SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

TAHARA BAHSİ

<< 82 >>

DEVAM: 40. Kadın Ve Erkeğin Birbirinin Abdest Artığı Su İle Abdest Almalarının Nehyedilmesi

 

حَدَّثَنَا ابْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ يَعْنِي الطَّيَالِسِيَّ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ أَبِي حَاجِبٍ عَنْ الْحَكَمِ بْنِ عَمْرٍو وَهُوَ الْأَقْرَعُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَهَى أَنْ يَتَوَضَّأَ الرَّجُلُ بِفَضْلِ طَهُورِ الْمَرْأَةِ

 

el-Hakem b. Amr'ın rivayet ettiğine göre, demiştir ki; "Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) erkeğin, kadın'ın abdestinden artan su ile abdest almasını nehyetti.”

 

 

Diğer tahric: Tirmizî, tahare; Nesaî, miyah: İbn Mace, tahare; Ahmed b. Hanbel

 

AÇIKLAMA:     Hattabi'nin beyanına göre, buradaki nehiy'den maksad bazı fakihlerce kerahet-i tenzihiyyedir, tahrim değildir.

 

"Artık su”dan maksad da kadın'ın bizzat kullanıp uzuvlarından akıp dökülen sudur. Yoksa kullanılmayıp kapta kalan veya üzerinden içilerek artık kalan su değildir. Abdullah b. Ömer (r.a.) bu yasağın hayız veya cünup kadın'dan arta kalan abdest suyuyla ilgili olup temiz kadından arta kalan abdest alma veya ğusletmede hiç bir mahzur olmadığını söyledi.

 

 

Bu hususta fıkıh ulemasının görüşleri şöyledir:

 

1. Erkekle kadın'ın bir kaptan abdest almaları veya yıkanmaları men edilmiştir. Bu hususta kadınla erkeğin aynı zamanda bir kaptan temizlenmeleriyle önce kadın, sonra erkeğin temizlenmesi arasında da fark yoktur. Bu Hz. Ömer b. el-Hattab, Abdullah b. Sercis, el-Hakem b. Amr, Said b. el-Müseyyeb ve İbn Hazm'ın görüşüdür. Delilleri ise 81 numaralı hadisle, bu hadistir.

 

2. Önce kadın'ın yıkanıp da sonra erkeğin aynı kap'tan yıkanması men edilmiştir. Ancak beraber temizlenirlerse herhangi bir sakınca yoktur. (Erkek ve kadın'dan maksad'ın karı-koca olduğu daha önce izah edildi). Bu görüş Davud, İshak ve bir rivayette imam Ahmed'in görüşüdür.

 

İmam Ahmed, "bu hadis-i şerifler kadının temizlendiği su ile temizlenmenin caiz olduğuna delalet ettikleri gibi, caiz olmadığına da delalet ettiklerinden kesin bir neticeye varmak ve bir tercih yapmak mümkün olmadığından muzdaribdirler. Lakin sahabeden gelen pek çok sahih rivayetler, kadının temizlendiği sudan arta kalanla temizlik yapmanın caiz olmadığını ortaya koyuyor" demişse de bu görüşe şöyle cevap verilmiştir:

 

Hadisteki ızdırap (kesin hüküm vermeye engel olan durumlar) hadisler arasını birleştirmek mümkün olmadığı zaman söz konusudur. Burada ise hadislerin arasını birleştirmek ve te'lif etmek mümkün olduğundan hadislerdeki ızdırap zarar vermez.

 

Bu hadislerdeki nehy, tenzihen mekruha delalet eder. Caiz olduğuna delalet eden hadisler de mutlak cevaz ifade ederler. Ancak özel durumlarda bu cevaz kalkar; denmek suretiyle hadislerin araları birleştirilmiş ve ızdırabın te'siri kaldırılmıştır. Bu su ile temizlenmenin caiz olduğu sahabeden İbn Abbas, Cabir, Aişe (r.anha), Enes, ÜmmÜ Seleme (r.anhum)....vs. gibi bir cemaat tarafından rivayet edilmiştir.

 

3. Kadının temizlik yaptığı suyla erkeğin yıkanması ancak kadın cünup veya hayzlı olduğu zaman men edilmiştir. Bunun dışında caizdir. Bu görüş İbn Ömer, Şa'bi ve el-Evzai*ye aittir. Ancak bu yasakhğı cünup ve hayızlıya tahsis etmelerinde herhangi bir delilleri yoktur.

 

4. Erkeğin, kadının artığıyla ve kadının, erkeğin artığıyla temizlenmesi men edilmiştir. Fakat karı-koca beraberce aynı kaptan temizlik yapabilirler. Delilleri ise, bir önceki hadiste geçen "Beraberce avuçlasınlar" cümlesidir. Ancak bu görüş evvelce izahı geçen "su pis olmaz" mealindeki 68 numaralı hadis'e ters düşmektedir.

 

5. Kadın ve erkek asla birbirlerinin artığıyla temizlik yapamazlar. Bu görüş Hz. Ebu Hureyre ile imam Ahmed'e nisbet edilmiştir. Bu görüşü ibn Abdilberr de bir cemaatten rivayet etmiştir.

 

6. Her ikisi de birbirinin artığıyla temizlik yapabilirler. Bu cumhurun (çoğunluğun) görüşüdür. Aynı zamanda İmam Ahmed de bir rivayete göre "bu görüş tercih edilen görüştür" demiştir, çünkü Resulullah (s.a.v.) pek çok sahih hadislerde geçtiği üzere, hem hanımlarından birinin temizlik yaptığı kaptaki artan su'dan yıkanmış ve hem de biriyle aynı kaptan aynı zamanda beraberce yıkanmıştır. Bu görüşü benimseyen cumhur, nehiy ifade eden hadislerdeki "artık su"dan maksat, kapta artan su değil, kendisiyle yıkanılan ve vücuddan dökülen, kullanılmış (müsta'mel) sudur" diye te'vil etmişlerdir. (yorumlamışlardır)

 

İkinci bir te'vil (yorum) şekli de şudur; buradaki nehyin hükmü haram değil, tenzihen mekruhtur.

 

Hattabi, eğer nehye delalet eden hadisler sahih ise, mensuhturlar, (neshedilmiş yani hükümleri kendilerinden sonra gelen hadislerle kaldırılmıştır) demektedir.

 

Şafii alimlerinden Nevevi, kadın'ın, erkeğin artığıyla temizlenmesinin caiz olup aksinin caiz olmadığını nakletmişse de Hafız İbn Hacer, "Kadın'ın artığından erkeğin de temizlik yapabileceğini ekseri alimlerin kabul ettiğini Tehavi nakletmiştir" diyerek Nevevi'yi tenkid etmektedir.

 

Gerçekten de erkek ve kadın'ın beraberce aynı kaptan abdest almalarının caiz olduğunda İttifak bulunduğu Tahavi, Kurtubi ve Nevevi tarafından rivayet edilmişse de ibn Münzir aksi görüşlerin de bulunduğunu, Ebu Hureyre (r.a.)'den ve İbn Abdi'l-berr de bir cemaatten nakletmişlerdir.