SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

TAHARA BAHSİ

<< 145 >>

بَاب تَخْلِيلِ اللِّحْيَةِ

57. Sakalları Hilallemek

 

حَدَّثَنَا أَبُو تَوْبَةَ يَعْنِي الرَّبِيعَ بْنَ نَافِعٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْمَلِيحِ عَنْ الْوَلِيدِ بْنِ زَوْرَانَ عَنْ أَنَسٍ يَعْنِي ابْنَ مَالِكٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا تَوَضَّأَ أَخَذَ كَفًّا مِنْ مَاءٍ فَأَدْخَلَهُ تَحْتَ حَنَكِهِ فَخَلَّلَ بِهِ لِحْيَتَهُ وَقَالَ هَكَذَا أَمَرَنِي رَبِّي عَزَّ وَجَلَّ قَالَ أَبُو دَاوُد وَالْوَلِيدُ بْنُ زَوْرَانَ رَوَى عَنْهُ حَجَّاجُ بْنُ حَجَّاحٍ وَأَبُو الْمَلِيحِ الرَّقِّيُّ

 

Enes b. Malik (r.a.)den, (demiştir ki:) Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) abdest alırken bir avuç su alır, o suyu çenesinin altına vererek sakallarının arasına akıtır ve "İşte Aziz ve Celil Rabbim bana böyle emretti" buyururdu.

 

Ebu Davud dediki: Haccac b. Haccac ve Ebu'l~Melih er-Rakiy el-Velid b. Zevran'dan hadis rivayet etmişlerdir.

 

 

AÇIKLAMA:     Hadisin zahirinden Rasulullah (s.a.v.)'in abdestten sonra sakal aralarından su geçirdiği anlaşılırsa da bunu abdest arasında ve yüz yıkandıktan sonra yapmış olması ihtimali daha kuvvetlidir. Çünkü bu ikinci şekil abdestin kemaline daha uygundur. Rasul-i Ekrem (s.a.v.)'in sakalını hilalleyiş şekli bazı Hadislerde şöyle anlatılıyor:

 

"Nebi (s.a.v.) abdest aldığı zaman eline bir avuç su alır, bu suyu sakallarının arasına parmaklarıyla ovarak akıtırdı, yanaklarım parmaklarıyla ovar ve parmaklarını çenesinin altında bulunan sakallarının arasına sokardı." (bk. İbn Mace, tahare 50) Yine her ne kadar mevzumuzu teşkil eden Hadisten Rasulullah (s.a.v.)'ın bir eliyle sakallarını hilallediği anlaşılıyorsa da İbn Adiyy'e ait bir rivayette Efendimizin "Sakallarını iki eliyle hilallediği" beyan ediliyor. Bu fiilin hükmü üzerinde de mezhep imamları çeşitli görüşlere sahiptir:

 

1. Hasen b, Salih, Ebu Sevr ve Zahiriyye mezhebi taraftarlarına göre, sakalları ğusül ve abdestte hilallemek farzdır.

 

2. İmam Malik, Şafii, Sevri, ve Evzai'ye göre ise, sakalları hilallemek abdest için farz değildir. İmam Malik ve Medine alimlerinden bir cemaate göre ise; abdestte de, ğusül'de de farz değildir.

 

İmam Şafii ve imam Ebu Hanife ve taraftarlarınca ise; abdestte farz olmamakla beraber ğusülde farzdır. Keza Sevri, Evzai, el-Leys, Ahmed b. Hanbel, İshak, Ebu Sevr, Davud, Taberi ve bir çok ulema da bu görüştedir. Aynı şekilde İbn Seyyidinnas da Tirmizi Şerhi'nde aynı görüşü savunmuş ve şunları söylemiştir: "Kanaatimce ulemanın bu mevzuda görüşlerinin farklı olmasına sebep şu Hadise farklı mana vermelerinden ileri gelmektedir. "Her kıl'ın altında cünüplük vardır. Kılları ıslatınız, deriyi ise tertemiz yıkayınız" [bk. 248 numaralı hadis] İbn Seyyiddinnas bu açıklamasıyla "sakalları hilallemenin gusülde farz, abdestte sünnet olduğunu söyleyen alimler bu hadise dayanmaktadırlar" demek istiyor.

 

Ğusülde ve abdestte sakalları hilallemenin farz olduğunu söyleyenler ise mevzumuzu teşkil eden hadiste yer alan: "İşte Rabbim bana böyle emretti" cümlesini delil getirmektedirler. [Şevkani, Neylu'l-evtar, 1.177; Seharenfuri, Bezlu'l-mechud, I, 356.]

 

Ulemanın büyük çoğunluğuna göre bu cümledeki emir müstehap ifade eder. Ancak sakalı seyrek olanlar için farz ifade eder.

 

Hanefi mezhebinin bu husustaki görüşü şöyledir: Abdest suyunu bıyıkların ve kaşların altlarına ve yüzün çevresinden sarkmış olan kıllara eriştirmek sünnettir. Sakalın çeneden aşağıya uzamış kısmını mesh etmek ve sık olan sakalı bir avuç su ile alt tarafından el parmaklarıyla hilallemek Ebu Yusuf'a göre sünnet, Ebu Hanife ve Muhammed'e göre ise müstehaptır. Fakat Ebu Yusuf'un görüşü tercih edilmiştir. Tahavi'nin beyanına göre İmam Muhammed de Ebu Yusuf'un görüşündedir. Ğusül'de ise sık olsun seyrek olsun sakalların altını sürtmek lazımdır. Abdestte yıkanan sık sakalların altını hilallemek gerekmez. Müellif Ebu Davud'un el-Velid b. Zevran'dan Haccac ve Ebu'l-Melih'in hadis rivayet ettiğini nakletmesinden maksadı el-Velid hakkında tanınmayan ve itimat edilemeyen bir kişi olduğuna dair söylentileri reddetmektir. Bu sözüyle Ebu Davud, demek istiyor ki; "Şayet el-Velid güvenilemeyecek bir adam olsaydı, kendisinden Haccac ve Ebu'l-Melih gibi güvenilir kimseler hadis nakletmezlerdi" Nitekim İbn Kayyim de Tekrib'inde bu dedikoduları reddetmiştir.

 

Hadisten abdest alırken sık olan sakalları hilallemenin sünnet olduğu anlaşılmaktadır.