5- MESCİDLERDE
YAPILMASI MEKRUH OLAN ŞEYLER
يحيى بْن
سعيد بْن كثير
بْن دينار
الحمصي. حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
حمير.
حَدَّثَنَا
زيد بْن جبيرة
الأنصاري،
عَن داود بْن
الحصين، عَن
نافع عَن ابن
عمر،
-
عَن رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ
قَالَ ((خصال
لا تنبغي في
المسجد: لا
يتخذ طريقاً.
ولا يشهر فيه
سلاح. ولا ينبض
فيه بقوس ولا
ينشر فيه نبل.
ولا يمر فيه
بلحم نيء. ولا
يضرب فيه حدٌّ
ولا يقتص فيه
من أحد. ولا
يتخذ سوقاً)).
في الزوائد:
إسناده ضعيف
لاتفاقهم على
ضعف زيد بْن
جبيرة. قَالَ
ابن عبد البر:
أجمعوا على أنه
ضعيف.
(Ahdullah
b. Ömer (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem şöyle buyurdu, demiştir :
«Mescidde şıi
şeyler yapılmamalıdır:
Mescid yol
edinilemez, orada silah çekilip çıkarılamaz, orada yay'a kiriş bağlanıp
salınamaz, orada ok atılamaz, içinden çiğ et geçirilemez, orada had olarak
kimse dövülemez, orada hiç kimsenin kısas cezası tatbik edilemez, orası çarşı
edinilemez.»
Not: Ravi Zeyd
bin Cebire'nin zayıflığı üzerinde, alimler ittifak ettikleri için ve İbn-i
Abdi'l-Berr onun zayıflığına alimlerin icma' ettiklerini naklettiği için
isnadın zayıflığı Zevaid de bildirilmiştir.
AÇIKLAMA :
Kütüb-i Sitte
sahiplerinden yalnız İbn-i Mace'nin rivayet ettiği anlaşılan bu hadiste anılan
işlerin mekruhluğu, bab'ın başlığından da anlaşılmaktadır. Hadisin baş kısmında
geçen: ''Mescidde şu şeyler ... '' parçasını Camiü's-Sağir şarihi el-Azizi
şöyle yorumlar: Yani mescidde şu şeyleri yapmak mekruhtur. Hatta temiz bir
madde ile bile olsa mescidin kirletilmesine sebep olan her hareket haramdır.
''Mescid yol
edinilemez.'' cümlesinden maksad, mescid'in iki veya daha fazla kapısı
bulunduğu takdirde, bir kapı'dan girip diğer kapıdan çıkmak suretiyle bir yol
gibi kullanılmamasıdır.
"' ...
Orada yay'a kiriş ... '' cümlesinden maksad, orada yay ve kirişle meşgul olup
kirişi bağlamak ve salmak suretiyle bunun iyi olup olmadığı denenmemelidir.
Çünkü böyle denendiği takdirde ses çıkarır. Şayet namaz'a duran her hangi bir
kimsenin dikkatini çekmeyecek olursa, bununla meşgul olmak mekruhtur. Eğer
namazdakilerin namazlarını şaşırmalarına sebebiyet verirse bu hareket haram
sayılır. Orada ok atılması hükmü de aynıdır.
'' ... İçinden
çiğ et geçirilemez.'' parçasına gelince; Eğer çiğ et'ten kan damlaması ve
mescid döşemesinin necis edilmesi sanılmıyorsa çiğ et geçirmek mekruhtur.
Sanılıyorsa yani kuvvetle muhtemelse bu davranış haramdır.
Had olarak adam
dövmenin ve kısas cezasını uygulamanın yapılmamasının nedeni izahtan
varestedir.
'' •.. Orası
çarşı edinilemez.'' cümlesinden maksad, mescidde alış veriş yapılmamasıdır.
MESCİD'DEN
GEÇİŞ HAKKINDAKİ ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ :
1- Hanefi
mezhebine göre bir zaruret olmadıkça mescid'in bir kapısından girip, diğer
kapısından çıkmak suretiyle orayı yol gibi kullanmak tahrimen mekruhtur. Eğer
bir zaruret nedeniyle geçilirse caizdir. Zaruret yokken geçişi itiyat
(alışkanlık) haline getiren kişi fasık olur. Ama günde bir iki defa geçmekle
fasık olunmaz. Girerken i'tikafa niyet etmek, fasık sayılmaktan korur. Her gün
oradan geçmek durumunda olan kişinin, günde bir defa Tahiyyetü'l-Mescid
sünnetini kılması kafidir.
2- Şafii
mezhebine göre temiz kişinin ve cünüb adamın mescidden geçmeleri, ihtiyaç olsun
olmasın caizdir. Hayızlı kadının mescidi kirletmekten emin olduğu takdirde bile
olsa mescidden geçmesi mekruhtur. Kirletmekten emin değilse geçmesi haramdır.
3- Hanbeliler'e
göre temiz kişinin ve cünübün mescidden yol gibi geçmeleri mekruhtur. Hayızlı
kadın ile lahusa kadının ihtiyaç olmadan geçmeleri, mescidi kirletmekten emin
olunması şartı ile mekruhtur. İhtiyaç halinde hepsi için, kerahetsiz caizdir.
Yolun kestirme oluşu, ihtiyaçtan sayılır.
4- Malikiler'e
göre mescidden geçiş nadir ise caizdir.
Eğer sık sık
geçiliyorsa bakılır: Şayet mescid yapılmazdan önce orada yol bulunuyorduysa,
sonradan yapılan mescid'den geçmek mekrun değildir. Aksi takdirde mekruhtur.
Geçen kişi Tahiyyetü'l-Mescid namazını kılmakla muhatab değildir.