DEVAM: 5- MESCİDLERDE
YAPILMASI MEKRUH OLAN ŞEYLER
حَدَّثَنَا
أحمد بْن يوسف
السلمي.
حَدَّثَنَا
مسلم بْن
إبراهيم.
حَدَّثَنَا
الحرث بْن نبهان.
حَدَّثَنَا
عتبة بْن
يقظان، عَن
أبي سعيد، عَن
مكحول، عَن
واثلة بْن الأسقع؛
-
أن النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلِّمْ
قَالَ ((جنبوا
مساجدكم
صبيانكم ومجانينكم
وشراركم
وبيعكم
وخصوماتكم
ورفع أصواتكم
وإقامة
حدودكم وسل
سيوفكم.
واتخذوا على
أبوابها
المطاهر.
وجمروها في
الجمع)).
في الزوائد:
إسناده ضعيف.
فإن الحارث
بْن نبهان متفق
على ضعفه.
Vasile bin
el-Eska (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir:
«Çocuklarınızı,
delilerinizi, satın almanızı, satışınızı, münakaşalarınızı, seslerinizi
yükseltmeyi, had cezalarınızın infazını mescidlerinizden uzak tutun.
Mescidlerinizin kapılarının yakınında abdest alma yerleri ittihaz ediniz. Ve
Cum'a günlerinde mescidlerinizi buhurla tütsüleyiniz.»
Not: Zevaid'de
ravi el-Haris bin Nebha'nın zayıflığı üzerinde ittifak edildiği için isnadının
zayıflığı bildirilmiştir.
AÇIKLAMA :
Hadis, küçük
çocukları ve delileri mescidlere sokmanın yasaklığına delalet eder. MezhebIerin
bu husustaki görüşleri şöyledir:
1- Hanefi
mezhebine göre bunların, mescidi necis etmeleri kuvvetle zannedildiği zaman
mescide sokulmaları tahrimen mekruhtur. Aksi takdirde tenzihen mekruhtur.
2- Şafiiler'e
göre henüz mümeyyizlik çağına ermemiş olan küçük yaştaki çocukların ve
delilerin mescidi kirletmelerinden, içindekilere zarar vermelerinden ve avret
yerlerini açmalarından emin olunduğu takdirde mescide sokulmaları caizdir.
Mümeyyiz olan çocuğun, mescidi oyuncak haline getirmemesi şartıyla mescide
alınması caizdir. Aksi takdirde haramdır.
3- Malikiler'e
göre çocuk ve deli'nin mescide alınması, mescidin necis edilmesine sebebiyet
verdiği takdirde haramdır. Keza mescidi pislememekle beraber yaramazlık
ederlerse, mescide alınmaları haramdır. Mescidi pislemiyecek ve haylazlık
etmiyecek veya edince uyarıldığı zaman uslu duracak çocuğun mescide götürülmesi
caizdir.
4- Hanbeliler'e
göre okutmak gibi bir ihtiyaç için mümeyyiz olmayan çocuğu mescide sokmak
mekruh değildir. İhtiyaç olmadan mescide girmesi mekruhtur. Deli'nin hükmü de
böyledir.
Mescidlerde alış
veriş etmenin şer'i hükmü, bundan önceki hadiste açıklandı.
Mescidlerde
sesleri yükseltmenin yasaklığı bu hadisten anlaşılıyor. Bu da mekruhtur. MezhebIerin
konu hakkındaki görüşleri şöyledir:
1- Hanefi
mezhebine göre mescidde namaz'a duranları şaşırtacak veya orada uyuyanları
uyandıracak şekilde yüksek sesle zikretmek mekruhtur. Böyle bir durum söz
konusu değilse kerahet yoktur. Bilakis zikredenin; ibadete karşı hevesinin
artması uykuyu defetmesi ve kalbini uyarması gibi bir fayda elde edildiği zaman
yüksek sesle zikretmesi daha efdaldır. Zikrin dışındaki sözlere gelince; mübah
olmayan sözleri yüksek sesle söylemek tahrimen mekruhtur. Mübah olan sözleri
yüksek sesle söylemek, namaz kılan'ın şaşırmasına sebeb olursa mekruhtur. Aksi
takdirde keraheti yoktur. Tabii kişi ibadet maksadıyla mescide girmiş ise
kerahet yoktur. şayet sırf konuşmak için mescide gırmiş olursa mutlaka
mekruhtur.
2- Şafiiler'e
göre mescidde yüksek sesle zikretmek, eğer namaz kılan, ders veren, kıraatla
meşgul olan veya mütalaa eden birisini şaşırtırsa mekruhtur. Keza uyandırılması
sünnet olmayan bir uyuyanı uyandırırsa yine mekruhtur. Aksi takdirde mekruh
değildir. Yüksek sesle konuşmaya gelince, hadis diye uydurulduğu hadis
alimlerince belirlenmiş sözleri okumak gibi helal olmayan konuşma türünden ise,
anılan kişilerden birisini şaşırtsın, şaşırtmasın mutlaka haramdır. Mübah
konuşma cinsinden ise bahsi geçen şahısları şaşırtır'sa mekruhtur. Şaşırtmazsa
mekruh değildir.
3- Malikiler'e
göre zikir ve ihmle bile olsa mescidde sesi yükseltmek mekruhtur. Ancak dört
halde hüküm değişir: --- (a)- Müderrisin
öğrencilere sesini duyurmak için ihtiyaç duyduğu takdirde sesini yükseltmesinde
kerahet yoktur. (b)- Namaz kılanı şaşırtırsa haramdır. (c)- Mekke veya Mina
mescidinde yüksek sesle ''Lebbeyk'' duasını okumak mekruh değildir. (d)- Nöbet
bekleyenin sesini yükseltmesi mekruh degildir.
4- Hanbeliler'e
göre namazdakilerin şaşırmasına sebebiyet verilmemesi halinde mescidde yuksek
sesle zikretmek mübahtır. Mübah türünden olan konuşmalar da böyledir. Bunlar
namaz kılanları şaşırtırsa mekruhtur. Mübah olmayan sözlerle ses yükseltmek,
kimseyi şaşırtsın, şaşırtmasın mutlaka mekruhtur.
Had cezalarını
mescidlerde infaz etmek ve kılıçları çekip çıkarmak da, gerek bu hadiste ve
gerekse 748 nolu İbn-i Ömer (r.a.)'in hadisiyle yasaklanmıştır.