DEVAM: 2- EZAN’DA
TERCİ’ BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ.
حَدَّثَنَا
عفان.
حَدَّثَنَا
همام بن يحيى،
عن عامر
الأحول؛ أن
مكحولاً
حدثه، أن عبد اللَّه
بن محيريز
حدثه، أن أبا
محذورة حدثه؛ قَالَ:
-
علمني رَسُول
اللَّه صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَم
الأذان تسع
عشرة كلمة.
والإقامة سبع
عشرة كلمة.
الأذان
((اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر. أشهد أن
لا أله إلا
اللَّه، أشهد
أن لا أله إلا
اللَّه. أشهد
أن
مُحَمَّداً
رسول اللَّه،
أشهد أن
مُحَمَّداً
رسول اللَّه.
حي على
الصلاة، حي
على الصلاة.
حي على
الفلاح، حي
على الفلاح. اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر. لا إله
إلا اللَّه)).
والإقامة
سبع عشرة كلمة
((اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر. أشهد أن
لا أله إلا
اللَّه، أشهد
أن لا أله إلا
اللَّه. أشهد
أن
مُحَمَّداً
رسول اللَّه، أشهد
أن
مُحَمَّداً
رسول اللَّه.
حي على الصلاة،
حي على
الصلاة. حي
على الفلاح،
حي على الفلاح.
وقد قامت
الصلاة، قد
قامت الصلاة.
اللَّه أكبر،
اللَّه أكبر.
لا إله إلا
اللَّه)).
Ebu Mahzure
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
Nebi (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem), bana ezanı ondokuz kelime olarak, ikameti de onyedi kelime
olarak öğretmiştir.
Ezanı İkamet
onyedi kelimedir
(Ezan şöyledirJ
(اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر.
Allahu ekber, Allahu
ekber, Allahu ekber, Allahu ekber
أشهد أن
لا أله إلا
اللَّه، أشهد
أن لا أله إلا
اللَّه.
Eşhedu en la
ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah,
أشهد
أن
مُحَمَّداً
رسول اللَّه،
أشهد أن مُحَمَّداً
رسول اللَّه.
Eşhedu enne
Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah
حي
على الصلاة،
حي على
الصلاة.
Hayya
ale’s-selah, Hayya ale’s-selah,
حي
على الفلاح،
حي على
الفلاح.
Hayya
ale’l-felah, Hayya ale’l-felah,
اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر. لا إله
إلا اللَّه)).
Allahu ekber, Allahu
ekber, la ilahe illallah
(Kamet şöyledir:)
(اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر.
Allahu ekber,
Allahu ekber, Allahu ekber, Allahu ekber
أشهد أن
لا أله إلا
اللَّه، أشهد
أن لا أله إلا
اللَّه.
Eşhedu en la ilahe
illallah, Eşhedu en la ilahe illallah,
أشهد
أن
مُحَمَّداً
رسول اللَّه،
أشهد أن مُحَمَّداً
رسول اللَّه.
Eşhedu enne
Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah
حي
على الصلاة،
حي على
الصلاة.
Hayya
ale’s-selah, Hayya ale’s-selah,
حي
على الفلاح،
حي على
الفلاح.
Hayya
ale’l-felah, Hayya ale’l-felah,
قد
قامت الصلاة،
قد قامت
الصلاة.
Ked
kametus-salah, ked kametu’s-salah
اللَّه
أكبر، اللَّه
أكبر. لا إله
إلا اللَّه)).
Allahu ekber,
Allahu ekber, la ilahe illallah
Tahric: Bu hadisi
Ahmed. Nesai. Ebu Davud. Darimi, Darekutni, El-Hakim, Taberani, Şafii ve
Beyhaki de rivayet etmişlerdir. Beyhaki bir kaç yönden zayıf olduğu hakkında
konuşmuşsa da İbn-i Dakiki'l-İyd onun söylediklerini reddederek hadisin sahih
olduğunu söylemiştir. Tirmizi de, hadisi rivayet ederek hasen - sahih olduğunu
söylemiştir.
AÇIKLAMA :
Hadisin
manasına gelince: Hadiste geçen kelimeden maksad, cümledir. Yani ezan 19
cümleden ibarettir. Terci'e ait dört cümle de bu sayıya dahildir.
Şafii alimleri
ve ilim ehlinden bir cemaat ezanın ondokuz cümleden ibaret olduğuna, bu hadise
dayanarak hükmetmişlerdir.
Ebu Hanife,
Sevri ve Ahmed, ezanın 15 cümleden ibaret olduğuna hükmetmişlerdir. Onların
delili, AbduIIah bin Zeyd (r.a.)'in (706 nolu) hadisidir. Bu alimler, terci'e
ait dört cümleyi saymamışlardır. EI-Menhel yazarı, ezan keyfiyetine ait babta
rivayet olunan Ebu Mahzure'nin mezkur hadisini açıklarken özetle şöyle der:
''Ebu
Mahzure'nin hadisiyle amel etmek, AbduIlah bin Zeyd'in hadisiyle amel etmeye şu
sebeplerden dolayı takdim edilir:
1- Ebu
Mahzure'nin hadisi, AbduIlah bin Zeyd'in hadisinden tarih bakımından sonradır.
Çünkü Abdullah bin Zeyd'in hadisi Hicretten. sonra Müslümanlar Medine'de.;
yerleşince buyurulmuştur. Halbuki Ebu Mahzure'nin hadisi, Hicretin 8. yılına
aittir.
2- Ebu
Mahzure'nin hadisinde, terci'e ait dört cümle ilavesi vardır. Sika ravinin
ilavesi makbuldür.
3- Ebu
Mahzure'ye ezanı bizzat Nebi (s.a.v.) telkin buyurmuştur.
4- Mekke ve
Medine halkının ameli, Ebu Mahzure'nin hadisine göredir.
İmam Malik'e
göre, ezan on yedi cümleden ibarettir. Çünkü ona göre ezanın başında iki defa
tekbir alınır. Ona göre de terci' vardır. İmam Malik'in delili Müslim'in Ebu
Mahzure (r.a.)'den yaptığı rivayettir. O rivayette tekbir iki defa tekrarlanmıştır.''
Kamet'in onyedi
cümle olduğu hususuna gelince; EI-Menhel ynzarı bu konuda da şöyle der:
''Hadis,
ikamet'e ait cümlelerin çift olduğuna delildir. Yalnız tevhid kelimesi tektir.
Ebu Hanife, Sevri ve İbnü'l-Mübarek. bununla hükmetmişler. Delilleri de bu
hadistir. Buna göre tekbir cümlesi dört defa, diğer cümleler ikişer ikişer defa
tekrarlanır. Tevhid kelimesi bir defa okunur. Malik'e göre kamet on cümledir.
Buna göre tekbir cümlesi iki defa tekrarlanır. Diğer cümleler birer defa
okunur. Şafii'nin kavl-i kadimi (ilk görüşü) de böyledir. Bu görüşün mesnedi
ise Buhari, Müslim ve başkalarının Enes'ten rivayet ettikleri şu mealdeki
hadistir:
"Ezanı
çift ve kameti tek cümlelerle okumak üzere Bilal (r.a.)'e emredilmiştir.'Bir de
Medine halkının uygulamasına dayanılmıştır.
Şafii'ye göre
kamet 11 cümleden ibarettir. Buna göre tekbir cümlesi ve; Ked kametu's-selah
cümlesi ikişer defa tekrarlanır. Diğer cümleler birer defa okunur. Ömer bin
El-Hattab, oğlu Abdullah, Enes, Hasan-ı Basri, Zühri, Mekhul. Evzai, Ahmed,
İshak, Davud ve İbnü'l-Münzir'in kavli budur. Bunların delili, Buhari'nin Enes
(r.a.)'den rivayet ettiği şu mealdeki hadistir:. ''Ezanı çift ve; ''Ked
kametu's-selah'' cümlesi, hariç, kameti tek okuması için Bilal (r.a.)'e emredilmiştir.'
Bir de İbn-i
Ömer (r.a.)'den rivayet olunan ve Enes (r.a.)'in hadisine benzeyen hadis'e
istinad etmişlerdir.
Enes (r.a.)'in
hadisi ve kametin tek cümlelerle okunması ile ilgili tamamlayıcı bilgi 6 nolu
''Kamet'' babında verilecektir. İnşaallah.