DEVAM: 32 - KEDİ ARTlĞI
İLE ABDEST ALMAK VE ONUN HAKKINDAKİ RUHSAT BABI
حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
بشار.
حَدَّثنَا عُبَيْد
اللَّه بْن
عَبْد
الَمْجيد،
يعني أَبَا
بكر الحنفي.
حَدَّثنَا
عَبْد
الرَّحْمَن
بْن أَبِي
الزناد، عَن
أَبِيْهِ،
عَن أَبِي سلَمْة،
عَن أَبِي
هُرَيْرَة؛
قَالَ:
-
قَالَ رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلمْ:
((الهرة لاَ
تقطع الصلاة.
لأنها متاع
البيت)).
فِيْ
الْزَوَائِدِ:
رَوَاهُُ
ابْن خزيمة فِيْ
صحيحه،
والحاكم فِيْ
الَمْستدرك
مِنْ حديث
بندار،
وَهُوَ
مَحَمَّد بْن
بشار.
Ebu Hureyre
r.a.’den rivayet edildiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle
buyurmuştur:
'' Kedi, namazı
bozmaz. Çünkü süphesiz o, evin eşyasındandır. ''
Zevaid de:
İbn-i Huzeyme sahihinde ve el-Hakim Müstedrekinde … tahric etti.
AÇIKLAMA :
Namaza duran
kimsenin önünden kedinin geçmesi ile namazın bozulmadığı hadiste hükme
bağlanıyor. Sebebi ise kedinin (yararlı) ev eşyasından sayılmasıdır.
Sindi diyor ki:
"Bir de kedinin geçmesine mani olmanın güçlüğü var. Bu durum açık olduğu için
hadiste belirtilmemiştir. Hadisteki maksad ise, kedinin; siyah köpek, merkep ve
kadından farklı olduğunu belirtmektir. Kadın da kedi gibi daima evde bulunduğu
halde namaza duranın önünden geçmemesi güç bir sorun arzetmez. Yahut hadisten
maksad kedinin, köpek ve merkepten farklı oluşunu ifade etmektir. Böyle yorum
yapıldığı takdirde, kedinin zaptedilmesinin güçlük durumunu dikkate almaya
gerek kalmaz.»
Hadisin
açıklaması dolayısıyle kadın, merkep ve siyah köpeğin namaza duran kimsenin
önünden geçmesi halinde namazın bozulup bozulmadığı hususuna da değinmek
gerekir kanaatindeyim.
Müslim'de Namaz
kitabının 49'uncu babında Ebu Hureyre r.a.'den rivayet edilen bir hadis'e göre
Resulullah s.a.v. şöyle buyurmuştur: .........'..Kadın, merkep ve köpek
(önünden geçtikleri kişinin) namazını bozarlar.»"
Ebu Zer'
r.a.'ın rivayetindeki uzunca hadisin bu fıkrası şöyledir: ...........=
"Çünkü sütreye doğru durmayanın namazını, merkep, kadın ve siyah köpek
bozar ... »
Müslim'in
şarihi Nevevi bu hadisleri izah ederken ezcümle şöyle söyler:
"Alimler,
bunların namazı bozup bozmadığı hususunda değişik hükümler vermişlerdir: Bazı
alimler bunların namazı bozduklarını söylemişlerdir. Ahmed bin Hanbel ''Siyah
köpek namazı bozar. Fakat kadın ve merkeb'in namazı bozdukları hususunda
kalbimde tereddüt vardır, ''demiştir. Bu imamın siyah köpek hakkında kesin
hüküm vermesinin sebebi. aksini bildiren bir hadisin olmayışıdır. Ama kadının
geçmesi ile namazın bozulmadığı hakkında Hz. Aişe (r.anha,)'dan bu hadisten
sonra Müslim'in rivayet ettiği hadis vardır. Keza merkebin geçmesi ile namazın
bozulmadığına dair İbn-i Abbas (r.a.)'den Müslim'in rivayet ettiği hadis bu
hadisten evvel geçmektedir.
İmamlardan
Malik, Ebu Hanife ve Şafii (r.a.) ve selef ile halefin cumhuru; «Ne mezkür
canlıların ne de başka hiç bir canlının geçmesi ile namaza duran kişinin namazı
bozulmaz» demişlerdir. Bunlara göre kadın, merkep ve siyah köpeğin geçmesi ile
namaz bozulur hükmünün çıkarıldığı hadisteki kelime .... fiilidir. Bu fiil
lügatta 'keser, bozar,' anlamını taşıyor ise de buradaki maksad namazın
bozulması değil, noksan olmasıdır. Yani namaza duran kişinin kalbi, onun
önünden geçen şeylere meşgul olmakla namazdaki huzur ve huşu zedelenir.
Bazı alimler,
bozulur diyen hadisin; «Hiçbir şey namazı bozmaz. Sizin gücünüz dahilinde
'namazınızın önünden geçmek isteyeni defedin' hadisi ile mensuh olduğunu iddia
etmişler ise de bu iddiaya pek rıza gösterilmemiştir. Çünkü hadislerin nesih
yoluna hemen gidilemez, Ancak bir diğerine görünüşte zıt olan hadisler arasında
uzlaştırma ve hepsinin geçerliliği sağlanamaz, tevili mümkün görülemez ve
hadislerin hangisinin önce hangisinin sonra buyurulduğunu bilirsek o zaman
nesih yoluna gidilir. Burada hadislerin tarihlerini bilmiyoruz, hepsinin
geçerliliği ve tevili mümkündür. Nitekim yukarda tevil şeklini izah ettik.
Diğer taraftan nasih olduğu iddia edilen hadis zayıt'tır.
Hanefi
mezhebine ait fıkıh kitaplarında İbn-i Abidin'in "Namazı bozan şeyler''e
dair olan babta şöyle der:
''Namaza
duranın önünden geçen şey ne olursa olsun namazı bozmaz. Zahiriye mezhebine
mensub alimlerin; «Kadın, köpek ve merkebin geçmesi ile namaz bozulur» sözleri
merduttur. Keza (Hanbeli İmamı) Ahmed'in siygh köpeğe mahsus benzer hükmü de
Hanefi alimlerince kabule şayan görülmemiştir:. Bu hususta delil olarak
gösterdikleri hadis mensuhtur.''
Şafii fıkıh
kitaplarından Minhac'ın şerhi Nihayetu'l-Muhtac'ın 'Namazı bozan şeyler'
babında aynen şöyle söylenir:
«Namaza duranın
önünden kadın, merkep. köpek ve benzeri bir şeyin geçmesi ile namaz bozulmaz.
Sahih-i Müslim'deki :
''Kadın, köpek
ve merkep namazı keser.'' mealindeki hadisten murad bunların namaz kılanı
meşgul etmekle namazdaki huşuu kesmeleridir."