SAHİH-İ MÜSLİM

ORUÇ

37- ŞABAN AY'I SONLARINDA ORUÇ TUTMAK BABI

2743- Bize Heddab b. Halid de tahdis etti, bize Hammad b. Seleme, Sabit'ten tahdis etti, o Mutarrif'den -(Müslim dedi ki:) Ben Heddab'dan Mutarrif'i anlamış değilim- o İmran b. Husayn (r.anhuma)'dan rivayet ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona -ya da bir başka kimseye-: "Şabanın son günlerinde oruç tuttun mu?" sordu. o: Hayır, dedi. Allah Resulü: "Oruç açarsan iki gün oruç tut" buyurdu.

Diğer tahric: Buhari, 1983 -muallak olarak-; Ebu Davud, 2328

2744- Bize Ebu Bekr b. Ebi Şeybe de tahdis etti, bize Yezid b. Harun el-Cureyri'den tahdis etti, o Ebu'I-P;la'dan, oMutarrif'den, o İmran b. Husayn (r.anhuma)'dan rivayet ettiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adama: "Sen bu ayın sonlarından hiç oruç tuttun mu?" sordu. Adam: Hayır deyince. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ramazan ayını bitirip orucunu açtıktan sonra onun yerine iki gün oruç tut" buyurdu.

Diğer tahric: Ebu Davud, 2328

2745- Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şu'be, Mutarrif b. eş-Şihhır'in kardeşinin oğlundan şöyle dediğini tahdis etti: Mutarrif'i, İmran b. Husayn (r.a.)'dan şöyle tahdis ederken dinledim. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adama: "Sen bu ayın sonlarında hiç oruç tuttun mu?" sordu. Bununla Şaban'ı kastediyordu. Adam: Hayır, deyince Allah Resulü ona: "Ramazan orucunu bitirdikten sonra bir ya da iki gün oruç tut" buyurdu. -Bu hususta şüphe eden Şu'be'dir- (Şu'be) zannederim o iki gün dedi demiştir.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

2746- Bana Muhammed b. Kudame ve Yahya el-lu'luı de tahdis edip dediler ki: Bize en-Nadr haber verdi, bize Şu'be haber verdi, bize Mutarrif'in kardeşi'nin oğlu Abdullah b. Hani bu isnad ile aynısını tahdis etti.

Yalnız Müslim rivayet etmiştir

AÇIKLAMA: Bu babta (2743) "İmran b. Huseyn'den rivayete göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendisine yahut bir başkasına ... oruç tut, buyurdu" hadisi, bir diğer rivayette (2744) "Ramazan'dan sonra oruç açacak olursan onun yerine iki gün oruç tut" hadisi yer almaktadır. Bu hadiste geçen (ayın son günleri anlamında ki) "serer" lafzı sin harfi hem fethalı hem hem kesreli (sirer) diye zabt edilmiştir. Kadi İyaz Bunun ötreli söylenişini (sürer) de nakletmekte ve şunları söylemektedir. Bu çoğul olup, aynı zamanda sin harfi fethalı ve kesreli olmak üzere serar ve sirar da denilir. Hepsi de gizlenmek anlamında ki "elistisrar'dan" gelmektedir.

Evzai, Ebu Ubeyd ve lügat bilginlerinin hadis ve garip hfızlar alimlerinin çoğunluğu bu lafızIa kastedilen ayın son günleridir. Bu gunlere bu isimin veriliş sebebi ayın son günlerinde ayın gizlenmesidir demişlerdir. Kadi İyaz dedi ki: Ebu Ubeyd ve lügat alimleri serer ayın son günleridir demişlerdir. (Yine Kadi İyaz) dedi ki: Ancak bazıları bunu kabul etmeyerek kasıt ayın ortasıdır demişlerdir. Çünkü her şeyin sirarı onun ortasıdır. Böyle diyen kişi ayrıca: Ayın sonunda oruç tutmaya dair herhangi bir teşvik (nedb) gelmemiştir. Dolayısıyla hadisteki emir onun hakkında yorumlanamaz. Oysa ayın ortası böyle değildir. Çünkü ayın ortasında beyaz günler vardır. Ebu Davud da Evzai'den ayın sererinin ilk günleri olduğunu söylediğini rivayet etmektedir. Hattabi ise Evzai'den son günleri olduğunu söylediğini nakletmiştir. Beyhaki es-Sünenir (ya da el-Kübra)'da her iki rivayeti de Evzai'den zikrettikten sonra şunları söylemektedir: Doğrusu ayın son günleri olduğudur. el-Ezheri ise Bunun, ayın ilk günleri anlamına geldiğinden söz etmemiştir.

el-Herevi dedi ki: İnsanların bildikleri ise; bunun, ayın son günleri anlamına geldiğidir. Bunu ayın ortası diye açıklayanları, bundan önceki babta yer alan rivayet desteklemektedir. (Çünkü) "bu ayın sürresi ve bu vadinin süraresi onun ortası ve hayırlısı anlamındadır. İbnü's-Sikkit dedi ki: Yerin sira rı yerin en değerli yeri, ortası demektir. Her şeyin sirarıda ortası ve en faziletli olanı anlamındadır. Bu durumda ay hakkında sirar da bu anlam ile alakalı olur.

Kadi İyaz dedi ki: Ama daha meşhur olan burada kast edilenin Ebu Ubeyd'in ve çoğunluğunun dedikleri üzere, ayın son günleri olduğudur. Buna göre şöyle denilir: Bu hadis Ramazan'dan önce bir yahut iki gün oruç tutmayı yasaklayan diğer sahih hadislere aykırıdır. Buna ise el-Bazeri ve başkalarının verdiği şekilde cevap verilir. O da şudur: Bu adam ayın sonlarında oruç tutmayı alışkanlık haline getirmiş yahut da bunu adamıştı. Ramazan'dan önce oruç tutma yasağının kapsamına girerim korkusu ile de orucu tutmamıştı. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona alışılmış orucun yasağın kapsamına girmediğini bize ancak alışkanlık haline getirilmemiş olanların yasaklanmış olduklarını beyan etmiş oldu.

(2745) Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Muhammed b. el-Müsenna' nın naklettiği rivayette: "Ramazan'dan sonra oruç açarsan" anlamındaki ibare bütün nüshalarda bu şekildedir ve sahihtir. Ramazan lafzından önce "min" harfifedatı var gibidir. Bundan önceki rivayette olduğu gibi. Bu rivayette bu lafzın anlam itibariyle kastedilmekle birlikte hazf edilmesi yüce Allah'ın: "Musa kavminden ... seçti" (A'raf, 155) buyruğunda olduğu gibi "kavmi" lafzın. dan önce "min" lafzının hazf edilmesine benzer. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

38- MUHARREM AYI ORUCUNUN FAZİLETİ BABI