DEVAM: 7 – SİVAK BAB’I
حَدَّثنَا
هشام بْن
عَمَّار.
حَدَّثنَا
مُحَمَّد بْن
شعيب.
حَدَّثنَا
عُثْمَان بْن
أَبِي
العاتكة، عَن
عَلِيّ بْن
يزيد، عَن
القاسم، عَن
أَبِي أمامة؛
-
أَن رَسُول
اللّه صَلى اللّه
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
قَالَ:
((تسوكوا. فإن
السواك مطهرة
للفم، مرضاة
للرب. مَا
جاءني جبريل
إِلاَّ
أوصاني
بالسواك.
حَتَّى لقد
خشيت أَن يفرض
عَلِيّ وعلى
أمتي. ولولا
أني أخاف أَن
أشق عَلَى
أمتي لفرضته
لهم، وإني
لأستاك حَتَّى
لقد خشيت أَن
أحفي مقادم
فمي)).
فِيْ
الْزَوَائِدِ:
إِسْنَادُهُ
ضَعِيْف.
Ebu Ümame
r.a.’den rivayet edildiğine göre, Resulullah s.a.v. şöyle buyurmuştur:
''Misvaklanın.
Çünkü misvak ağzı temiz tutmaya yarar, Rabb’ın razı olmasına sebep olur. Cibril
bana her gelişinde misvakı tavsiye etti. Öyleki bana ve ümmetime farz
olacağından gerçekten korktum. Ümmetime meşakkat vermekten korkum olmasaydı
misvakı onlar için farz kılardım. Ben misvakı o kadar çok kullanırım ki, öndeki
dişlerimi köklerinden oynatacağımdan (veya) öndeki dişlerimin etlerini
köklerinden gidereceğimden korktum. ''
Not: Bu
hadis'in senedinin zayıf olduğu Zevaid'de bildirilmiştir.
AÇIKLAMA:
Hadis, misvak
kullanmayı açıkca emreder. Misvakin vacip olduğunu söylediği rivayet edilen
Davud-i Zahiri ve İshak İbn-i Rahevey'in bu hadisteki emri delil gösterdikleri
söylenmiştir.
Halbuki hadisin
son kısmı misvak kullanmanın farz kılınmadığını ispatlıyor. Şu halde bu iki zat
eğer hakikaten bu hadis ile istidlal etmişler ise hadisin son kısmının onlara
intikal etmediği anlaşılıyor. Kaldı ki 286 nolu hadisin izahını yaparken bu iki
zat'tan yapılan rivayetin sabit görülmediğini naklettik.
Hadisteki emir
nedib içindir. Yani kullanılması müstehaptır.
Hadis, misvakın
hem sıhhi yönden faydalı olduğuna hem de Allah Teala'nın rızasına vesile
olacağına dikkatleri çeker. İbn-i Dakiki'l-İyd, misvakın meşruluğundaki hikmeti
şöyle izah eder:
Namaz, Allah'ın
huzuruna çıkmak anlamını taşıdığı için her yönden olduğu gibi ağız temizliği ile
de divana durmak ve ibadetin yüce şerefini göstermek için misvaklanmak
istenmiştir. Hatta Hz. Aişe r.a.'den Ahmed bin Hanbel ile Hakim ve İbn-i
Huzeyme'nin yaptıkları rivayete göre merfu' bir hadiste şöyle buyuruluyor:
«Misvak
kullanılarak kılınan namazın misvaksız kılınan namazdan üstünlüğü 70 kattır.»
Kuşeyri'nin
Ebu'd-Derda r.a.'den rivayet ettiği bir hadiste de şöyle buyuruluyor:
«Misvak
kullanmaya devam ediniz. Çünkü misvakın 24 meziyeti vardır. Bu meziyetlerin
başında Allah'ın rızasına vesile olması gelir. Misvakle kılınan namazın sevabı
77 derece katlanır. Misvak insanı zenginleştirir. Ağız kokusunu temizler. Diş
etlerini kuvvetlendirir. Baş ve diş ağrısını giderir. Yüzü ve dişleri
parlattığı için Melekler misvaklananla musafaha eder (tokalaşır).»
Misvakın
faziletinin yüceliğinde alimler ittifak halindedirler. Hatta İmam Evzai
(Evdai): Misvak, abdestin yarısıdır, demiştir.
Hadisin
metnindeki: «Mekadimu'l-Fen» ile ön dişler veya onların etleri kastedilmiştir.
Diş etlerinin kasdedilmiş olması ihtimali daha kuvvetlidir. Metindeki «İhra»
ise kazımak demektir. Fazla misvak kullanmak neticesinde ön dişlerin kazınması
ve köklerinden oynatılması veya diş etlerinin kazınması endişesini Resul-i
Ekrem'de belirmiştir.