DEVAM: 34-36. (Devlet
Başkanının) Toprakları Parselle(yip Tebaasına Bağışla)ması
حَدَّثَنَا
عُمَرُ بْنُ
الْخَطَّابِ
أَبُو حَفْصٍ
حَدَّثَنَا
الْفِرْيَابِيُّ
حَدَّثَنَا أَبَانُ
قَالَ عُمَرُ
وَهُوَ ابْنُ
عَبْدِ اللَّهِ
بْنِ أَبِي
حَازِمٍ
قَالَ
حَدَّثَنِي
عُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
حَازِمٍ عَنْ
أَبِيهِ عَنْ
جَدِّهِ
صَخْرٍ أَنَّ
رَسُولَ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ غَزَا
ثَقِيفًا
فَلَمَّا
أَنْ سَمِعَ
ذَلِكَ
صَخْرٌ رَكِبَ
فِي خَيْلٍ
يُمِدُّ
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَوَجَدَ نَبِيَّ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
قَدْ
انْصَرَفَ
وَلَمْ
يَفْتَحْ فَجَعَلَ
صَخْرٌ
يَوْمَئِذٍ
عَهْدَ
اللَّهِ وَذِمَّتَهُ
أَنْ لَا
يُفَارِقَ
هَذَا الْقَصْرَ
حَتَّى يَنْزِلُوا
عَلَى حُكْمِ
رَسُولِ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَلَمْ يُفَارِقْهُمْ
حَتَّى
نَزَلُوا
عَلَى حُكْمِ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَكَتَبَ
إِلَيْهِ
صَخْرٌ أَمَّا
بَعْدُ
فَإِنَّ
ثَقِيفًا
قَدْ نَزَلَتْ
عَلَى
حُكْمِكَ يَا
رَسُولَ
اللَّهِ
وَأَنَا
مُقْبِلٌ إِلَيْهِمْ
وَهُمْ فِي
خَيْلٍ
فَأَمَرَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بِالصَّلَاةِ
جَامِعَةً
فَدَعَا لِأَحْمَسَ
عَشْرَ
دَعَوَاتٍ
اللَّهُمَّ
بَارِكْ
لِأَحْمَسَ
فِي
خَيْلِهَا
وَرِجَالِهَا
وَأَتَاهُ
الْقَوْمُ
فَتَكَلَّمَ
الْمُغِيرَةُ
بْنُ شُعْبَةَ
فَقَالَ يَا
نَبِيَّ
اللَّهِ
إِنَّ صَخْرًا
أَخَذَ
عَمَّتِي
وَدَخَلَتْ
فِيمَا
دَخَلَ فِيهِ
الْمُسْلِمُونَ
فَدَعَاهُ فَقَالَ
يَا صَخْرُ
إِنَّ
الْقَوْمَ
إِذَا أَسْلَمُوا
أَحْرَزُوا
دِمَاءَهُمْ
وَأَمْوَالَهُمْ
فَادْفَعْ
إِلَى
الْمُغِيرَةِ
عَمَّتَهُ
فَدَفَعَهَا
إِلَيْهِ
وَسَأَلَ
نَبِيُّ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مَا لِبَنِي
سُلَيْمٍ
قَدْ
هَرَبُوا
عَنْ الْإِسْلَامِ
وَتَرَكُوا
ذَلِكَ
الْمَاءَ
فَقَالَ يَا
نَبِيَّ
اللَّهِ
أَنْزِلْنِيهِ
أَنَا
وَقَوْمِي
قَالَ نَعَمْ
فَأَنْزَلَهُ
وَأَسْلَمَ
يَعْنِي السُّلَمِيِّينَ
فَأَتَوْا
صَخْرًا فَسَأَلُوهُ
أَنْ
يَدْفَعَ
إِلَيْهِمْ
الْمَاءَ
فَأَبَى
فَأَتَوْا
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَقَالُوا
يَا نَبِيَّ
اللَّهِ
أَسْلَمْنَا
وَأَتَيْنَا
صَخْرًا
لِيَدْفَعَ إِلَيْنَا
مَاءَنَا
فَأَبَى
عَلَيْنَا فَأَتَاهُ
فَقَالَ يَا
صَخْرُ إِنَّ
الْقَوْمَ
إِذَا
أَسْلَمُوا
أَحْرَزُوا
أَمْوَالَهُمْ
وَدِمَاءَهُمْ
فَادْفَعْ
إِلَى الْقَوْمِ
مَاءَهُمْ
قَالَ نَعَمْ
يَا نَبِيَّ
اللَّهِ
فَرَأَيْتُ
وَجْهَ
رَسُولِ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَتَغَيَّرُ
عِنْدَ ذَلِكَ
حُمْرَةً
حَيَاءً مِنْ
أَخْذِهِ الْجَارِيَةَ
وَأَخْذِهِ
الْمَاءَ
Sahr'den (rivayet
olunduğuna göre), Rasûlullah (s.a.v.) savaş için Sakıf (kabilesi) üzerine
yürümüş, Sahr (r.a) bunu işitince, Peygamber (s.a.v.)'e yardım etmek için atına
bin(ip bir süvari topluluğu ile birlikte yol'a çık)mıştı (fakat) Nebi
(s.a.v.)'in (Taifî) fethedemeden dönüp gitmiş olduğunu gördü ve o gün
(Sakiflılar) Rasûlullah (s.a.v.)'in hükmüne boyun eğmedikçe (onların
sığındıkları) şu şatodan ayrılmayacağına dair Allah'a söz verdi. Gerçekten de
Hz. Sahr, Onlar, Rasûlullah (s.a.v.)in hükmünü kabul edinceye kadar onlarla
savaşı bırakmadı. (Onlar Hz. Nebi'nin hükmünü kabul'e yanaşınca) Hz. Sahr
Peygamber (s.a.v.)'e (şöyle bir) mektup yazdı.
"Gelelim mevzuya,
Ey Allah'ın Rasûlü Sakif (kabilesi) sen'in hükmünü kabul etti. Şimdi ben
onların karşısında bulunuyorum onlarda at üzerinde" (karşımda duruyorlar)
Rasûlullah (s.a.v.)
(mektubu alır almaz) namaz'ın cemaatle kılınmasını emretti ve (cemaat namaz
için toplanınca Hz. Sahr'in bu) kahraman (kabilesi) için
"Ey Allah'ım bu
kavm'in atlısına, yayasına bereket ihsan eyle!'' diye on (defa) dua etti. (Bir
süre sonra) Sakif kabilesi Hz. Nebi'nin huzuruna geldi. (İçlerinden) El-Muğire
b. Şu'be söz aldı ve
"Ey Allah'ın Rasûlü
Sahr, halamı esir aldı. Oysa müslümanların girdiği dine halam da girmişti/'
dedi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) Sahr'ı çağırıp O'na
"Ey Sahr ! Bir
kavim miislümanlığa girdiği zaman kanlarını ve mallarını güvence altına almış
olurlar. Binaenaleyh sen Muğıre'ye halasını geri ver" buyurdu. Sahr'da
(halasını) o'na iade etti. Ve (söz alıp) Nebi (s.a.v.)'den Süleym oğullarının
İslâm'dan kaçarken bırakıp gittikleri su'yu istedi: “Ey Allah'ın Nebisi bu
su'yu benim ve kavmimin hürmetine ver!" dedi (Hz. Nebi de)
"Evet" (bu su'yu siz'e veriyorum) dedi ve (su'yu) onlara verdi. Bunun
üzerine Sûleym kabilesi de müslüman olup Hz. Sahr'ın yanına geldiler ve ondan
su'yu kendilerine geri vermesini istediler. (Sahr, bu su'yu kendilerine
vermekten) kaçınınca Nebi (s.a.v.)'e varıp:
“Ey Allah'ın Nebisi
müslüman olduk ve suyumuzu bize geri vermesi için Sahr'a vardık (fakat o bu'na)
yanaşmadı." diye şikâyette bulundular. (Hz. Nebi de) Sahr'ı çağırıp
"Ey Sahr! Bir kavim
müslümanlığı kabul ettiği zaman, mallarını ve kanlarını güvence altı a almış
olurlar. Binaenaleyh sen bu kavm'e sularını geri ver" buyurdu. (Sahr da)
"Başüstüne Ey Allah'ın Nebi'i" karşılığını verdi.
Ben (bu sırada)
Rasûlullah (s.a.v.)'in Hz. Sahr'dan Cariyeyi ve su'yu geri almadan (duyduğu)
utançtan dolayı yüzünün kızardığını gördüm.
İzah:
Hz. Nebiin Sakif
kabilesi üzerine düzenlediği bu savaş, hicretin sekizinci yılının Şevval ayına
tesadüf eden Taif gazvesi esnasında vukubulmuştur.
Bilindiği gibi bir topluluğun
müslümanlıktan kaçarken arkalarında bırakıp gittikleri mallar, Fey olarak Hz.
Nebie kalır. Kur'ân-ı Kerim'-den ve Sahih hadislerden çıkarılan hüküm budur.
Burada da Sakif
kabilesinin Islâmiyetten kaçarken bırakıp gittikleri su kaynağı bir fey olarak
Hz. Nebiin hissesine düşmüş ve Hz. Sahr'ın ricası üzerine bu suyu ona ve
kavmine bağışlamıştır.
Bu durumda söz konusu
su, Hz, Sahr'ın ve kabilesinin özel mülkü haline geldiğinden bunu onun elinden
almanın mümkün olmaması gerekir. Hatta Sakiflilerin sonradan müslümanlığa
girmeleri bile bu suyu onun elinden geri almaları için yeterli olamaz. Durum
böyleyken Hz. Nebiin onu Hz. Sahr'ın elinden geri alıp Sakiflılara vermesi
izaha muhtaç bir husustur.
Hadis sarihlerinin
açıklamasına göre, Hz. Nebiin suyu, Hz. Sahr'in elinden alıp Sakiflılara
vermesi, O'nun aslında Sakifhların hakkı olmasından değildir. Ancak Hz. Nebi
Sakiflılan İslâmiyete iyice ısındırabil-mek için bu suyun onlara verilmesi
gerektiğine inanmış ve bu düşünceyle de Hz. Sahr'm rızasını alarak suyu ondan
alıp Sakiflılara vermiştir. Suyu Hz. Sahr'dan geri alırken yüzünün kızarması da
aslında bu suyun Sakifhların değil Hz. Sahr'ın öz malı oluşundandır.
Sahr'm elinden
cariyenin alınması da böyle olmuştur. Çünkü Hz. Sahr onu müslüman olmadan önce
esir etmiştir. Müslümanlığa girmeden esir edilen bir kadının sonradan müslüman
olması onun hürriyetine kavuşmasını gerektirmez.
Ancak Hz. Nebi
Sakiflıların gönüllerini İslama ısındırmak için Hz. Sahr'ın rızasını alarak bu
kadının serbest bırakılıp, iade edilmesini sağlamıştır.
Binaenaleyh Hz. Nebi:
“Ey Sahr! Bir kavm
müslümanlıgı kabul ettiği vakit mallarını, kanlarını güvence altına almış
olurlar. Binaenaleyh sen bu cariyeyi ve suyu geri ver!" buyururken
"Bunlar senin hakkın değildir" demek istememiş, ancak bu sözüyle
bunları eski sahiplerine verirseniz iyi olur, diyerek bunları geri vermeye Hz.
Sahr'ı ve arkadaşlarını teşvik etmek istemiştir.
Bununla beraber Hz.
Sahr bu kadını müslüman olduktan sonra esir etmiş olması Rasûlü Ekrem'in de bu
yüzden onun serbest bırakılmasını istemiş olması ihtimali de vardır.
Ayrıca hüküm Allah'ın
ve Rasûlünün olduğuna göre, Hz. Peygamberin hakkın tecellisinin böyle
olacağını bildiği için böyle emir vermiş olması da mümkündür.
Bu hadisin mevzumuzu
teşkil eden bâb başlığı ile ilgisi Hz. Peygamberin bir su kaynağını Hz. Sahr
ile etrafındaki cemaate bağışlamasıdır.