DEVAM: 17- CEMAATTAN
(ÖZÜRSÜZ) GERİ KALMAK HAKKINDi\Kİ TEŞDİD BABI
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الحميد بْن
بيان الواسطي.
أنبأنا هشيم،
عَن شعبة، عَن
عدي بْن ثابت،
عَن سعيد ابْن
جبير، عَن ابن
عباس،
-
عَن النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
قَالَ: ((من سمع
النداء فلم
يأته، فلا
صلاة له، إلا
من عذر)).
(Abdullah) İbn-i
Abbas (r.a.)'den şöyle demiştir: Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurdu ki
:
«Ezan
sesini işitip de oraya (özürsüz) gitmeyenin namazı (makbul) olmaz.»
Diğer tahric:
İbn-i Hibban ve el-Hakim de rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA:
Ebu Davud ve
Darekutni'nin İbn-i Abba'dan merfu' olarak rivayetleri şöyledir:
'''Her kim ki
namaza çağıranı işitir de her hangi bir özür gitmesine mani olmazsa (cemaata
gitmeden) kıldığı namaz, kendisinden kabul olmaz.'' Sahabiler: Özür nedir?
dediler. Nebi (s.a.v.) : ''Korku veya hastalıktır.'' buyurdu.'
Hadisin manası
şudur: Farz namaz için okunan ezan sesini duyan kimsenin, meşru bir mazereti
bulunmadığı halde mescide gitmeyerek kıldığı namaz, kabul olunmaz.
Ezan sesini
işitmek ve işitilen ezanın okunduğu mescide gitmek ekseri haller dikkate
alınarak buyurulmuştur. Çünkü insan genellikle ezan sesini duyduğu cemaata
gider. Yoksa sanıIdığı gibi cemaata gitmek yükümlülüğü, ezan sesini işitmeye
bağlı değildir. İşitmese bile cemaata gitmesi matlubtuL Ezan sesini işitmemek,
cemaata gitmemek için meşru' sayılan özürlerden değildir. Keza kişi ezan sesini
işittiği mescide gitmez de başka bir mescide giderse, kendisinden istenileni yapmış
olur.
Sindi: 'Ezan
sesini işiten kişi, daha önce namaz kılmışsa tekrar mescide gitmesi gerekli
değildir,
" .. Onun
namazı (makbul) olmaz.'' cümlesinden maksad şudur: Ezan sesini işiten kişi,
çağırılan namazı kılmamış ve mescide gitmesine engel hiç bir özrü yok iken
mescide gitmez de başka yerde namaz kılarsa, namazı sahih değildir, Hadisin
zahiri bu manaya delalet eder, Fakat bu mana, fıkıh ehlinin görüşlerine muhalif
düşer, Bunun için hadisten maksarl, böyle kılınan namazın noksan oluşudur,'
demiştir,
Ebu Davud'un
rivayetinde hastalık ve korku özür sayılmıştır, Mal, can ve ırza ait korku
çeşitleri buna girer, EI-Menhel yazarı: Şiddetli yağmur ve soğuk ile fazla
acıkma ve küçük veya büyük abdestin sıkışıklığı da özürlerden sayılır, demiş ve
buna ait delilleri nakletmiştir. Delilleri buraya aktarmaya gerekgörmüyorum,
Namazı cemaatla
kılmak tarz-ı ayn'dır, diyenler bu hadisi de delil göstermişlerdir, Lakin
hadisten maksad, kişinin kıldığı namazın, tam olarak kabul olunmadığını
belirtmektir.
Ayni: Bu hadis
tehdid içindir ''...Namazı kabul olunmaz.'' ifiıdesi namazın fazilet ve
kemalinin olmayışını bildirmek içindir. Bu hadis; ''Mescidin lwmşusu için nncak
mescidde namaz kılmak vardır.'' hadisine benzer, demiştir.
Nevevi de:
Namazın kabul olunmamasının manası, namazda sahibi için sevabın olmayışıdır,
Ama kılınan namaz, farzın ifası için kafidir. Gaspedilen evde kılınan namaz
sahihtir. Bununla beraber sahibine bir sevab kazandırmaz. Bu da onun gibidir.
demiştir.
HADİSİN FIKIH
YÖNÜ :
1- Namazın
cemaatla kılınmasının önemi belirtilmiştir,
2- Cemaattan,
Özürsüz olarak ,geri kalan kişi, bol sevabdan mahrum kalnıış olur
3- Özür
nedeniyle cemaatten geri kalmak meşrudur.