DEVAM: 4- NAMAZ
KILMANIN MEKRUH OLDUGU YERLER BABI
حَدَّثَنَا
عليّ بْن
داود، و
مُحَمَّد بْن
أبي الحسين.
قالا:
حَدَّثَنَا
أبو صالح.
حَدَّثَنَي
الليث.
حَدَّثَنَي
نافع، عَن
ابْن عمر، عَن
عمر بن
اْلخطَّاب؛ - أن
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ
قَالَ ((سبع
مواطن لا تجوز
فيها الصلاة:
ظاهر بيت
اللَّه
والمقبرة
والمزبلة
والمجزرة
والحمام وعطن
الإبل ومحجة
الطريق)).
Ömer bin
el-Hattab (r.a.)'den rivay«t edildiği» göre şöyle demiştir: Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve 5ellem) buyurdular ki:
«Yedi yer var.
Oralarda namaz kılmak caiz değildir:
Beytullahın üstü.
kabristan, çöplük, mezbaha, hamam, deve yatağı ve cadde.»
AÇIKLAMA :
Bu iki hadiste
kabristan ve hamamdan başka, namaz kılınmasının yasaklandığı beş yer daha
zikredilmiştir. Bu yerlerden deve yataklarında namaz kılmakla ilgili şer'i
hükmün özeti 497 nolu hadisin açıklamasında verilmişti. Mescidler kitabının 12.
babında daha geniş izah yapılacaktır. İnşaallah!
Sindi'in
beyanına göre çöplükte ve mezbahada namaz kılmanın yasaklanmasının sebebi, bu
yerlerin pisliği, kirliliği ve necasetten hali olmamasıdır. Yol üzerinde namaz
kılmanın yasaklanmasının sebebine gelince; oradan geçenler namaza duranın
dikkatini çeker. Diğer taraftan onun önünden geçenler olabilir. Ayrıca orada
namaz kılmakla yolda geçenlere eziyet ve yolda bir tıkanıklığa sebebiyet
verebilir.
Kabe damı
üzerinde namaz kılmak, bir nevi saygısızlık olduğu için bundan nehy edilmiştir.
El-Menhel
yazarı: "Namaz kılmanın yasaklandığı yerler çoktur.
Şöyle ki :
Aşağıda yazılı yerlerde namaz kılmanın yasaklığına dair hadisler vardır:
Hamam ve
kabristanda namaz kılmanın yasaklığı, Ebu Said-i Hudri (r.a.)'in hadisiyle ve
başka hadislerle sabittir.
Çöplük,
mezbaha, yolun ortası, deve yatakları ve Ka'be'nin damı üzerinde namaz kılmanın
yasaklığı, İbn-i Mace ve Tirmizi'nin İbn-i Ömer (r.a.)'den rivayet ettikleri
hadisten anlaşılıyor. TirmizI, bu hadisin isnadının pek kuvvetli olmadığını
söylemiştir.
Kilisede,
havrada, kabre karşı, ğusülhane duvarına karşı, resimlere karşı, yakılan ateşe
karşı, uyuyana karşı durup namaz kılmak da mekruhtur.'' diyerek bu yerlerde
namaz kılmanın nehyine ait hadisleri nakletmektedir. Bunları buraya aktarmak
bir hayli uzun süreceği için bundan ferağat ettik. El-Menhel yazarı daha sonra
Şevkani'nin şöyle dediğini nakleder:
'Anılan
yerlerin hepsinde veya ekserisinde kılınan namazın 8ıhhatına hükmedenler;
''Nerede namaz
vakti sana yetişirse orada namaz kıl..'' hadisine ve benzeri hadislere
dayanmışlardır. Halbuki kabristan, hamam ve benzeri yerlerde namaz kılmayı
yasaklayan hadisler hususi oldukları için umumi hadislerden istisna edilmeleri
gerekir.'
Yukarıdaki iki
hadiste nanıaz kılmanın yasak olduğu yerlerden kabristan ve hamamda kılınan
namaz hakkındaki İslam alimlerinin görüşlerini 745 nolu Ebu Said-i Hudri
(r.a.)'in hadisinin açıklaması bahsinde anlatmıştık. Diğer yerlerde kılınan
namazın şer'i hükmü hakkında el•Fıkh Ala'I-Mezhahibi'l-Erbaa'nın -dört mezhebin
fıkıh kitabı- ''Namazın mekruhları" bahsinde verdiği malumatı özlü olarak
nakledelim:
I - Kabe
üzerinde kılınan namazın hükmÜ:
1- Hanefiler'e
göre Ka'be'nin içinde ve damı üzerinde, farz olsun nafile olsun kılınan namaz
sahihtir. Ancak damı üzerinde kılmak mekruhtur. Çünkü saygısızlık olur.
2- Şafiiler'e
göre Ka'be içinde kılınan farz ve nafile namaz sahihtir. Ancak kapısı açıkken
Ka'be içinde kapıya doğru durarak kılınan namaz sahih değildir. Ka'be'nin damı
üzerinde namaz kilmak da sahihtir. Şu şartla: Namaza duranın önünde insan ziraı
ile 2/3 zira: boyunda bir sütrenin bulunması şarttır.
3- Malikiler'e
göre Ka'be'nin üstünde kılınan farz namaz fasiddir. Ğayri müekkede nafile namaz
sahihtir.- Sünnet-i müekkede hakkında eşit iki kavil vardır: Ka'be'nin içinde
ise farz namaz kılmak kerahati şedide ile mekruhtur. Henüz vakit çıkmadan
kılınan namazı iade etmek mendubtur. Sünnet•i müekkede de öyledir. Ancak iadesi
istenmez. Nafile namazın Ka'be içinde kılınması ise mendubtur.
4- Hanbeliler'e
göre Ka'be içinde kılınan farz namaz sahih değildir. Ka'be üstünde kılınsa
hüküm aynıdır. Ancak Ka'be'nin damında tam kenar üzerinde dışa doğru dursa ve
önünde Ka'be' den hiç bir şey kalmasa kılınan namaz sahihtir. Veya Ka'be'nin
dışında durup içinde secde ederse sahihtir. Nafile ve adak namazın ise
Ka'be'nin içinde ve dam'ı üzerinde kılınması sahihtir. Ancak tam kenarı
üzerinde secde ederse sahih değildir. Çünkü bu takdirde Ka'be'ye doğru durmuş
sayılmaz.
II - Çöplükte,
mezbahada, yolun ortasında. deve yataklarında necaset'ten emin olunsa dahi
namaz kılmak, Hanefi ve Şafii mezhebIerine göre mekruhtur.
Hanbeliler'e
göre zaruret olmadıkça bu yerlerde kılınan namaz fasiddir. Ve burada namaza
durmak haramdır. Ancak bu yerlere hapsedilmek gibi bir zaruret halinde namaz
kılınabilir.
Malikiler'e
göre necasetten emin olunduğu takdirde çöplükte, mezbahada ve caddede namaz
kılmak, kerahetsiz olarak caizdir. Necaset'ten emin olunmadığı zaman eğer
necasetin bulunduğu muhakkak veya. kuvvetle muhtemelse kılınan namaz batıldır.
Şayet zayıf bir ihtimal varsa, henüz vakit çıkmamışken namaz iade edilir. Ancak
mescidin darlığı sebebiyle yol üzerinde namaz kılınıp da yerin temizliğinden
şüphe edilse bile, namazı iadesi gerekmez. Deve yataklarında ise necaset'ten
emin olunduğu takdirde namaz kılmak mekruhtur. Vakit çıkmadan namaz iade
edilmelidir. Bu hüküm, su çevresindeki deve yataklarına mahsustur. Develerin
geceledikleri ve yine gündüz sıcağında kaldıkları yataklarda necaset'ten emin
olunduğu zaman namaz kılmak, mutemed kavle göre mekruh değildir.