SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

TAHARA BAHSİ

<< 171 >>

بَاب الرَّجُلِ يُصَلِّ الصَّلَوَاتِ بِوُضُوءٍ وَاحِدٍ

Bir Abdestle Bir Kaç Namaz Kılmak

 

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا شَرِيكٌ عَنْ عَمْرِو بْنِ عَامِرٍ الْبَجَلِيِّ قَالَ مُحَمَّدٌ هُوَ أَبُو أَسَدِ بْنُ عَمْرٍو قَالَ سَأَلْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ عَنْ الْوُضُوءِ فَقَالَ كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلَاةٍ وَكُنَّا نُصَلِّي الصَّلَوَاتِ بِوُضُوءٍ وَاحِدٍ

 

Ebu Esed b. Amr dedi ki: "Enes b. Malik'e abdest hakkında soru sordum. (Bana şöyle) dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) herbir (farz) namaz için (ayrı bir) abdest alırdı. Biz ise bir abdestle birçok namaz kılardık.”

 

 

Diğer tahric: Buhari, vudu'; Müslim, tahare; Tirmizî, tahare; Nesai, tahare, İbn Mace, tahare

 

AÇIKLAMA:     Her farz namaz için abdest yenilemek Rasul-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem)'in seniyyeieri idi .Abdestli olsun veya olmasın her farz namaz için yeni bir abdest alırdı.

 

Buhari'nin Suveyd bin Nu'man'dan rivayet ettiği hadiste açıklandığı üzere Resul-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) Hayber'in fethi senesinde Sahba denilen yerde sahabeleriyle beraber Kavud yiyip su içtikten sonra akşam namazı vakti girmiş, Resulullah'da sadece ağzını su ile yıkamakla yetinip, abdestini yenilemeden eski abdestiyle akşam namazını kıldırmıştır.[bk. Buhari, vudu kitabı, 54. bab]  Buhari'nin bu hadisine göre her namaz vakti için abdest yenilemek emri Hayber'in fethi senesinde Mekke'nin fethinden önce neshedilmistir. Çünkü Hayber'in fethi Mekke'nin fethinden öncedir. Oysa 172 numaralı Büreyde hadisinde Nebi (s.a.v.)'in bir abdestle birden fazla namaz kılmasının ilk defa Mekke'nin fethi gününde vuku' bulduğunu ifade etmektedir. Her ne kadar bu iki hadis arasında bir çelişki varmış gibi görünüyorsa da, aslında bu hadisenin ilk defa Hayber'in Fethi yılında olduğu, fakat, Süveyde'nin bunu ilk defa Mekke'nin Fethi günü gördüğü kabul edilirse iki hadis arasında en küçük bir çelişki kalmaz.

 

Bazıları da 172 numaralı Büreyde hadisine bakarak, her farz namaz için, abdest yenilemek sadece Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in üzerine farz idi. Fakat bu hüküm Mekke'nin fethi yılında neshedildi, demişlerdir.

 

Resul-i Ekrem (s.a.v.) sadece hoşlandığı için böyle her vakit için ayrı bir abdest aldığı halde farz olduğu zannedilir korkusuyla bunu sonradan terketmiş olduğu da düşünülebilir. Menhel yazarına göre bu konuda en isabetli olan izah budur. Her farz namaz için yeni bir abdest almanın hükmü konusunda çeşitli görüşler vardır.

 

Zahiriyye ve Şia mezhepleri her farz namaz için yeni bir abdest almak farzdır demişler, yolcu olanları bu hükmün dışında bırakmışlardır. Delilleri ise 172 numaralı Büreyde hadisidir.

 

Bazıları da abdestli bile olsa herkese her namaz için abdest tazelemek farzdır, demişlerdir. ibn Ömer, Ebu Musa, Cabir b. Abdillah, Ubeyde es-Selmani, Ebu'l-Aliyye, Said b. el-Müseyyeb, İbrahim ve Hasen bu görüştedirler. Delilleri ise Maide suresindeki abdest ayetidir.

 

Ekseri alimlerin görüşüne ve hadis ulemasına göre ise, abdest almak abdestsizler için lazımdır. Bu hususta sahih hadisleri delil getirirler. Açıklamakta olduğumuz hadisler de onların delillerindendir. Efendimizin, Arafat ve Müzdelife'de ve pek çok yolculuklarında birden fazla farz namazlarını bir abdestle kıldığı gibi, Hendek savaşında eda edemediği namazların hepsini bir abdestle kaza etmiştir. Ancak ayeti kerimedeki "namaza kalktığınız vakit" ifadesinden maksat, "abdestsiz İken eğer namaza kalkarsanız" demektir. Buna göre abdest ancak abdestsizlere emredilmiş olmaktadır. 62 numaralı Hadiste de bu konuya temas etmiştik.

 

Nevevi her namaz için abdest yenilemenin kimlere müstehab olduğu konusundaki görüşleri açıklarken şöyle diyor:

 

a. Farz olsun, nafile olsun namaz kılmış olan kimseye yeniden abdest almak müstehaptır.

 

b. Abdest tazelemek sadece farz namaz kılmış olan kimse için müstehaptır.

 

c. Kur'an ellemek, tilavet secdesi yapmak gibi, ancak abdestle sahih olan bir işi yapmış olan kimse için abdest tazelemek müstehaptır. (Tilavet secdesi için abdest şartı ihtilaflıdır.)

 

d. Hiçbir şey yapmamış olan kişiye de abdest tazelemek müstehaptır. Ancak birinci abdestle ikinci abdest arasında yeni bir abdest almayı mubah kılacak bir ibadetin yapılması için gerekli zamanın geçmesi lazımdır. İkinci bir abdest almayı müstehap kılan şartlar bunlardır. [Nevevi, Şerh-i Müslim  III, 171.]

 

Eğer bu şartlar bulunmuyorsa yeniden bir farz namaza kalkıldığı zaman, abdest tazelemek müstehap olmadığı gibi mekruh diyenler de vardır. Aliyyu'l-Kari kerahat sebebini su israfına bağlamaktadır.