SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

TAHARA BAHSİ

<< 221 >>

بَاب فِي الْجُنُبِ يَنَامُ

86. Uyumak İsteyen Cünup (Ne Yapmalıdır?)

 

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّهُ قَالَ ذَكَرَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ تُصِيبُهُ الْجَنَابَةُ مِنْ اللَّيْلِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأْ وَاغْسِلْ ذَكَرَكَ ثُمَّ نَمْ

 

Abdullah b. Ömer (radiyallahu anh) şöyle dedi; Ömer b. el-Hattab,geceleyin cünup olduğunu Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e anlattı. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ona; "Abdest al, zekerini yıka sonra uyu" buyurdu.

 

 

Diğer tahric: Buhari, gusül; Müslim, hayz; Nesaî, tahare; Muvattâ, tahare; Ahmed b. Hanbel

 

AÇIKLAMA:     Hadisin bu şeklinden, Hz. Ömer'in, cünup olarak uyumanın hükmünü Resulullah'a sorduğu, onun da yukarıdaki cevabı verdiği anlaşılmaktadır. İbn Hacer, Nesai'nin, bu sorunun sebebini açıkladığını, buna göre Hz. Ömer'in oğlu, Abdullah'ın gece cünup olup, durumu babasına söylediğini, babasının da Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e gelerek, mes'elenin hükmünü sorduğunu kaydetmektedir.

 

Menhel sahibi, Nesai Sünen-i-Suğrasında böyle bir hadise rastlamadığını söyledikten sonra hadisin Sünnen-i Kübra'da olabileceğini beyan etmiştir. Fakat Hz. Ömer'in bir sefer kendisi bir sefer de oğlu için sormuş olması da mümkündür.

 

Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Hz. Ömer'e "Abdest al, zekerini yıka sonra uyu" buyurması, abdest almanın öne alınmasını gerektirmez. Çünkü, cümleleri biri birine bağlayan atıf edatı (vav) tertibe delalet etmez, sadece iki şeyin bir arada toplanmasını ifade eder. Buna göre Hadiste abdest almakla zekeri yıkama işlerinin ikisinin de yapılması emredilmektedir. İstincanın abdestten evvel olduğu da malumdur. Nitekim hadisin İmam Malik'ten rivayeti; "Zekerini yıka, abdest al, sonra uyu" şeklindedir.

 

Hadiste abdestin önce alınması, onu ta'zim ve teberrük içindir. Buhari'nin rivayetinde abdest alma emir siğasıyla değil,"Abdest aldığı zaman uyur" şeklinde şart siğasıyla gelmiştir.

 

Cünup olan bir kimsenin uyumadan öne abdest alması meşrudur. Ancak, bunun hükmü hususunda ihtilaf edilmiştir.

 

Malikilerden ibn Habib ile Zahirilere göre cünubün uyumadan abdest alması farzdır. Zahiri İbn Hazm ise bu mes'elede Davud ez-Zahiri'den ayrılarak, "Cünup bir kimsenin yemek yiyeceği, uyuyacağı, selam alacağı ve Allah'ı zikredeceği zaman abdest alması vacip değil, müstehaptır" demiştir. ibnu'l-Arabi İmam Şafii ve Malik'in de abdestin farz olduğuna kail olduklarını söylemekte ise de, sonra gelen bazı Şafii uleması bunu red etmişlerdir. Doğru olan da budur.

 

Süfyan-ı es-Sevri, Sa'id b. Müseyyeb, Hasan b. Hayy ve İmam Ebu Yusuf'a göre, cünubün abdest almadan uyuması caizdir.

 

Evzai, Leys, Ebu Hanife, İmam Muhammed, İmam Şafii, İmam Malik, Ahmed b. Hanbel, İshak, İbn Mübarek ve Cumhur-u ulemaya göre, cünub kimsenin uyumadan önce abdest alması müstehaptır. Bunlar, üzerinde durduğumuz hadisteki abdestin emredilmesini nedbe hamletmişlerdir. Zira, İbn Huzeyme ve ibn Hibban'ın Sahih'lerinde İbn Ömer'den rivayet ettikleri bir Hadisde, İbn Ömer Hz. Nebi'e, "Cünup iken bizden her hangi biri uyuyabilir mi?" diye sormuş Nebi (s.a.v.) de; "Evet, dilerse abdest alır" buyurmuşlardır.

 

Bir grup ulema da buradaki vudu'dan muradın vudu-ı liığavi olduğunu söylemişlerdir. Bunlara göre, gerekli olan, elleri ve ferci yıkamaktır. İbn Cevzi bunun hikmetinin meleklerin pislik ve kötü kokudan uzaklaşıp Şeytanların yaklaşması olduğunu söyler.

 

Veliyyuilah Dehlevi de, Hucettullahi'l-Baliğa'sında şunları söylemektedir; "Cünupluk meleklerin melekliğine zıt olduğuna göre, mü'min hakkında uygun olan, cünup olarak uyumamak ve yemeği uzatmamaktır. Şayet gusl etmesi mümkün olmazsa abdesti terketmemesi gerekir..."

 

Suyun bulunmaması veya kullanma imkanı olmaması halinde teyemmüm, abdestin yerini tutar. Her ne kadar Beyhaki'nin Hz. Aişe'den yaptığı rivayette, "Resulullah (s.a.v.) cünupken uyumak istediği zaman abdest alır veya teyemmüm ederdi" denilmekte ise de, teyemmüm hali abdeste kadir olamamaya hamledilmiştir.