DEVAM: 13 - AYAKTA
BEVLETMEK HAKKINOA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثنَا
إسحاق بْن
منصور.
حَدَّثنَا
أَبُو داود.
حَدَّثنَا
شعبة، عَن
عاصم، عَن
أَبِيْ وائل،
عَن المغية
بْن شعبة؛
-
أَن رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
أتى سباطة قوم،
فبال قائماً.
El-Muğire bin
Şu'be r.a.’den şöyle dediği rivayet edilmiştir:
Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem (bir defa) bir kavmin süpürüntülüğüne varıp ayakta
su döktü.
قَالَ شعبة:
قَالَ عاصم
يومئذ. وَهَذَا
الأَعْمَش
يرويه عَن
أَبِيْ وائل،
عَن حذيفة.
وما حفظه.
فسألت
عَنْهُ
منصوراً
فحدثنيه عَن
أَبِيْ وائل،
عَن حذيفة؛ - أَن
رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
أتى سباطة قوم
فبال قائما.
Şu'be dedi ki,
Asım bu hadisi rivayet ettiği gün şöyle söyledi: Bu Hadisi El-A'meş de Ebu
Vail’den o da Huzeyfe’den rivayet etmekte ise de metnini tam hıfzetmemişti.
Bunun için ben hadisi Mansur’a sordum. Bunun üzerine kendisi Ebu Vail’den o da
Huzeyfe’den rivayet etti ki:
‘‘Resulullah
s.a.v. bir kavmin süpürüntülüğüne varıp ayakta su döktü.’’
AÇIKLAMA:
Bu hadisin
metnini Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi ve Nesei de rivayet etmişlerdir.
Buhari'nin Taharet kitabından Ayakta ve Otururken Su Dökmek başlığı altında
açtığı babta Huzeyfe r.a.'den rivayet ettiği metnin sonunda şu fıkra vardır:
......... = «Sonra su istedi. Ben bir miktar su götürdüm. Onunla abdest aldı.»
Sindi:
Resulullah s.a.v.'in adeti oturarak su dökmek idi. Bunun için alimler bu
hadiste bahis konusu yerde O'nun ayakta su dökmesine sebep olabilen ihtimaller
üzerinde durmuşlardır:
Oturmaya
elverişli bir yerin olmayışı veya oturmasına mani bir rahatsızlığının bulunuşu
muhtemeldir, diyor.
Kastalani'de
belirtildiği ne göre alimlerden bir cemaat ayakta su dökmeyi mübah
görmüşlerdir. Hz. Ömer, oğlu Abdullah, Zeyd bin Sabit, Said bin EI-Müseyyeb,
İbn-i Sirin, Nahai, Şa'bi ve Ahmed bu cemaattandır. İmam Malik'e göre eğer
ayakta su döktüğü takdirde üzerine su sıçraması endişesi varsa ayakta işemesi
mekruhtur. Aksi takdirde mekruh değildir. Umum alimlere göre ise ayakta su
dökmek tenzihan mekruhtur.
Yine
Kastalani'nin beyanına göre sahih, bir sened ile sabit olduğu üzere hadiste
belirtilen ayakta su dökmek işi Medine'de olmuştur. Ensar-ı Kiram'dan bir kavme
ait süpürüntülük veya çöplük üstünde Resul-i Ekrem su dökmüştür.
Resul-i Ekrem,
neden daha uzaklara gitmemiş diye bir soru hatıra gelebilir. Buna şöyle cevap
verilmiştir. Muhtemelen Resulullah s.a.v. müslümanların işleriyle meşgul idi,
bu meşguliyet uzun sürdüğünden fazla uzak yere gitmesi sıkışmasına yol
açabilirdi. Sıkışmak ise sağlık yönünden sakıncalıdır.
Hadis,
sıkışmanın mekruh olduğuna ve zaruret halinde evlere yakın yerlerde su dökmenin
caiz olduğuna delalet eder.
Resul-i
Ekrem'in anılan kavme ait süpürüntülük üstünde su dökmesinin caizliği hususunda
ise şöyle denmiştir: Bu yer, kimsenin
mülkü değildir. Yahut o kavrnin mülkü olmakla beraber arzu edenlerin orada su
dökmeleri serbest idi. Nevevi diyor ki en iyi cevap şudur; Resul-i Ekrem'in
orada su dökmesine içtenlikle rızaları vardı, hatta bundan hoşlanmışlardır.
Kişinin, razı olduğuna kanaat ettiği bir kimseye ait yerde abdestini bozması ve
onun yemeğinden yemesi caizdir.