DEVAM: 1- NAMAZA
BAŞLAMAK BABI
حَدَّثَنَا
علي بْن
مُحَمَّد،
وعَبْد اللّه
بْن عمران.
قالا:
حَدَّثَنَا
أبو معاوية.
حَدَّثَنَا
حارثة ابن أبي
الرجال، عَن
عمرة، عَن
عائشة؛
-
أن النَّبِي
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
كان إذا افتتح
الصلاة قَال
((سبحانك
اللهم وبحمدك.
تبارك اسمك.
وتعالى جدك.
ولا إله غيرك)).
Aişe (r.anha)'den
rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
Nebi (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) namaza başladığı zaman (taharrüm tekbirinden sonra) şunu
söylerdi;
«Sübhaneke
Allahumme ve bi hamdike ve tebareke'smuke ve teala cedduke ve la ilahe
ğayruke.»
Diğer tahric:
Tirmizi, Ebu Davud, Darekutni ve el-Hakim
AÇIKLAMA:
Ebu Davud,
hadisin meşhur olmadığını söylemiştir. Darekutni de merfu' olarak rivayet edip,
hadisin kuvvetli olmadığını söylemiştir. Ayrıca bir kaç yoldan Ömer (r.a.)
üzerine mevkuf olarak rivayet etmiş ve; Doğru olanı budur, demiştir.
Müellifimiz (İbn-i Mace)ve Tirmizi, Harise bin Ebi Ricai tarikinden' Amre
aracılığıyla Aşşe (r.anha)'dan rivayet etmişlerdir. EI-Hafız: Harise zayıftır,
demiştir. İbn-i Huzeyme de: Harise ilim ehlinin, hadislerini delil
gösterdikleri ravilerden değildir. Bu hadisin, Nebi (s.a.v.)'den olan rivAyeti
değil Ömer (r.a.)'den olan rivayeti sahihtir demiştir.
EI-Menhel
yazarı; ''Sübhaneke...'' duasının okunmasına Ait hadislerin rivayetleri
üzerinde alimlerin görüşlerini 'Sübhaneke ile başlamak babı'nda naklettikten
sonra şöyle der:
'Velhasıl
'Sübhaneke' duasına ait hadis, bir kaç yoldan merfu' olarak rivayet edilmiştir.
Bazı senedIeri hakkında itiraz olmuştur.
Bununla beraber
senedIeri çok olup, birbirlerini takviye ederler. Ayrıca Ömer (r.a.)'e mevkuf
olarak da rivayet edilmiştir. Lakin bu mevkuf rivayet, merfu' hükmündedir.
Çünkü bu tür sahabi sözü re'y yoluyla söylenmez. Şu halde, hadis kuvvetlidir ve
bununla amel etmek sahihtir.'
İFTİTAH DUASI
HAKKINDA ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ :
Bu babta geçen
Ebu Said-i Hudri (r.a.) ve Aişe (r.anha)'nın hadislerine göre Peygamber s.a.v.,
taharrüm tekbirinden sonra ve kıraat'tan önce ''Sübhaneke ...'' okumuştur. Ebu
Hureyre (r.a.)'in hadisine göre ise Nebi (s.a.v.) iftitah duası olarak:
''Allahumme baid....'' duasını okumuştur .
Şafii, Ahmed,
Müslim, Nesai, Ebu Davud ve Darekutni'nin rivayet ettikleri Ali bin Ebi Talib
(r.a.)'in hadisine göre Nebi (s.a.v.) iftitah duası olarak: ''Veccehtu vechiye
lillezi feteressemavati ve'l-arda hanifen müslimen vema ene minel müşrikin inne
selati ve nusuki ve mehyaye ve memati lillahi rabbil alemin la şerike lehu ve
bi zalike umirtu ve ene minel müslimin'' duasını okumuştur,'
EI-Menhel yazarı,
İftitah zamanındaki sekte babı'nda bu konuda şu ma'lumatı verir; .
''Şu üç babta
mezkur rivayetleri bir araya getirince ortaya çıkan sonuç şudur ki; İftitah
duası hakkında bir kaç rivayet mevcuttur. Namaz kılan kişinin, mezkur dualardan
istediğini seçebileceği ve kıldığı namazın farz veya nafile oluşu hususunda bir
fark olmadığı anlaşılır.
Mezheb
alimlerinin iftitah duası hakkındaki ihtiyarları şöyledir:
1- Hanefiler,
''Sübhaneke...'' duasını seçmişlerdir. Ebu Bekir, Ömer, İbn-i Mes'ud, Evzai,
Sevri, İshak ve Davud (r.anhum)'un mezhebi budur.
Bunlar:
''Ve'c-cehtu..' duası okunmaz. ÇünkÜ bu dua ilkin vardı. Sonra neshedildi,
demişlerdir.
İbnü'l-Cevzi:
'Veccehtu.. '' duası ilk zamanlarda vardı. Sonra terk edildi veyahut yalnız
nafile namazında okunurdu. Çünkü Nesai'nin Muhammed bin Mesleme'den rivayet
ettiğine göre:
Nebi (s.a.v.)
nafile namazına kalktığı zaman: ''Veccehtu...'' duasını okurdu. Lakin bu
rivayet, duanın nafileye mahsus olup farzda okunmamasını gerektirmez. Üstelik
İbn-i Hibban'ın rivayetine göre Nebi (s.a.v.), farz namaza kalktığı zaman bu
duayı okurdu, Kesin delil olmadıkça nesh yoluna gidilmez. Burada ise, neshe
delalet eden hiç bir delil yoktur, demiştir.
2-Şaifiiler,
Ali (r.a.) 'nin hadisiyle hükmederek, iftitah duası olarak 'Veccehtu..''
duasını müstahab görmüşlerdir.
Nevevi:
Delilimiz şudur ki; Nebi (s.a.v.)'in iftitah duası olarak ''Sübhaneke...''
duasını okuduğu subut bulmamış ve ''Veccehtu.. .'' duasını okuduğu subut
bulmuştur. Bu yüzden, ''Veccehtu...'' duasının okunması belirlenmiş olur.
Bununla amel etmek gerekir, demiştir,
Lakin Nebi
(s.a.v.)'in ''Sübhaneke...'' duasını okuduğu, sahih bir yoldan varid 0lmamışsa
da birbirini takviye eden müteaddid yollardan varid olmuştur, Dolayısıyla
bununla amel etmek sahihtir.
3- Ebu Yusuf,
Ebu İshak, El-Meruzi ve el-Kadi Ebu Hamid, ''Veccehtu...'' duası ile
''Sübhfmeke...'' duasını toplamayı seçerek; Okuyucu bunlardan istediği ile
başlar, arkasından diğerini okur, demişlerdir. Onların delili de, Beyhaki'nin
Cabir (r.a.)'den rivayet ettiği:,
'Nebi (s.a.v.)
namaza başlarken her iki duayı da okuyormuş' mealindeki bir hadistir.
4- Hanbeliler
''Sübhaneke...'' duasını okumayı seçmişler ve: ''Varid olan diğer duaları
iftitah duası olarak okumak caizdir, bunda kerahet yoktur, demişlerdir,''