DEVAM: 115- KANI
DEVAMLI GELEN VE DAHA ÖNCE AYBAŞI ADETLERİNİN GÜNLERİNİ HESAPLAYABİLEN
MÜSTEHAZA KADIN HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثنَا
عَبْد اللَّه
بْن الجراح.
حَدَّثنَا
حماد بْن
زَيْد. ح و
حَدَّثنَا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ،
وعلي بْن
مُحَمَّد.
قالاَ:
حَدَّثنَا وكيع،
عَنْ هشام بْن
عروة، عَنْ
أَبِيِهِ،
عَنْ
عَائِشَة؛
قالت: جَاءَتْ
فاطمة بِنْت
أَبِي حبيش
إلى رَسُول
اللَّهِ صَلى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ.
فقالت: - يَا
رَسُولَ
اللَّهِ! إني
امرأة أستحاض
فلا أطهر.
أفأدع
الصلاة؟ قَالَ
((لاَ. إنما ذلك
عرق. وليس
بالحيضة. فإذا
أقبلت الحيضة
فدعي الصلاة.
وإذا أدبرت
فاغسلي عنك
الدم وصلي)).
Aişe (r.anha)'dan rivayet
edildiğine göre şöyle demiştir :
Fatime binti Ebi Hubeyş, Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e
gelerek:
Ya Resulallah! Ben müstehaza bir
kadınım. Kan'dan temizlenemiyorum. Namazı terk edeyim mi? diye sordu. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurdu ki:
«Hayır! O ancak bir damar kanıdır, hayz değildir. Hayz geldiği zaman
namazı bırak ve hayz gittiği zaman kanını yıka ve
namaz kıl.»
Bu Veki' (rahimehumullah)'in
hadisidir."
Tahric: Bu hadisi Kütüb-i
Sitte sahibIerinin hepsi rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA :
EI-Menhel yazarı, bu hadisin açıklaması bahsinde şöyle der: ''Fatime binti Ebi
Hubeyş (r.anha)'nın Ümmü Seleme (r.anha) aracılığıyla
bu soruyu Nebi (s.a.v.)'e intikal ettirdiği bazı rivayetlerde belirtilmiştir.
Başka bir rivayete göre Meymune (r.anha)'nın kardeşi olan Esma (r.anha), bu
soruda aracılıketmiştir. Buradaki hadisin zahirine
göre Fatime (r.anha) şahsen
Nebi (s.a.v.)'e sormuştur. Rivayetler arasında bir ihtila!
yoktur. Çünkü sorunun tekerrür etmesi muhtemeldir.
Şöyle de denilebilir: Fatime (r.anha),
sordurmuştur. Ravi, aracıyı zikretmemiştir.
Hadisin: ''Hayız
geldiği zaman ... " ve: ''Hayız gittiği zaman.... " ifadeleri iki şekilde yorumlanabilir:
1- 'Senin hayız
günlerin geldiği ... ve
gittiği zaman...' buna göre eski adete göre hayız günleri hesaplanacaktır.
Hanefi alimlerinin ve Ahmed
bin Hanbel'in meşhur görüşü budur.
2 - 'Hayzın belirtisi olan koyu renkli kan geldiği
... ve bu kan bitip hayzın bitim belirtisi
olan açık renkli kan gelmeye başladığı.. . Bu takdirde
hayız günlerinin hesaplanması, kanın kuvvet ve zaafına dayanır. 'Şafii alimleri ile Malik'in görüşü budur.
Yukarıda
belirtildiği gibi hayız adetinin başlangıç ve bitimi,
eski adete göre hesaplanabildiği gibi, kanın kuvvet ve zaaf vasfına göre de
hesaplanabilir. Bu nedenle hadis, mu'tade kadının
hayız hesaplaması, adete göredir, diyen alimlerin,
veya; adete göre değil de temyize (kanın rengini ayırabilmek) göredir, diyen
alimlerin görüşüne müsaittir. (İki taraftan birisinin görüşünü te'yid eder durumda görülmemektedir.)
Hadisin:
''Hayız gittiği zaman kanını yıka... '' fıkrası ile kadının ğusletmesi
ve kanlı yerini yıkaması kasdedilmiştir. Nitekim Buhari'nin bir rivayetinde: ''Sonra ğuslet
ve namaz kı!.'' buyurulmuş, kanlı yerin yıkanması zikredilmemiştir. Bu
ihtilaf Hişam'ın arkadaşları arasındadır. Onların bir
kısmı, kanı yıkamayı zikretmiş, ğusletmeyi
zikretmemiştir. Diğer bir kısmı ğusletmeyi anlatmış,
kanı yıkamayı zikretmemiştir. Hepsi sikadır. Hadisleri Buhari
ve Müslim' de bulunur. Bu nedenle gerek kanı yıkama ve gerekse ğusletme gereği açık olduğu için, iki gurup rivayetlerinde
kısaltma yapmıştır, diye yorum yapılır.
HAYIZIN
KESİLMESİNİN ALAMETİ :
İmam Ebu Hanife ve arkadaşlarının görüşüne göre müstahaza kadının hayız süresinin bitimine alamet, onun
eski adeti ve zamanıdır. Adetini
unuttuğu takdirde, araştırma yapacak, kuvvetli sanısına göre hareket edecektir.
Şayet, kuvvetli bir kanaati yoksa bildiği günlerin en azıyla amel eder.
İmam Şafii ve
arkadaşlarına göre hayızın bitimi eski adete göre değil, kanının renk değişikliğine göre tesbit edilir. Siyah kan kırmızıdan kuvvetlidir. Kırmızı
kan, sarı kandan; sarı kan da bulanık kandan kuvvetlidir. Müstahaza
kadının kuvvetli kanı, hayız sayılır. Zayıfı da istihaza
kabul edilir. Kanını kuvvetli ve zayıf gören kadına mümeyyize denir. Temyizin
geçerliliği için üç şart vardır:
1 - Kuvvetli
kan onbeş günden fazla devam etmiyecek.
2 - Kuvvetli
kan yirmidört saatten az olmayacak ki, hayız
sayılabilsin.
3 - Zayıf kan, onbeş günden az olmayacak. Ta ki, iki hayız arasında bir
temizlik süresi sayılabilsin.
Malik ve Ahmed'in de bununla hükmettikleri El-Ayni tarafından ifade
edilmiştir. El-Ayni daha sonra: 'Bu şartlara uygun olarak görülen kuvvetli kan
kesilip, zayıf kan gelmeye başlayınca ve böylece hayız zamanı bitince kadının
derhal ğuslünü yapıp namaza başlaması vacibtir. Bundan sonra, namaz veya orucu terketmesi caiz değildir. Müstahaza
olan bu kadının hükmü temiz olan kadının hükmü gibidir. İstithare
(hayız bitiminden itibaren, üç güne kadar ğusletmek)
lüzum yoktur. Şafii'nin hükmü budur. Malik'ten üç rivayet vardır:
1 - Hayız bitiminden
itibaren üç gün istithal' yapacak, ondan sonra istihaza başlamış olur.
2 - Kuvvetli
kan kesilip, yerine zayıf kan gelmeye başlasa bile kadın, onbeş
güne kadar namaz kılmayacak, çünkü hayızın en çok
süresi onbeş gündür.
3 -
Mezhebimizde olduğu gibidir; demiştir. El-Ayni'nin dediğine göre hayızın en az müddeti, İmam-ı Malik'in mezhebinde yirmidört saattir. Halbuki meşhur
mezhebine göre, hayızın en az süresi ibadet
bakımından bir lahzadır. İddet bakımından bir gün
veya günün bir parçasıdır.
HADİSİN FIKIH YÖNÜ :
1. Cahil adam,
bilmediği şeyleri alimlere sormalıdır.
2.
Gerektiğinde, kadın erkeklerle konuşabilir. (İslami örtünmeye riayet etmek
şartıyla)
3. Utanılan
hususları sormak caizdir.
4. İhtiyaç zamanı
namahrem kadının sesini dinlemek caizdir.
5. Sorulan zat,
büyük de olsa sorana cevap vermelidir.
6. Hayız
halinde kadın, namazı bırakır. Sonra da kaza etmez. Hariciler müstesna, kimse
bu hükme muhalefet etmemiştir.
7. Müstahaza kadın, hayız zamanında namaz kılmaktan men
edilmiştir. Bu yasaklama haram kılmak içindir. Yani namaz kılması haram olup,
kılsa bile fasittir. Yasaklık bakımından farz namaz ile nafile namaz eşittir. Ka'be'yi tavaf etmek, cenaze namazı, tilavet ve şükür
secdeleri, Kur'an'a dokunmak ve camiye gitmek de
namaz gibidir.
8. Hayız kanı necistir. Pislikleri gidermek gerekir.
9. Hayız kanı
kesilir kesilmez, istithar yapmadan namaz kılmak
caizdir.''
İİSTİTHAR: Kadının
hayz süresi bittikten sonra, üç gün kadar her gün yıkanmasıdır.