DEVAM: 38- KAZA' (YANİ
BAŞIN BİR YERİNİN SAÇINI KAZIYIP BAŞKA BİR YERİNKİNİ BIRAKMA) YASAKLIĞI BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
شَبَابَةُ.
حدّثنا
شُعْبَةُ
عَنْ عَبْدِ
اللهِ بْنِ
دِينَارٍ
عَنِ ابْنِ
عُمَرَ؛
قَالَ: نَهَى
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم عَنِ الْقَزَعِ.
İbn-i Ömer
(r.a.)'den; şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kaza'i
yasakladı.
AÇIKLAMA: Müellifimizin kısmen değişik iki senedIe rivayet ettiği İbn-i Ömer
(r.a.)'ın hadisini Buhari. Müslim, Ebu Davud ve Nesai de benzer lafızlarla
rivayet etmişlerdir.
Bu babın
başlığında ve hadiste geçen Kaza' kelimesi Kuz'a'nın çoğuludur, asıl man&sı
dağınık halde gök yüzünde şurada burada görülen bulut parçalarıdır. Başın bir
yerindeki saç tıraş edilip diğer bir yerindeki bırakıldığı zaman bırakılan saç,
dağınık bulut parçasına benzediği için Kaza' ismini almıştır.
İlk hadisin
sonunda Kaza'ın açıklaması vardır. Bu açıklamayı yapan ravi, Nafi'dir.
Müslim'in rivayetinden bu anlaşılıyor. Nevevi de: Kaza'ın en sağlıklı
açıklaması, Nafi'in yaptığı açıklamadır. Bazıları; kaza, çocuğun başının
dağınık yerlerindeki saçı kazımaktır, demiş ise de, sağlıklı olan tefsir
Nafi'inkidir. Çünkü o tefsir, hadisi rivayet eden raviye aittir ve hadisin
zahirine de muhalif değildir. O halde o tefsirle amel etmek gerekir, demiştir,
El-Hafız da:
Ancak şu var ki, kaza'ı çocuğa tahsis etmek, yani yetişkin kimseleri bu hüküm
dışında tutmak söz konusu değildir, demiştir.
Nevevi de: Başın
dağınık yerlerini bu biçimde tıraş etmenin mekruhluğu husüsunda icma vardır.
Bu, tenzihen mekruhluktur. Ancak tedavi gibi bir mazeret varsa mekruh değildir.
Malik bu nevi tıraşın oğlan çocuğu için de kız çocuğu için de mekruhluğuna
hükmetmiştir. Lakin bazı arkadaşlarına göre oğlan çocuğunun perçemini veya
kafasının orta kısmındaki saçı bırakıp diğerini kesmekte bir beis
görmemişlerdir. Bizim mezhebimiz ise bunun herkes için mekruh olmasıdır, bu
hususta erkek ve kadın ayırımı, çocuk ve yetişkin farkı yoktur. Çünkü hadis
umumidir, demiştir.
Saçın bir
kısmını ustura gibi bir aletle kazıyıp diğer bir kısmını bırakmanın yasaklığı
sebebi hakkında ihtilaf olmuştur: Bir kavle göre böyle bir tıraş çirkin olduğu
için meltruh sayılmıştır. Bunun yahüdilerin adeti olduğundan dolayı mekruh
sayıldığını söyleyenler de vardır.
Müslim, Ebü
Davud ve Nesai'nin rivayet ettikleri İbn-i Ömer (r.a.)'ın bir hadisine göre
Nebi (s.a.v.) (bir gün) başındaki saçın bir kısmı kazınıp diğer bir kısmı
bırakılan bir çocuk görmüş ve bunun üzerine çocuğun sahiplerini bundan
menederek: ''Ya bunun saçının tamamını kazıyın veya tamamını bırakın,.
buyurmuştur.
El-Kari de bu
hadisin şerhinde: Bu hadis, hac ve umre dışında da saçın ustura gibi bir aletle
tıraş edilmesinin caizliğine ve erkeğin, saçının tamamını kazımak veya tamamını
bırakmak hususunda serbest olduğuna delalet eder. Lakin en faziletlisi hac veya
umre dışındaki vakitlerde saçın bırakılmasıdır. Nitekim Resul-i Ekrem (s.a.v.)
ve sahabileri böyle yapmışlar. Yalnız Ali (r.a.) onlardan ayrılmıştır. Yani
anılan menasik zamanı dışında da saçını tıraş etmiştir, diye bilgi vermiştir.