SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

TAHARA BAHSİ

<< 256 >>

بَاب فِي الْجُنُبِ يَغْسِلُ رَأْسَهُ بِخِطْمِيٍّ أَيُجْزِئُهُ ذَلِكَ

100. Cünüp Olan Kişinin (Guslederken) Başını Hıtmi (Karıştırılmış) Su İle Yıkaması

 

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ زِيَادٍ حَدَّثَنَا شَرِيكٌ عَنْ قَيْسِ بْنِ وَهْبٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ بَنِي سُوَاءَةَ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَائِشَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ كَانَ يَغْسِلُ رَأْسَهُ بِالْخِطْمِيِّ وَهُوَ جُنُبٌ يَجْتَزِئُ بِذَلِكَ وَلَا يَصُبُّ عَلَيْهِ الْمَاءَ

 

Hz. Aişe (radiyallahu anha)'dan rivayet edildiğine göre; "Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) cünup olduğu halde başını hıtmi (karıştırılmış su) ile yıkar, bununla yetinir ve başına (ayrıca) su dökmezdi."

 

 

Diğer tahric: Bu hadisi bu lafızlarla sadece Ebu Davud rivayet etrtıiştir. Benzer bir rivayet için bk. Ahmed b. Hanbel, VI, 78.

 

AÇIKLAMA:     Hıtmi, Kamus'un ifadesine göre, çiçeğine "hatem" denilen bir bitkidir. Mesanedeki taşları düşürme, bazı yaraları iyileştirme, sirke ile ağızda çalkalandığı zaman diş ağrılarını dindirme ve ateş düşürme gibi faydaları vardır. Ayrıca kirlerin ve ter kokusu gibi kokuların giderilmesi için sabun yerine kullanılırdı.

 

Bu hadis, su'ya temizleyici özelliğini artırmak gayesiyle, sabun, soda gibi bir şey karıştırıldığında, suyun tadı, rengi ve kokusu değişmiş de olsa, bu suyun hadesi (abdestsizlik ve cenabeti) izale için kullanılmasının caiz olduğuna delildir.

 

Hanefiler bu görüşü benimsemişlerdir. Çünkü bu şekildeki bir suya da su ismi verilir; sadece temizleme özelliği fazlalaşmıştır.

 

İbn Kudame'nin Muğni'deki ifadesine göre suya, suyun temizleyicilik vasfını artıran bir şey karıştırıldığı takdirde o su ile gusledilip edilmeyeceği hususunda ihtilaf vardır. Ahmed b.. Hambel'den yapılan iki rivayetten birine göre, böyle bir su ile gusül yapılırsa cenabetten kurtulunmaz. Şafii, Malik ve Ishak da aynı görüştedirler. Hanefilere göre böyle bir su ile gusul caizdir. Yine ibn Kudame "Suya temiz bir şey karıştırıp da onu değiştirmediği takdirde bu su ile abdest almanın cevazı hususunda hiçbir ihtilaf bilmiyoruz" demektedir.

 

Bu Hadis her ne kadar zayıf ise de İbn Ebi Şeybe'nin İbn Mes'ud'dan yaptığı rivayetle cenazelerin, sidr, çöğen sabunu gibi şeylerle yıkanmasının sünnet oluşu bu hadis-i te'yid etmektedir, ibn Kudame'nin de ifade ettiği gibi Şafii, Maliki ve Hanbelilere göre, içerisine sabun, soda vs. gibi suyun temizleme özelliğini artıran bir şey karıştırılmış su ile yıkanmak cenabetin izalesi için kafi değildir. Sonradan tekrar normal su dökünmek lazımdır.

 

İbn Reslan, içerisine hıtmi karıştırılmış su ile, cünuplükten dolayı yıkanmaya niyet edilirse cenabetten temizlenilebileceğini ayrıca su dökülmesine lüzum olmadığını, ancak bunun sabunu suya karıştırmayıp başa koyarak temizlenildiği takdirde olduğunu söyler. Veya Hz. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ilk önce normal su ile yıkamış daha sonra hıtmi ile ikinci defa yıkamıştır, denebileceği gibi hıtminin çok az olduğu ve suda hiçbir değişiklik yapmadığı şeklinde de te'vil edilmiştir. Fakat bütün bu te'villere ihtiyaç kalmaksızın, temizleyici olan bu maddenin suya karıştırılarak kullanılması hiçbir mahzur teşkil etmemekte ve bu konuda ihtimale yer bırakmayacak şekilde Hz. Nebi tarafından kullanıldığı bilinmektedir.