137- KİŞİ'NİN, DİN
KARDEŞİNİN AVRETİNE BAKMASININ YASAKLlĞI BABI
حدّثنا
أَبُو بكر بْن
أبي شيبة.
حدّثنا زَيْد بْن
الحباب، عَنْ
الضحاك بْن
عثمان. حدّثنا
زَيْد بْن
اسلم، عَنْ
عَبْد الرحمن
بْن أبي سعيد
الخدري، عَنْ
أبيه؛
-
أَن رَسُول
اللَّه صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَم قال
((لاَ تنظر
المرأة إلى
عورة المرأة،
ولا ينظر
الرجل إلى
عورة الرجل)).
Ebu Said-i Hudri
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), şöyle
buyurdu demiştir:
«Kadın, kadın
avretine bakmasın. Erkek de, erkek avretine bakmasın.»
Diğer tahric: Müslim,
Ebu Davud, Tirmizi Nesai
AÇIKLAMA :
Tirmizi hadisin hasen
- garib olduğunu bildirmiştir.
Nevevi, bu hadisin
açıklaması bahsinde şöyle der:
"Hadis, erkeğin
erkek avretine, kadının da kadın avretine bakmasını haram kılmıştır. Erkeğin
kadın avretine bakması ve kadının erkek avretine bakması da icma' ile haramdır.
Bu haramlık, eş durumunda olmayanlar hakkındadır. Eşlerin ise, tenasül uzvu
hariç, birbirlerinin avret mahalline bakmaları caizdir. Tenasül uzvuna bakmak
hakkında üç kavil vardır. En sıhhatlı kavle göre iki taraf için de haram değil
mekruhtur. İkinci kavle göre her ikisi için haramdır. Üçüncü kavle göre erkeğin
bakması haram kadının ki mekruhtur. Cariye ile efendisinin birbirinin avret
yerlerine bakmalarına gelince; Eğer cariye neseb süt veya kayınvalide, üvey kız
ve oğlun karısı gibi sıhri nedenle kişiye haram durumunda ise, o cariye.
efendisine karşı hür kadın gibidir. Mesela adamın cariyesi süt kardeşi ise veya
kayınvalidesi ise o kadın, hür olan mahrem akraba gibidir. Yani o kadının
avreti efendisi için göbek ile diz kapağı arasıdır,'Şayet cariyenin mezkur
yakınlığı yoksa, kendisi ile efendisi, avret bakımından eşler gibidir.
Adamın, mahremlerine
bakması ve onların kendisine bakması ise, sahih kavle göre göbekten yukarı ve
diz kapağından aşağı yerler için caizdir. Birbirlerinin göbek ile diz kapağı
arasındaki yerlerine bakmaları caiz değildir.
Birbirine yabancı
olanların avret sınırına gelince:
1- Erkeğin erkeğe
karşı avreti göbekle diz kapağı arasıdır.
2- Kadının kadına
karşı avreti keza göbekle diz kapağı arasıdır. Göbek ve diz kapağının avretten
sayılıp sayılmaması hakkında üç kavil vardır. En sahih kavle göre, ikisi de avret
değildir. İkinci kavle göre ikisi de avrettir Üçüncü kavle göre göbek avrettir,
diz kapağı avret değildir.
3- Erkeğin, yabancı
kadının her hangi bir yerine bakması haramdır.
4 - Kadının, yabancı
erkeğin her hangi bir yerine bakması haramdır.
Erkeğin yabancı
erkeğin her hangi bir yerine bakması haramdır. Erkeğin yabancı kadına veya
kadının yabancı erkeğe bakması şehvetli olsun olmasın hüküm aynıdır. Bazı
alimler: Kadının, erkeğin yüzüne şehvetsiz bakması haram değildir, demişlerse
de, bu söz tutarlı değildir.
Şafii'nin açıkça
belirttiğine göre erkeğin parlak yüzlü olup henüz saç sakalı çıkmamış olan
gence' bakması, şehvetli olsun olmasın, bir fitne korkusu olsun olmasın
haramdır. Şafii'nin delili şudur ki; genç erkek, kadın anlamındadır. Çünkü kadına
şehvetle bakıldığı gibi ona da bakılabilir. Güzellik bakımından icabında daha
güzel olabilir. Hatta kadınlar hakkında yapılamayan kötülükler, onlar hakkında
düşünülebillr.
Yukarıda anlattığımız
bakmak haramlığı, ihtiyaç olmadığı zamana aittir. Şer'i ihtiyaç bulunduğu zaman
bakmak caizdir. Mesela, alış - veriş yaparken, tedavi olunurken, şahitlik
yapılırken ve benzeri durumlarda bakmak zarureti vardır. Bu gibi ahvalde
şehvetle bakmak haramdır. Çünkü şehvetle bakma zarureti yoktur.
Şehvetle bakmak eşler
ve cariye efendisi hariç, herkese haramdır. Hatta, kişinin anasına ve kızına
şehvetle bakması haramdır ..
Halkın çoğunun
hamamlarda toplanması ve avret mahallini örtmeye dikkat etmemesi, bir bela
halini almıştır. Oraya giden kimsenin gözünü başkasının avret mahalline
bakmaktan koruması; avretini de başkasının gözünden koruması vacibtir.
Örtünmeye riayet etmeyenleri görünce münasip tavır ve eda ile uyarıda bulunması
vacibtir. Bir fitne 'çıkması korkusu olmadıkça, sözü dinlensin dinlenmesin bu
gibi durumlara müdahale etmesi vacibtir.
DÖRT MEZHEBE GÖRE
AVRET MAHALLİ
A - NAMAZ İÇİNDEKİ
AVRET YERİ HAKKINDAKİ ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ :
1- Hanefi alimlerine
göre, namaz bakımından erkeğin avreti göbekten diz kapağının altına kadardır.
Göbek, avretten değil, fakat diz kapağı ayrettendir. Cariye de erkek gibidir.
Ayrıca karnı, sırtı ve yanları da avrettir.
Hür kadının avreti
ise, bütün bedenidir. Hatta kulaklarından aşağı sarkan saçları da ayrettir.
Yalmz yüzü ve bileklere kadar elleri avret değildir. Ayakların üst kısmını da
avretten istisna edenler vardır.
2- Şafiiler'e göre,
namaz bakımından erkeğin ve cariyenin avreti göbek ile diz kapağı arasıdır.
Göbek ve diz kapağı, avretten değildir. Bununla beraber, buralara bitişik
avretin tam örtünülebilmesi için göbekten ve diz kapağından birer parçanın
örtülmesi gerekir.
Hür kadının avreti
ise, bütün vücududur. Kulakıarından aşağıya doğru sarkan saç telleri de
avrettir. Yalnız yüz ve bileklere kadar eller, avret değildir.
3- Hanbeliler,
Şafiiler gibi avret yerlerini tesbit etmişlerdir. Ancak aralarında şu fark var:
Hanbeliier'e göre hür kadının yalnız yüzü avret değil, bundan başka ,bütün
vücudu avrettir.
4- Malikiler'e göre;
Namaz bakımından erkek ve kadın avreti iki kısma ayrılır: Galiz avret, hafif
avret. Galiz ve hafif diye adlandırılan avret çeşitlerinin hükmü de ayrıdır.
Erkeğin galiz avreti,
erkeklik uzvu ve mak'ad halkası ile-yumurtalarıdır. Göbek ile diz kapağı
arasında kalan diğer yerler hafif avrettir ..
Hür kadının galiz
avreti baş, boyun, kollar, gögüs ve göğüsün hizasındaki arkaları ile diz kapağından
ayak tırnağına kadar olan yerler hariç, bütün vücududur. Anılan bu yerler de
hafif avrettir. Yüz ve bileklere kadar eller avret değildir.
Cariyenin hafif
avreti, erkeğin hafif avreti gibidir. Yalnız şu fark vardır: Cariye'nin
kalçaları, onun hizasındaki yerler ve eteği de galiz ayretten sayılır.
Galiz ve hafif ayret
yerinin ne kadarının açılmasıyla namazın bozulacağını öğrenmek isteyenler,
fıkıh kitabIarına müracaat etsinler. Çünkü geniş izahat ister.
B- NAMAZ DIŞINDAKİ
AVRET YERİ HAKKlNDAKİ ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ :
1- Hanefi mezhebine
göre erkeğin yabancı kadına bakması caiz değildir. Ancak, şehvetsiz olarak
yüzüne ve bileklere kadar ellerine bakabilir. Eğer şehvetten emin değilse, bir
ihtiyaç olmadıkça yüzüne bakması caiz değildir. Hakimin, şahidin, doktorun
zaruret durumuna göre, bakmaları caizdir.
Erkek, erkeğin göbek
ile dizkapağı altına kadar olan yerlerine bakamaz. Göbekten yukarı ve diz
kapağından aşağı yerlere bakabilir.
Kadın da kadının göbek
ile dizkapağı altına kadar olan yerlerine bakamaz. Göbekten yukarı ve diz
kapağından aşağı yerlere bakabilir.
Kadın, erkeğin göbek
ile diz kapağı arasındaki yerine bakamaz.
Diğer yerlere
şehvetsiz olarak bakabilir.
Erkek, zevcesinin ve
cariyesinin her tarafına bakabilir.
Erkek, mahremi olan
kadının yüzüne, başına, göğsüne, dizkapağından aşağısına ve kollarına
bakabilir. Fakat arkalarına, karnına ve diz kapağından yukarı kısmına bakamaz.
2 - Şafii mezhebine
göre, erkeğin yabancı kadına bakması caiz değildir. Kadının yüzü ve elleri de
avrettir. Bakılamaz. Ancak zaruret ve ihtiyaç halinde bakılabilir. Mesela
hakim, şahid. evlenmek isteyen kişi ve doktor fıkıh kitabIarında belirtilen
şartlar altında ve belirtilen yere bakabilirler.
Erkek, erkeğin göbek
ile diz kapağı arasındaki yerlerine bakamaz. Diğer yerlerine bakabilir.
Kadın da, kadının
göbek ile diz kapağı altına kadar olan yerlerine bakamaz. Diğer yerlere bakması
caizdir.
Kadının yabancı erkeğe
bakması caiz değildir. Erkeğin. yabancı kadının yüzüne bakması nasıl haramsa.
kadının erkeğin yüzüne bakması da aynı şekilde haramdır.
3- Maliki mezhebine
göre erkek, erkeğin göbek ile diz kapağı arasındakı yerlerine bakamaz. Mahrem
kadınlar da erkekler gibidir. Yani anne kız ve teyze gibi kadınlar. erkeğin diz
kapağı ile göbek arasındaki yerlerine bakamazlar. diğer yerlerine bakabilirler.
Yabancı kadın, erkeğin
yüzüne, başına kol ve ayaklarına şehvetsiz olarak bakabilir. Şehvet korkusu
varsa' bakamaz.
Kadının bütün vücudu,
yabancı erkekler için avrettir. Yalnız, bir fitne korkusu yoksa yüzüne ve
bileklere kadar ellerine bakmak caizdir.
Erkeklerin, mahremi
olan kadınların, yüz, baş, boyun, kollar ve ayaklarına bakmaları caizdir. Diğer
yerlerine bakmaları caiz değildir.
4- Hanbeli mezhebine
göre kadının, mahremi olan erkeklere ve kadınlara karşı avreti diz kapağı
arasıdır.
Kadının yabancı erkeğe
karşı avreti, yüz ve bileklere kadar elleri hariç, bütün vücududur. korkusu
olduğu taktirde kadının yüz ve elleri de avrettir.
Erkeğin erkeğe karşı
avreti, göbekle diz kapağı arasıdır.
Bütün mezhebIerde,
tedavi gibi zaruret halinde avret mahalline lüzumu kadar bakmak caizdir.