DEVAM: 6- İKİNDİ
NAMAZINA SIKICA DEVAM ETME BABI
حدّثنا هشام
بْن عمار.
حدّثنا سفيان
بْن عيينة،
عَنْ الزهرى،
عَنْ سالم،
عَنْ ابْن
عمر؛
-
أَن رَسُول
اللَّه صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَم قال:
((أَن الذي
تفوته العصر،
فكأنما وتر
أهله وماله)).
(Abdullah) İbn-i
Ömer (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu demiştir:
«İkindi
namazını kaçıran kimse ehli ve malı kaçırılmış gibidir.»
Diğer tahric:
Buhari, Müslim, Ebu Davud ve Beyhaki
AÇIKLAMA :
Hadisin; وتر
أهله وماله cümlesindeki fiil, bina-i Mechul olarak
okunup ''ehil'' ve ''mal''kelimeleri mensub yani üstünlü okunarak ''vutire''
fiilinin ikinci mef'ulu veya cer harfinin atılmasıyla mensub olduğu
söylenebilir. İkinci, mef'ul olduğu halde hadisin manası şu olur: İkindi
namazını kaçıran adam, sanki ehli ve malı eksiltilmiştir. Artık kimsesiz ve
malsız kalmış olur. Bu yüzden ehIinin ve malının gitmesinden kaçındığı gibi
kişi, ikindi namazını kaçırmaktan sakınsın. İkinci ihtimale göre hadisin manası
şöyle olur: İkindi namazını kaçıran kimse, sanki ehIi ve malı hakkında bir
musibete düçar olmuştur.
Yukarıda yazılı
cümledeki ''Ehil" ve ''nal'' kelimelerinin ''Vutire'' fiiline naib-i fail
olarak merfu' (ötreli) okunması caizdir. Buna göre hadisin manası şöyle olur:
İkindi namazını kaçıran kişi, sanki ehIi ve malı kendisinden alınmıştır.
EI-Fetih'te :
Mevturi Göz göre göre ehli ve malı elinden alınan kimseye denir. Bu şekilde
ehil ve malın alınmasının kederi daha şiddetli olduğu için, ikindi namazını
kaçıran kişi buna benzetilmiştir. Çünkü mal ve ehIi alınan kişi, iki yönden
kederlidir. Birisi malının alınması kederi; diğeri de intikam alma isteğine ait
ızdırabtır. İkindi namazını kaçıramn da iki kederi bulunur. Birisi büyük bir
günaha girmiş olma kederidir. Diğeri de namazın büyük sevabını kaçırmış olma
kederidir, denmiştir.
İbn-i
Abdi'l-Berr de: Lugat ehlince ve fıkıhçılarca manası şudur: İkindi namazını
kaçıran kişi, malı ve ehli ile ilgili olarak başına öyle ağır bir musibet
gelmiş ki, ancak intikamını almakla teselli bulacak kimse gibidir. Bu adam'ın
başında iki keder toplamr. Birisi musibet kederidir. Diğeri de intikam alma
hasretidir, demiştir.
Davudi ise:
Hadisin manası şudur; İkindi namazını kaçıran kişi, ehlini ve malını kaybetmiş
gibidir. Artık çok kederli, pişman ve hasretli olması gerekir, demiştir.
EI-Menhel
yazarı, bu nakilleri yaptıktan sonra: Bence hepsi muhtemeldir. Hepsinin
kasdedilmiş olmasına bir engel yoktur. ikindi namazını kaçırmaktan maksad,
güneş batıncaya kadar kılmamaktır. Suhnun ve Asili böyle demişlerdir. İbn-i
Cüreyc'den rivayet edildiğine göre kendisi: ikindi namazını kaçırmak güneşin
batmasıylamı olur? diye Nafi'ye sormuş; Nafi ' de: Evet, demiştir. Ravi
fıkılıçı olduğu zaman onun yorumu başkasının yorumundan evıadır.Ebu Davud,
Evzai'nin: ikindi namazını kaçırmak Güneş sararıncaya kadar kılmamakla
gerçekleşir, dediğini rivayet etmişse de her halde Evzai'ye göre Güneş'in sararmasıyla
ikindi vakti çıktığı için böyle demiştir.''
Hadisteki
tehdit, ikindi namazını unutarak kaçıranı da kapsar mı?
EI-Menhel
yazarı, bu hususta da şu ma'lumatı verir: ''Bu hususta alimler arasında.
ihtilaf vardır:
Salim bin
AbdiIIah bin Ömer: Bu tehdit, unutarak ikindiyi kaçıran hakkındadır, demiştir.-
Tirmizi de buna temayül etmiştir. Çünkü bu hadis için açtığı babın başlığını
şöyle düzenlemiştir: 'İkindi vaktinden sehv hakkında gelen hadisler babı:
Davudi: Bu
tehdit, ikindi namazını kasden kaçıran hakkındadır, demiştir. Nevevi de bu
görüşü benimsemiştir. Zahir olanı da budur.
HADiSİN FIKIH
YÖNÜ :
İkindi namazını
Kaçırmak: büyük bir tehdidi icab eder. Peygamber s.a.v. bunu, aile efratlını ve
malını kaybedene benzetmiştir. Bu benzetme bizim anlayışımıza yakınlığı
dolayısıyla buyurulmuştur. Hakikatta ikindi namazını kaçıranın azabı daha
şiddetlidir.