ZENGİN:

El-Menhel yazarı zenginlik sınırına dair Alimlerin ve Mezheblerin görüşleerini aktarırken şöyle der: "Zekat almayı haram kılan zenginlik derecesi hakkında alimler ihtilaf etmişlerdir.

1. Hanefi alimlere göre, borcundan ve asıl ihtiyaçlarından fazla olarak, zekata tabi malların her hangi birisinden nisaba veya onun değerinde başka bir mala sahip olan bir kimse şer'an zengin sayılır, zekat alması haramdır. Din alimlerinin ihtiyaç duydukları kitapları ve sanatkarların muhtaç oldukları tezgahları havaie-i asliyeden sayılır. El-Mirkat sahibinin beyanına göre el-Muhit'te: 'Ğina (şer'an zengin sayılmak) üç nevidir: Birincisi, zekat ödemeyi gerektiren zenginliktir. Bu da yıl boyunca nisaba malik olmaktır. İkincisi zekat almayı haram kılan ve fıtır sadakası ile kurbanı vacip kılan zenginliktir. Bu ise asıl ihtiyaçtan artan ve nisap değerine ulaşan her hangi bir nevi mala sahip olmaktır. Üçüncüsü halktan mal istemeyi haram edip, istemeden verilen sadakayı kabul etmeyi haram kılmayan zenginliktir. Bu da günlük nafaka ve avret mahallini örtecek elbise sahibi olmak zenginliğidir'denilmiştir.

2. Malikiler'e göre, zekat almaya mani olan zenginlik, kişinin ve üzerine nafakası vacip olanların bir yıllık ihtiyaçlarını karşılayacak mala sahip olmak veya bu ihtiyaçlara yetecek meblağı çalışmakla kazanmaktır. Şu halde, yıllık ihtiyaca yetmeyen bir veya bir kaç nisaba malik adam ve çalışmakla yıllık nafakasınırı ancak bir kısmını kazanabilen bir kimse zekat alabilir.

3. Şafiiler'e göre zekat almaya mani olan zenginlik, kişinin ömünü galip sayılan altmış yaşına kadar olan sürece nafakası ve üzerine nafakası farz olanların nafaka yükümlülüğü süresince yetecek miktarda mal sahibi olmasıdır. Bu mebIağa malik olmayan bir kimse, çalışmak suretiyle mezkur nafakayı temin edemiyor ise zekat alabilir.

4. Ahmed'den bu hususta iki rivayet vardır. Bir rivayete göre, zekat almaya mani olan zenginlik, ihtiyaç fazlası 50 dirhem gümüş, bu değerde altın veya akar, ticaret malı, maaş, kira gibi daimi bir gelir ile yıllık nafakayı karşılayan varlık veya el emeği ile bunu temin etmektir. Şu halde, yıllık ihtiyacı karşılayamayan bir veya daha fazla nisab sahibi olmak zekat almaya mani değildir. Sevri, Nehai, İbn-i Mübarek ve İshak'ın kavli de böyledir.

Ahmed'den yapılan ikinci rivayete göre zekat almaya mani zenginlil{, yıllık ihtiyacı karşılayan bir geçim vasıtasıdır. Şu halde, muhtaç olmayan bir kimsenin hiç malı olmasa bile zekat alamaz. Muhtaç adam, nisab tutarında malı olsa bile zekat alabilir.