDEN NE DE SİNİR TELLERİNDEN İSTİFADE EDİLEMEZ DİYENLERİN (DAYANDIKLARI
HADİS) BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرٍ.
حدّثنا
جَرِيرٌ عَنْ
مَنْصُورٍ. ح
وَحَدَّثَنَا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ.
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُسْهِرٍ،
عَنِ
الشَّيْبَانِيِّ.
ح وَحَدَّثَنَا
أَبُو بَكْرٍ.
حدّثنا
غُنْدَرٌ
عَنْ شُعْبَةَ.
كُلُّهُمْ
عَنِ
الْحَكَمِ،
عَنْ عَبْدِ
الرَّحْمنِ
بْنِ أَبِي
لَيْلَى،
عَنْ عَبْدِ
اللهِ بْنِ
عُكَيْمٍ؛
قَالَ:
أَتَانَا كِتَابُ
النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم:
((أَنْ
لاَ
تَنْتَفِعُوا
مِنَ الْمَيْتَةِ
بِإِهَابٍ
وَلاَ
عَصَبٍ)).
Abdullah bin
Ükeym (r.a.)'den; Şöyle demiştir: Ölü hayvan'ın derisinden ve sinir telinden
istifâde etmeyiniz, diye bize Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in mektubu
geldi."
AÇIKLAMA: Bu hadisi Tirmizi, Ebu Davud ve Nesai de rivayet etmişlerdir.
Ölü hayvan
derisi tabaklanmış olsun veya olmasın hiç bir surette ondan yararlanılmaz,
diyenler bu hadisi delil göstermişlerdir. Bu görüş sahibIeri bundan önceki bab ta
nakledilen dördüncü görüşte olanlardır. Bu guruba göre, bu hadis, ölü hayvan
derisinin tabaklanmakla temizlenmiş olduğuna dair hadislerin hükmünü neshetmiş,
yani yürürlükten kaldırmıştır. Fakat diğer alimler onlara müteaddid cevablar
vermişlerdir.
Şevkani,
verilen cevabları ayrıntılı olarak anlattıktan sonra şöyle der: Bu hadise karşı
verilen cevabların hülasası şudur; bu hadis mürserdir. Çünkü Abdillah bin Ükeym
(r.a.), Nebi (s.a.v.)'den hadis işitmemiştir. Keza hadisin senedi munkati'dir.
Çünkü Abdurrahman bin Ebi Leyla, Abdullah bin Ükeym'den hadis işitmemiştir.
Ayrıca gerek hadisin senedinde, gerekse metninde ıztırab, yani değişik ifadeler
vardır. (Şevkani bu arada mevcut ıztırabı örnekler vermek suretiyle açıklar.
Bunu aktarmaya gerek görmüyorum.) I?iğer taraftan bu hadis diğer hadislerle
karşılaştınlınca, diğer hadisler sıhhat ve kuvvet bakımından üstün gelir. Bütün
bu durumlara rağmen bu hadisin hükmü tutulursa şöyle denilir : İhab, henüz
tabaklanmamış olan deri demektir. Hadisten maksad ise tabaklanmamış derinin
kullanılmamasıdır. Deri tab akla nd ıktan sonra ona İhab denmez. İbn-i
Abdilber, Beyhaki ve başkası bu hadisi böyle yorumlamışlardır.
Avnü'l-Mabfıd
yazarı Şevkani'nin yukardaki sözlerini naklettikten sonra bunu teyid eder
mahiyette el-Hafız' dan naklen bilgi vermektedir.