SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

TAHARA BAHSİ

<< 290 >>

DEVAM: 110. Müstehaza'nın Her Namaz İçin Yıkanacağını İşaret Eden Hadisler

 

حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ خَالِدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَوْهَبٍ الْهَمْدَانِيُّ حَدَّثَنِي اللَّيْثُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ بِهَذَا الْحَدِيثِ قَالَ فِيهِ فَكَانَتْ تَغْتَسِلُ لِكُلِّ صَلَاةٍ   قَالَ أَبُو دَاوُد رَوَاهُ الْقَاسِمُ بْنُ مَبْرُورٍ عَنْ يُونُسَ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ عَنْ أُمِّ حَبِيبَةَ بِنْتِ جَحْشٍ وَكَذَلِكَ رَوَاهُ مَعْمَرٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ وَرُبَّمَا قَالَ مَعْمَرٌ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ أُمِّ حَبِيبَةَ بِمَعْنَاهُ وَكَذَلِكَ رَوَاهُ إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ وَابْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ وَقَالَ ابْنُ عُيَيْنَةَ فِي حَدِيثِهِ وَلَمْ يَقُلْ إِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَمَرَهَا أَنْ تَغْتَسِلَ وَكَذَلِكَ رَوَاهُ الْأَوْزَاعِيُّ أَيْضًا قَالَ فِيهِ قَالَتْ عَائِشَةُ فَكَانَتْ تَغْتَسِلُ لِكُلِّ صَلَاةٍ

 

Leys bin Sa'd, İbn Şihab'dan o da Urve tarikiyle Aişe (r.anha) dan bu (288.) hadisi rivayet edip "O (Ümmü Habibe) her namaz için yıkanırdı" dedi.

 

Ebu Davud, bu hadisi Kasım bin Mebrur'un Yunus'tan, onun İbn Şihab'dan O'nun Amre'den, Amre'nin de Aişe kanalıyla Ümmü Habibe binti Cahş'tan rivayet ettiğini söyledi. Aynı şekilde Ma'mer, Zühri'den; o da Amre Tarikiyle Aişe'den rivayet etmiştir. Bazan Ma'mer, Amre vasıtasıyla Ümmü Habibe'den hadisi (mu'an'an olarak) bu manada rivayet etti.

 

Yine aynı şekilde İbrahim b, Sa'd ve İbn Uyeyne Zühri'den, o Amre'den Amre de Aişe'den rivayet etmiştir. İbn Uyeyne, hadisinde Rasulullah (s.a.v.)'in ona (Ümmü Habibe'ye) yıkanmasını emrettiğini söylememiştir. Evzai de aynı şekilde Aişe (r.anha)'nın "her namaz için yıkanırdı" dediğini rivayet etmiştir.

 

 

AÇIKLAMA:     Bab'ın başındaki 288 nolu hadiste Nebi (s.a.v.)'in Ümmü Habibe'ye verdiği yıkanma emri mutlaktır. Her namazda yıkanması gerektiğine dair bir kayıt yoktur. Bu iki hadiste ise, Ümmü Habibe'nin her namazda yıkandığı anlaşılmaktadır. Yalnız rivayetlerden anlaşılan, bu yıkanmanın Peygamberimizin bir emri değil, Ümmü Habibe'nin yaptığını haber vermedir. Müslim'in rivayetinde de Rasulullah (s.a.v.)'in her namaz için yıkanmayı emretmediği, Hz. Ümmü Habibe'nin kendiliğinden yıkandığı bildirilmektedir.

 

Biraz sonra gelecek olan 292, hadiste ise, Resulullah (s.a.v.)'in her namaz için yıkanmayı emrettiği zikredilmektedir. Beyhaki bu rivayetin yanlış olduğunu söylemiştir.

 

Bazı alimler, Ümmü Habibe'nin her namaz için yıkanmasını tetavvuya hamletmişler, bazıları da bu hadisin Fatima binti Ebi Hubeyş hadisi ile neshedildiğini söylemişlerdir. Hz. Aişe, Rasulullah (s.a.v.)'in vefatından sonra Fatima hadisiyle fetva vermiş, Ümmü Habibe hadisine muhalefet etmiştir. Bundan dolayı Ebu Muhammed işbili: "Fatima hadisi istihaza hakkında rivayet edilen en sahih hadistir" demiştir.

 

İmam Şafii'den "Ümmü Habibe'nin her namaz için yıkanması, Rasulullah (s.a.v.)'in emri ile değil, kendi fiilidir" dediği rivayet edilmektedir.

 

Ümmü Habibe'nin, mütehayyire olduğu ve kendisine her namaz için yı­kanmanın vacib olduğu şeklinde de görüş serdedilmiştir.

 

Hanefi ve Şafiilerin görüşü Ümmü Habibe'nin mütehayyire olduğudur. Muğni'de beyan edildiğine göre, İmam Ahmed, her müstehazanın gusletmesinin müstehap   olduğu görüşünü benimsemiştir.

 

Haftz İbn Hacer, Ümmü Habibe'nin mütehayyire oluşunu reddetmiş ve "doğrusu, Ümmü Habibe'nin mutade oluşudur, kendi kendine istihbaben yıkanırdı" demiş ve kendisine guslün emredildiğini ilave etmeyi doğru bulmamıştır.

 

İbni Reslan, mütehayyire olan müstehazanın, kanın belli bir zamanda kesildiğini bilemezse her namaz için yıkanması gerektiğini söyler. Hanefi ve Şafiiler de aynı görüşteler. Hanefilerin görüşü ile ilgili olarak 287. hadiste tafsilat verilmiştir.

 

Sıhhat halindeki adeti sabit olup değişmeyen ve adet günlerini hatırlayan kadının her namaz için yıkanması ulemanın cumhuruna göre gerekli değildir. Bu iki hadisten, istihazalı bir kadının her namaz için yıkanmasının müstehap olduğu anlaşılmaktadır.