99 - NAMAZ ABDESTİ GİBİ
ABDEST ALMADIKÇA CÜNÜBÜN UYUYAMlYACAĞINI SÖYLEYENLERİN BABI
حَدَّثنَا
مُحَمَّد بْن
رمح المصري.
أَنْبَأَنَا
الليث بْن
سعد، عَنْ
الزهري، عَنْ
أَبِي سلمة،
عَنْ
عَائِشَة؛
قالت:
-
كَانَ رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
إِذَا أراد
أَن ينام، وَهُوَ
جنب، توضأ
وضوءه للصلاة.
Aişe (r.anha)'dan
şöyle söylemiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) cünüb olarak uyumak
istediği zaman namaz abdesti gibi abdest alırdı.
Diğer tahric:
Buhari, Müslim, Ebu Davud ve diğer sahih hadis müellifleri rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA:
Zahiriye
mezhebine mensub alimler ile Maliki alimlerinden İbn-i Habib: Bu hadis'e
dayanarak ğusletmeden uyumak isteyen kimsenin abdest alması vacibtir, demişler
ise de cumhur, abdestin vacib değil müstahab olduğunu söylemişler ve abdest
alınması istenen rivayetlerdeki emri mendupluk için yorumlamışlardır. Çünkü
Nebi s.a.v.'in suya dokunmadan uyuduğuna dair Aişe (r.anha)'nın hadisi vardır.
Buna benzer başka hadisler de mevcut olup, EI-Menhel'de nakledilmiştir.
Alimlerden bir
grup da: Hadiste söz konusu olan abdest ile şer'i abdest kasdedilmeyip, avret
mahallinin ve ellerin yıkanması muraddır, demişlerdir. Onların delili ise Malik
ve Tahavi'nin rivayet ettikleri ve İbn-i Ömer (r.anh)'in cünüp iken abdest
aldığını ve ayaklarını yıkamadığını bildiren hadistir. Lakin onların delili
merduttur. Çünkü 'abdest' kelimesiyle şer'i abdest kasdedilmiştir. Nitekim
buradaki rivayette Aişe (r.anha), Nebi s.a.v.'in namaz abdesti gibi abdest
aldığını belirtmiştir. İbn-i Ömer (r.anh) bir özür dolayısıyla ayaklarını
yıkamamış olabilir.
Bu abdestin
hikmetine gelince; Bununla cünüplük halinin hafifletilmiş olduğu söylenmiştir.
Çünkü İbn-i Ebi Şeybe'nin, ravileri sika olan bir sened ile sahabilerden Şeddad
bin Evs (r.anh)'den rivayet ettiğine göre şöyle demiştir:
'Geceleyin
biriniz cünüb olur da ğusletmeden uyumak isterse abdest alsın. Çünkü abdest.
cünüplük guslünün yarısıdır.''
Şöyle bir
hikmet de anlatılmıştır: Kişi uyku halinde iken ölebilir. Hiç olmazsa abdestli
olarak uyusun. Bu hususta da İbn-i Ebi Şeybe'nin Aişe (r.anha)'dan şöyle bir
rivayeti vardır:
''Cünüp olarak
uyumak isteyeniniz olursa abdest alsın. Çünkü uykuda iken başınıza bir musibet
gelebilir.,. İbnü'l-Cevzi de: 'Abdestin hikmeti, meleklerin kir ve pis kokudan
nefret etmesi, şeytanIarın da böyle şeylerden hoşlanmasıdır.' demiştir.
Su bulamayan
veya kullanamayan kimsenin teyemmüm etmesi müstahabtır. Çünkü Beyhaki, Aişe
(r.anha)'dan şunu rivayet etmiştir: 'ResuluIlah (s.a.v.), cünüb olup uyumak
istediği zaman abdest alırdı veya teyemmüm ederdi.,. Bu hadisin zahirine göre,
abdest ve teyemmüm hususunda kişi muhayyerdir. Hangisini isterse onu yapabilir.
Fakat teyemmüm, önce anlatıldığı gibi,. su bulunmadığı veya özür dolayısıyla
kullanılamadığı zamanda müstahabtır. Abdest alınabilirken teyemmüm onun yerine
geçmez.