SAHİH-İ MÜSLİM |
HAC |
62- KURBANLIĞA ORTAK
OLMAK VE SIGIR İLE DEVENİN HER BİRİSİNİN YEDİ ORTAK İÇİN YETERLİ OLDUĞU BABI
3172-350/1- Bize Kuteybe b. Said de tahdis etti, bize Kuteybe b. Said etti, bize Malik tahdis etti, (H.) Bize Yahya b. Yahya da -lafız ona ait
olmak üzere- tahdis edip dedi ki: Malik'e Ebu Zubeyr'den rivayetini okudum,
o Cabir b. Abdullah'tan şöyle dediğini rivayet etti: Hudeybiye
senesi Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile birlikte bir deveyi de yedi
kişi adına bir ineği de ;'edi kişi adına kestik.
Diğer tahric: Ebu Davud,
2809; Tirmizi, 904, 1502; İbn
Mace, 3132
3173-351/2- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis etti, bize Ebu
Hayseme Ebu Zubeyr'den haber verdi, o Cabir'den rivayet etti (H.) Bize Ahmed b. Yunus da tahdis etti,
bize Zuheyr tahdis etti,
bize Ebu Zubeyr, Cabir'den
şöyle dediğini tahdis etti: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ile birlikte hacc etmek niyeti ile çıkıp telbiye getirip ihrama girdik. Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
de bizlere deve ve sığırda bizden her yedi kişinin ortak olmamızı enir buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
3174-352/3- Bana
Muhammed b. Hatim de tahdis etti, bize Veki' tahdis etti, bize Azre b. Sabit, Ebu Zubeyr'den tahdis etti, o Cabir
b. Abdullah'tan şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ile birlikte heccettik de deveyi de yedi kişi adına,
sığırı da yedi kişi adına kurban ettik.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
3175-353/4- Bana
Muhammed b. Hatim de tahdis etti, bize Yahya b. Said, İbn Cureyc'den
tahdis etti, bana Ebu Zubeyr'in haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı şöyle
derken dinlemiştir: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte hacc ve umre
yaptığımızda her yedi kişi bir deveye ortak olduk. Bir adam Cabir'e: Peki bedeneye (deveye) ortak olunduğu gibi (buradan satın alınan
ve) cezur denilen deveye de ortak olunur mu dedi.
Cabir: O da ancak budün türündendir dedi.
Cabir Hudeybiye'de hazır bulunmuştur ve şöyle demiştir: Biz o gün
gelmiş deve kesmiştik. Her yedi kişimiz bir deveye ortak olmuştuk.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (3172)
"Cabir b. Abdullah (r.a.) dedi ki: Hudeybiye
senesi Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile birlikte ... kestik."
Diğer rivayette (3173): ''Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile
birlikte hacc ve umre niyeti ile ihrama girerek telbiye getirip çıktık... " Diğer rivayette de (3175)
"Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ile birlikte hacc ve umrede her yedi kişi bir deveye
ortak olduk" buyurulmaktadır.
Bu hadis-i şerifler
hediyelik kurbanlıldara ortak olmanın caiz olduğuna
delildir. Mesele ile ilgili ilim adamları arasında görüş ayrılığı vardır. Şafii
mezhebine göre hediyelik kurban ister nafile ister vacip olsun, ortak olmak
caizdir. Hepsinin Allah'a yakınlaşmak niyeti ile ortak olmaları ile bazılarının
yakınlaşmak maksadı, bazılarının da et kastı ile girmeleri arasında bir fark
yoktur. Onun delili bu hadisi şeriflerdir. Ahmed ve
ilim adamlarının cumhuru da bu görüştedir.
Davud ve Maliki mezhebine mensup bazı fukaha
nafile hediyelik kurbanlığa ortak olmak caizdir, vacip olana değildir
demişlerdir. Malik ise kayıtsız ve şartsız olarak caiz olmaz demiştir. Ebu Hanife ise eğer hepsi Allah'a yakınlaşmak niyeti ile
ortak olmuşlarsa caiz, değilse caiz değildir demiştir.
Bununla birlikte hepsi
koyuna ortak olmanın caiz olmadığı hususunda icma
etmişlerdir.
Bu hadisi şeriflerden
anlaşıldığı üzere deve ile sığır yedi kişiye yeterlidir. Bunların her biri yedi
koyunun yerine geçer. Hatta ihramlı bir kimsenin av avlama cezası dışında yedi
kurban kesme yükümlülüğü bulunup hepsinin yerine bir deve yahut bir sığır
kesecek olursa bu onların hepsinin yerine geçer.
(3175) "Bir adam
Cabir'e: Bedeneye ortak olunduğu gibi cezura da ortak olunur mu diye sorunca Cabir: O da ancak
bedene türündendir diye cevap verdi." İlim adamları der ki: Cim harfi
fethalı olarak cezur, deve demektir. Kadı Iyaz dedi ki: Burada bedene ile cezur
arasında fark gözetilmiştir. Çünkü bedene ve hediy
ihrama girildiği zaman hediyelik olarak tahsis edilen kurbanlıktır. Cezur ise bundan sonra kurban kesilme yerinde kesilmek
üzere satın alınana denilir. Soru soran kişi buna ortak olmanın daha hakka
uygun olacağını zannettiğinden Cabir (r.a.) ona verdiği cevabında:
Senin kurban kastı ile satın
aldığın cezurun hükmü de tıpkı bedene gibi olur
demiştir.
"Cezura ortak olunduğu şekilde" anlamındaki ibare bütün
nüshalarda bu şekilde "ma yüşterakü"
diye kayıt edilmiştir. Bu sahihtir. Bu durumda "ma"
lafzı "mim" ile aynı anlamda olur. Kur'an-ı
Kerim'de de başka yerde de bunun bu şekilde caizdir. Ayrıca mastar için
kullanılmış olması da mümkündür. Bu durumda cezura
ortak olunduğu gibi demek olur.
3176-354/5- Bana
Muhammed b. Hatim de tahdis etti, bize Muhammed b. Bekr tahdis etti, bize İbn Cureyc haber verdi. Bize Ebu Zubeyr'in haber verdiğine
göre o Cabir b. Abdullah'ı Nebi {Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in haccı ile ilgili hadis naklederken şöyle
dediğini dinlemiştir: Sonra bize ihramdan çıktıktan sonra kurban kesmemizi ve
bizden bir kaç kişinin bir hediyelik kurbanlıkta bir araya gelmemizi emir
buyurdu. Bu ise -bu hadiste belirtildiği gibi- kendilerine hacc
niyeti ile girdikleri ihramdan çıkmalarını emir buyurdu ğu
zaman olmuştu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "İhramdan
çıktığımız zaman kurbanlık kesmemizi ve bir hediyelik kurbana bizden birkaç
kişinin bir araya gelmesini emir buyurdu ... " Bu hadisten çeşitli
hükümler anlaşılmaktadır.
Bunların bir kısmı
şöyledir:
1. Temettu
haccı yapan kimseye hediyelik kurban kesmek vaciptir.
2. Kesimi vacip olan
deveye ortak olmak caizdir. Çünkü temettu haccı
kurbanı da vaciptir.
Bu hadis-i şerif vacip
kurbanlığa ortak olunabileceği hususunda açık bir delildir. Bu da az önce
kendisinden naklettiğimiz İmam Malik'in görüşüne muhaliftir.
3. Hadis-i şerifte temettu haccı dolayısı ile gereken hediyelik kurbanlığın
umre ihramından çıktıktan sonra ve hacc için ihrama
girmeden önce kesilmesinin caiz olduğuna delil vardır. Fakat bu mesele ile
ilgili görüş ayrılıkları ve çeşitli tafsilat sözkonusudur.
Bizim mezhebimize göre temettu kurbanı umreyi bitirip
sonra hacc için ihrama girdikten sonra kap eder. Yani
kurban hacc için ihrama girmekle vacip olur.
Kesilmesi caiz olan vakit hakkında da üç görüş vardır. Cumhurun benimsediği
sahih kanaate göre umrenin bitirilmesinden sonra ve hacc
için ihrama girmeden önce kesilmesi caiz olur.
İkinci görüşe göre ise, hacc niyeti ile ihrama girmeden önce kesilmesi caiz olmaz.
Üçüncü görüşe göre ise, umre niyeti ile ihrama girdikten sonra caiz olur. Allah
en iyi bilendir.
3177-355/6- Bize Yahya
b. Yahya da tahdis etti, bize Huşeym,
Abdulmelik'den haber verdi, o Ata'dan, o Cabir b.
Abdullah'tan şöyle dediğini rivayet etti: Biz Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ile birlikte umre ile temettu yapar ve bir sığırı
ortak olarak yedi kişi adına keserdik.
Diğer tahric: Ebu Davud,
2807; Nesai, 4405
AÇIKLAMA: "Cabir
b. Abdullah dedi ki: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile birlikte umre ile temettu yapardık. .. " Bu hadiste usul alimlerince
sahih kabul edilen ''kane: idi" lafzının tekrarı
gerektirmediği şeklindeki görüşün lehine bir delil ihtiva etmektedir. Çünkü ashab-ı kiramın Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile birlikte umre yapıp onunla hacc için ihrama girinceye kadar temettu
yapmaları yalnızca bir defa olmuş bir iştir. O da Veda Haccıdır. Şanı Yüce
Allah en iyi bilendir.
3178-356/7- Bize Osman
b. Ebu Şeybe tahdis etti, bize Yahya b. Zekeriyya
b. Ebu Zaide, İbn Cureyc'den tahdis etti, o Ebu Zubeyr'den, o Cabir'den şöyle
dediğini rivayet etti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nahr (kurban bayramı birinci) günü Aişe
adına bir sığır kesti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
3179/357/8- Bana
Muhammed b. Hatim de tahdis etti, bize Muhammed b. Bekr tahdis etti, bize İbn Cureyc haber verdi. (H.) Bana
Said b. Yahya el-Umevı de tahdis etti, bana babam tahdis
etti, bize İbn Cureyc tahdis etti, bana Ebu Zubeyr'in haber verdiğine göre o Cabir b. Abdullah'ı şöyle
derken dinlemiştir: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) haccı esnasında hanımları adına
-hadisin Ebu Bekr
rivayetinde Aişe adına- bir sığır kesti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
63- DEVELERİN BİR
AYAĞI BAGLI OLARAK AYAKTA BOĞAZLANMALARI BABI