ENGİZİSYON :
Engizisyon (Latince:inquisitio,
soruşturma), Katolik Kilisesine bağlı bir mahkeme sistemi idi. Gerek kararları,
gerek siyasi ve dini görüşleri nedeniyle üç büyük engizisyon adından çok söz
ettirdi. Ortaçağ, İspanyol ve Hırvat engizisyonu.
Orta Çağ Engizisyonu Orta
çağda olduğu için böyle bir isim almıştır...
İspanyol Engizisyonu
İspanyol Engizisyonu ise, Castilla
kraliçesi I. Isabella'nın ısrarı üzerine, Papa IV. Sixtus tarafından 1483 yılında onaylandı. Müslümanlar'la Yahudiler'in hristiyanlaştırılması hedeflenmişti. Bu nedenle, 200.000'e
yakın Yahudi, 1492 yılında İspanya'yı terk etti. Bir çoğu
da Osmanlı İmparatorluğuna sığındı. Müslümanlara ise yapılan anlaşmalar gereği
başlarda iyi muamelede bulunulmuş ise de bu durum 10 yıl bile sürmemiştir. Yüzbinlerce Arap kökenli ya da bugün İspanya olarak
bildiğimiz bölgenin yerli halklarından oluşan Müslümanlar ile Yahudiler
engizisyon mahkemelerinde katledildi veya görünürde Hıristiyan olarak morisko denilen grupları oluşturdular. Sonraki dönemlerde
asimile edilemeyenlerin tamamı Kuzey Afrika başta olmak üzere dünyanın diğer
yerlerine sürülmüştür.
Roma Engizisyonu, Roma Katolik Kilisesi'nin savunduğu öğretiyi
korumak için Papa III. Paulus tarafından 1542'de
kuruldu. Genel olarak Calvinizm'e ve Lutherciler'e savaş açtı. Roma Engizisyonu, cadılık ve
büyücülükle de uzun yıllar mücadele etti. Bir manastıra ya da piskoposun
sarayına yerleşen engizisyon sorgucusu, daha sonra halkı kilisede toplayıp uzun
bir vaaz veriyordu. Amaç; yerel halkla ilişkileri sıcaklaştırmak ve onların
güvenini kazanmaktı.
Hırvat engizisyonu: Hırvat devletinin iç soruçturmaları.