24 - ABDEST BOZMAK
ÜZERİNDE TOPLANMAKTAN VE ORADA KONUŞMAKTAN NEHİY BABI
حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
يَحْيَى.
حَدَّثنَا
عَبْد اللَّه
بْن رجاء.
أَنْبَأَنَا
عكرمة بْن
عَمَّار، عَن
يَحْيَى بْن
أَبِي كثير،
عَن هلال بْن
عياض، عَن
أَبِي
سَعِيْد الخدري؛
-
أَن رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلَمْ
قَالَ ((لاَ
يتناجى اثنان
عَلَى
غائطهما. ينظر
كُلّ واحد
منهما إِلَى
عورة صاحبه.
فإن اللَّه عز
وجل يمقت ذلك)).
حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
يَحْيَى.
حَدَّثنَا
سلَمْ بْن
إبراهيم
الوراق.
حَدَّثنَا
عكرمة، عَن يَحْيَى
بْن أَبِي
كثير، عَن
عياض بْن
هلال. قَالَ
مَحَمَّد بْن
يَحْيَى:
وَهُوَ
الصواب.
حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
حميد.
حَدَّثنَا عَلِيّ
بْن أَبِي
بكر. عَن
سُفْيَان
الثوري، عَن
عكرمة بْن
عَمَّار، عَن
يَحْيَى بْن
أَبِي كثير،
عَن عياض بْن
عَبْد
اللَّه، نحوه.
Ebu Said-i Hudri
r.a.’den rivayet edildiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle
buyurmuştur:
''
İki kişi abdest bozmak üzerinde birbirinin avret yerine bakarak fısıldaşamazlar
(= fısıldaşmasınlar). Çünkü Allah (Azze ve Celle) buna çok kızar. ''
AÇIKLAMA:
Sindi diyor ki:
Kişilerin abdest bozarken birbirleri ile konuşmaları ve bir diğerinin avret
mahalline bakmaları bu hadisle yasaklanıyar. Ancak abdest bozmakta olan kişinin
abdest bozmakla meşgul olmayan şahıslarla da konuşmasının yasaklığı bu hadisten
anlaşılıyor mu? Eğer hadiste yasağın dönüm noktası kişinin abdest bozması
vaziyeti ise, bu da yasaktır. Maksad, bu halde kimse ile konuşmamaktır. Abdest
bozma yerinde genellikle abdestini bozanlar bulunduğu için hadiste özellikle
bunların birbirleri ile konuşmaları yasaklanıyor. Bunların başka kimselerle de
konuşmaları aynı durumdadır.
Abdest bozma
yerinde birbirlerinin avret mahalline bakmaları çok çirkin bir şey olduğu için
takbih (kötüleme) maksadı ile zikredilmiştir. Bilindiği gibi yalnız abdest
bozarken değil, her yerde ve her durumda kişilerin birbirlerinin avret
mahalline bakmaları haramdır. (Dinen caiz görülenler müstesna).
Hanefi ve Şafii
mezhebIerine göre abdest bozarken her hangi bir kimse ile konuşmak mekruhtur.
Ancak zaruret halinde mesela gözü görmeyen bir kimsenin tehlikeyle karşılaşması
halinde onu uyarmak için konuşmak mekruh değil, bilakis icabında vacip olur.
(27)
Sened'e dair
AÇIKLAMA:
İbn-i Maceh bu
hadis için üç sened zikretmiştir. Birinci senedde Muhammed bin Yahya, AbduIlah
bin Reca', İkrime bin Ammar, Yahya bin Ebi Kesir, Hilal bin iyad ve Ebu Said-i
Hudri r.a. bulunur. Diğer senedde ise Muhammed bin Yahya, Selm bin İbrahim
el-Varrak, İkrime, Yahya bin Ebi Kesir, lyad bin Hilal ve Ebu Said-i Hudri
bulunur. Muhammed b. Yahya dedi ki: «Doğru olan bu (ikincil seneddir.»
Müelliften
itibaren üçüncü ravi, birinci senedde Abdullah bin Reca'dır, diğer senedde ise
Selm bin İbrahiın el-Varrak'dır. Diğer
raviler aynı zatlardır. Yalnız Ebu Said-i Hudri'nin ravisi olan zatın isminde
ihtilaf vardır. Bazılarına göre bu ravinin adı Hilal bin iyad'dır ki; birinci
senedde böyle anılmıştır. Diğer alimlere göre ise ismi iyad bin Hilal'dır.
Burada müellifin şeyhi Muhamıned bin Yahya da iyad bin Hilal,. ismi doğru ve
diğer ismin yanlış olduğunu ifade etmek istemiştir. Nitekim Hulasa müeIlifi de
301'inci sahifede şöyle söyler:
İyad bin Hilal
veya Hilal bin iyad, Ebu Said-i Hudri'nin ravisidir. Kendisinin ravisi de Yahya
bin Ebi Kesir'dir. İbn-i Hibban sika raviler bahsinde demiştir ki : Doğru olan
ismim iyad bin Hilal'dır.
Müellifin
üçüncü senedindeki iyad bin AbdiIIah ise başka bir zattır. Bu da Ebu Said-i
Hudri ve Ebu Hureyre'nin ravisidir. Sikadır. (Hulasa Sah. 301)
Üçüncü senedde
ise Muhammed bin Hamid, Ali b. Ebi Bekir, Süfyan-i Sevri, İkrime b. Ammar,
Yahya b. Ebi Kesir ve iyad bin Abdillah bulunur.