SAHİH-İ MÜSLİM |
ZEKAT |
32- EN FAZİLETLİ SADAKA
SAĞLIKLI VE CİMRİ HALDE BULUNANIN VERDİĞİ SADAKA OLDUĞUNUN BEYANI BABI
2379- Bize Zuheyr b. Harb tahdis etti, bize Cerir, Umare b. elKa' ka'dan tahdis etti, o Ebu Zura'dan, o Ebu Hureyre'den şöyle dediğini
rivayet etti: Bir adam Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
gelip: Ey Allah'ın Resulü! Hangi sadaka(nın sevabı)
daha büyüktür, dedi. O: "Sen sağlıklı ve cimri iken fakirlikten korkup
zengin olmayı ümit ederken verdiğin sadakadır. Can boğaza dayanıncaya kadar
mühlet verip (o hale gelince): Filana şu, filana bu demeye kalkışma. Dikkat et
(o halde) zaten o filana ait olmuş (olacak) tır" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari, 1419,2748; Ebu Davud, 2865; Nesai, 2541, 3613
2380- Bize Ebu Bekr b. Ebi
Şeybe ve ıbn Numeyr tahdis edip dedi ki: Bize İbn Fudayl Umare'den
tahdis etti, o Ebu Zura'dan, o Ebu Hureyre'den şöyle dediğini rivayet etti: Bir adam Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
gelerek: Ey Allah'ın Resulü! Hangi sadakanın ecri daha büyüktür, dedi. Allah
Resulü: "Şunu bil ki baban hakkı için sana bu sorunun cevabı verilecektir:
Sen sağlıklı ve cimri iken fakirlikten çekinip hayatta kalmayı ümit ederken
sadaka vermendir. İşi, canın gelip boğaza dayanacağı vakte kadar bırakarak o
zaman şu filanın, bu filanın demeyesin. O zaten filanın olmuş (olacak) tır.
"
2381- Bize Ebu Kamil el-Cahderi de tahdis etti, bize Abdulvahid tahdisetti, bize Umare b. el-Ka' ka bu isnad
ile Cerir'in hadisine yakın olarak tahdis etti. Ancak o: "Hangi sadaka daha faziletlidir,
dedi."
AÇIKLAMA: (2379)
"Ey Allah'ın Resulü! Hangi sadaka(nın sevabı)
daha büyüktür: ..
Zaten filanın,olmuş,
(olacak)tır." Hattabi dedi ki: Şuhh (cimrilik) buhul'den
(cimrilik) daha geneldir. Sanki şuhh bir cins, buhul de onun bir nevidir. Buhul
çoğunlukla bireysel hususlar hakkında kulIanıldığı
halde şuhh ise ayrılmayan bir nitelik ve tabiattan
kaynaklanan bir vasıf gibidir. Hadisin anlamına gelince, cimrilik sağlik halinde daha baskındır. Eğer bu halde iken cömert
davranıp sadaka verecek olursa kişi niyetinde daha samimi, ecri ise daha büyük
olur. Bu halde ölümü yaklaşmış, hayatta kalmaktan ümidini kesmiş, malının artık
başkasının eline geçeceğini görmüş kimsenin halinden farklıdır. Bu durumdaki
bir kimsenin bu zamanda vereceği sadaka sağlık haline nisbetle
eksiktir. Şuh ise hayatta kalmayı ümit etmek, fakirlikten korkınaktır.
"Zengin olmayı ümit etmek" zengin olmayı ummak anlamındadır.
"Boğaza gelip dayanınca" ruh oraya gelince demek olup oraya yakın
yere gelince demektir. Çünkü gerçekten can boğaza ulaşacak olursa artık
kişi'nin vasiyeti de sadakası da herhangi bir tasarrufu da fukahanın
ittifakı ile sahih değildir.
"Filana şu filana
bu olsun. Zaten filana olmuş (olacak) tır. " Hattabi
dedi ki: Bundan kasıt mirasçılardır. Başkası ise: Bundan kas ıt zaten Bunun kendisine vasiyet yapılana verileceğine dair
takdir önceden edilmiştir .. diye açıklamışlardır. Artık o mal onun tasarrufualtından tam anlam ile mulkıyetınden
çıkmış, dilediği gibi bağımsız.. olarak tasarrufta bulunma imkanı kalmamıştır.
Böyle bir halde yapacağı vasiyetin sağlıklı ve cimri halde kimsenin sadakası'na
nisbetle büyük bir sevabı yoktur anlamına gelme
ihtimali de vardır.
(2380) "Baban hakkı
için sana Bunun cevabı verilecektir." Allah Resulü adamın babası adına
yemin etti. Halbuki kendisi Allah'tan başkasına yemin etmeyi, babalar adına
yemin etmeyi yasaklamıştır denilebilir. Buna cevap şudur: Allah'tan başkası
adına yemin etmek bunu kasti olarak yapan kimse için yasaklanmıştır. Hadiste
geçen bu lafız ise yemin kastı olmaksızın dilden (konuşma üslubu gereği)
dökülüverir. Bu bakımdan bu yemin de olmaz, böyle bir tabiri kullanmak yasak da
olmaz. Nitekim İman Kitabı'nda Bunun açıklaması geçmiş bulunmaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: